I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru 27/2/2006 tarihinde açılan yargılamanın yenilenmesi talepli davanın makul sürede sonuçlanmadığı, yargılamanın usul ve yasaya aykırı yapıldığı nedenleriyle adil yargılanma ve mülkiyet haklarının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 16/9/2013 tarihinde Anayasa Mahkemesine doğrudan yapılmıştır. Başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesi neticesinde başvurunun Komisyona sunulmasına engel teşkil edecek bir eksikliğinin bulunmadığı tespit edilmiştir.

3. Bireysel başvuru inceleme süreci devam ederken 23/6/2014 tarihinde Ramazan Odabaşı tarafından Anayasa Mahkemesine sunulan dilekçe ile bireysel başvuruya katılma talebinde bulunulmuştur.

4. Birinci Bölüm Birinci Komisyonunca 29/12/2015 tarihinde, başvurunun kabul edilebilirlik incelemesi yapılmıştır. Makul sürede yargılanma hakkının ihlali iddiası dışında kalan diğer iddiaların başvuru yollarının tüketilmemiş olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna kesin olarak karar verilmiştir. Başvurunun makul sürede yargılanma hakkının ihlal iddialarının Bölüm kararını gerektirmesi ve Ramazan Odabaşı'nın başvuruya katılma talebinin ilke kararı gerektirmesi nedenleriyle bu incelemelerin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlığın 1/2/2016 tarihli yazısında Anayasa Mahkemesinin önceki kararlarına ve bu kapsamda sunulan görüşlerine atfen başvuru hakkında görüş sunulmayacağı bildirilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

A. Olaylar

6. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

7. Başvuruya katılma talebinde bulunan Ramazan Odabaşı tarafından 27/2/2006 tarihinde Ankara 7. Sulh Mahkemesinde açılan mirasçılık belgesinin iptali davasında, aynı Mahkemenin 1/2/2005 tarihli ve E.2005/164 sayılı dosyasında verilen verasetin iptali kararının yargılamanın yenilenmesi yolu ile ortadan kaldırılması talep edilmiştir.

8. Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesi yaptığı değerlendirme sonucunda 21/1/2008 tarihli ve E.2006/354, K.2008/57 sayılı kararı ile duruşma hâkiminin davadan çekilmesi ve çekilme kararının kesinleşmesi sebebine dayanarak dosya esasının kapatılmasına, dava dosyasının Hukuk Mahkemeleri Tevzi Bürosuna gönderilmesine hükmetmiştir.

9. Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesinin anılan kararı üzerine davaya Ankara 2. Sulh Hukuk Mahkemesinde devam edilmiş; 29/7/2008 tarihli ve E.2008/157, K.2008/1669 sayılı karar ile davanın yargılamanın iadesi davası olması ve asıl dosyanın da 7. Sulh Hukuk Mahkemesinde bulunması gözetilerek hakimin çekilmesi talebinin kabulünden sonradosyanın 7. Sulh Hukuk Mahkemesinde tutularak Adli Yargı Adalet Komisyonu Başkanlığı tarafından dosyaya aynı Mahkemedeki diğer hâkimin ya da Sulh Hukuk Mahkemelerindeki hâkimlerden herhangi birisinin görev ve yetkilendirilmesi, görevlendirilen hâkim eliyle davaya bakılıp yürütülmesi gerektiği gerekçesine dayanılarak dosyanın tekrar Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilmesine hükmedilmiştir.

10. Dava dosyası Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesinde görülmeye başlanmış; yargılama devam ederken 18/2/2010 tarihinde başvurucular Gülbeyaz Babaoğlu, İsminaz Tuncer ve Cengiz Odabaşı davaya dâhilî davacılar olarak katılmışlardır.

11. Yapılan yargılama sonunda Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesi 25/3/2010 tarihli ve E.2008/2172, K.2010/522 sayılı kararı ile davanın kabulüne hükmetmiştir.

12. İlk Derece Mahkemesi kararına karşı temyiz talebinde bulunulması üzerine yapılan temyiz incelemesi sonucu Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 14/6/2011 tarihli ve E.2010/4549, K.2011/4044 sayılı ilamı ile bozmaya hükmetmiş, karar düzeltme istemini de 17/5/2012 tarihli ve E.2011/5722, K.2012/3574 sayılı ilamı ile reddetmiştir.

13. Bozma üzerine yargılamaya Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesinde devam edilmiş, yargılama safhasında ilişkisi nedeniyle Ankara 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin E.2011/1741 sıra sayısına kayıtlı dava dosyası, Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesinde görülmekte olan dava ile birleştirilmiştir.

14. Yargılama sonunda Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesinin, 11/7/2013 tarihli ve E. 2012/636, K. 2013/808 sayılı kararı ile "...davacıların, yargılamanın iadesi yoluyla iptalini istedikleri Ankara 7 Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 01/02/2005 tarih 2005/164-2005/990 karar sayılı mirasçılık belgesinin iptali davasının tarafı olmadıkları, bu itibarlayargılamanın iadesine ilişkin aktif dava ehliyetleri söz konusu olmadığı..." gerekçesine dayanılarak asıl dava reddedilmiştir.

15. Başvurucular 16/9/2013 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuşlardır.

16. İlk Derece Mahkemesinin davanın reddi yönündeki kararı taraflarca temyiz talebinde bulunulmaması üzerine 17/9/2013 tarihinde kesinleşmiştir.

17. İlk Derece Mahkemesinin davanın reddi yönündeki kararı bireysel başvuruya katılma talebinde bulunan Ramazan Odabaşına 3/9/2013 tarihinde tebliğ edilmiştir.

18. Ramazan Odabaşı 23/6/2014 tarihinde bireysel başvuruya katılma talebinde bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

19. Mahkemenin 6/4/2016 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucuların İddiaları

20. Başvurucular ve bireysel başvuruya katılma talebinde bulunan Ramazan Odabaşı, Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesinde açtıkları mirasçılık belgesinin iptali davasında yargılamanın makul sürede sonuçlanmadığını belirterek adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşler, yargılamanın yenilenmesine karar verilmesini ya da maddi ve manevi toplam 1.931.250 TL tazminata hükmedilmesini talep etmişlerdir.

B. Değerlendirme

21. Bireysel başvuru tarihi olan 16/9/2013'ten sonra Ramazan Odabaşı tarafından 23/6/2014 tarihinde başvuruya katılma talebinde bulunulduğundan incelemenin anılan kişi yönünden ayrılarak yapılması uygun görülmüştür.

1. Ramazan Odabaşı Yönünden İnceleme

22. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un "Bireysel başvuru usulü" kenar başlıklı 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası şöyledir:

 "Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten; başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir."

23. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün (İçtüzük) “Başvuru süresi ve mazeret” başlıklı 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:

 “Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir.”

24. Bireysel başvurunun ön şartlarından biri de başvuru süresidir. Süre, başvurunun her aşamasında dikkate alınması gereken bir usul hükmüdür (Fikret Tüfek, B. No: 2013/9768, 30/6/2014,§ 23).

25. Bireysel başvuruların, 6216 sayılı Kanun'un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile İçtüzük'ün 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde Anayasa Mahkemesine doğrudan veya diğer mahkemeler yahut yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla yapılması gerekmektedir (Yasin Yaman, B. No: 2012/1075, 12/2/2013, §§ 18, 19).

26. Somut olayda bireysel başvuruya katılma talebinde bulunan Ramazan Odabaşı, 27/2/2006 tarihinde Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesinde mirasçılık belgesinin iptali davası açmıştır. Yapılan yargılama sonunda 11/7/2013 tarihli kararla davanın reddine hükmedilmiş; Ramazan Odabaşı'na 3/9/2013 tarihinde tebliğ edilen bu karar, temyiz yoluna başvurulmaması üzerine 17/9/2013 tarihinde kesinleşmiştir.

27. Ramazan Odabaşı, Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesinde görülen yargılamanın makul sürede sonuçlanmadığını ileri sürmüşse de kesinleşen 11/7/2013 tarihli Mahkeme kararının kendisine tebliğ edildiği 3/9/2013 tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde bireysel başvuruya katılma talebinde bulunması gerektiği hâlde 23/6/2014 tarihinde bu yönde talepte bulunmuştur. Dolayısıyla somut olayda Ramazan Odabaşı'nın ihlal iddiası yönünden süre aşımı bulunduğu sonucuna varılmaktadır.

28. Açıklanan nedenlerle Ramazan Odabaşı yönünden Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesindeki yargılama sürecine ilişkin adil yargılanma hakkının ihlali iddiasının ihlalin öğrenilmesinden itibaren otuz gün geçtikten sonra ileri sürüldüğü anlaşıldığından diğer kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

2. Başvurucular Yönünden İnceleme

29. Başvurucular, Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesinde görülmekte iken 18/2/2010 tarihinde dâhilî davacı sıfatıyla katıldıkları yargılamanın makul sürede sonuçlanmadığını belirterek adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.

30. Medeni hak ve yükümlülüklere ilişkin yargılamaların makul sürede sonuçlanmadığı yönündeki iddialar daha önce bireysel başvuru konusu yapılmış ve Anayasa Mahkemesince makul sürede yargılanma hakkının adil yargılanma hakkının kapsamına dâhil olduğu kabul edilerek bir davadaki yargılama süresinin makul olup olmadığının tespitinde davanın karmaşıklığı, yargılamanın kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun davanın hızla sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususların dikkate alınacağı belirtilmiş (Güher Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2/7/2013, §§ 34–59) ve bu kapsamda yapılan incelemeler sonucu makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine yönelik kararlar verilmiştir (Gülseren Gürdal ve diğerleri, B. No: 2013/1115, 5/12/2013; Semira Babayiğit ve diğerleri, B. No: 2013/3283, 19/12/2013; Haydar İzgi, B. No: 2012/673, 19/12/2013).

31. Başvuru konusu olay, Sulh Hukuk Mahkemesi nezdinde açılan mirasçılık belgesinin iptali davasına ilişkindir. 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı mülga Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yer alan usul hükümlerine göre yürütülen ve medeni hak ve yükümlülükleri konu alan somut yargılama faaliyetinin makul süre değerlendirmesi için başlangıcı, uyuşmazlığı karara bağlayacak yargılama sürecinin işletilmeye başlandığı tarih olmakla birlikte (Güher Ergun ve diğerleri, § 50), uyuşmazlığın tarafları açısından, yargılama sürecine dâhil oldukları süreler nazara alındığında, farklı yargılama sürelerinin geçerli olması mümkündür (İsmail Özkan, B. No:2012/367, 17/9/2013, § 24). Bu bağlamda başvuru konusu davanın açılış tarihi 27/2/2006 olmakla beraber, başvurucuların davaya 18/2/2010 tarihinde dahili davacı sıfatıyla katıldıkları anlaşılmaktadır. Bu nedenle başvurucular açısından yapılacak makul süre değerlendirmesinde dikkate alınacak sürenin başlangıç anı, davanın açıldığı tarih değil; başvurucuların davaya katıldıkları tarih olan 18/2/2010'dur.

32. Sürenin bitiş tarihi ise çoğu zaman icra aşamasını da kapsayacak şekilde yargılamanın sona erme tarihi olup (Güher Ergun ve diğerleri, § 52), somut başvuru açısından söz konusu tarih temyiz edilmeden kesinleşen İlk Derece Mahkemesinin karar tarihi olan 11/7/2013'tür.

33. Başvuruya konu yargılama sürecinin incelenmesi neticesinde yargılamanın konusunun daha önce verilmiş bir verasetin iptali kararının yargılanmanın yenilenmesi yolu ile ortadan kaldırılması istemine ilişkin olduğu, davanın 27/2/2006 tarihinde açıldığı ancak başvurucuların söz konusu yargılamaya 18/2/2010 tarihinde dâhilî davacı olarak katıldıkları, sonunda Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesinin 25/3/2010 tarihli kararı ile davanın kabulüne hükmedildiği, temyiz incelemesi sonucunda ise bu hükmün Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin 14/6/2011 tarihli ilamı ile bozulduğu ve karar düzeltme isteminin de 17/5/2012 tarihli ilam ile reddedildiği, bozma üzerine tekrar yapılan değerlendirme sonucu İlk Derece Mahkemesinin 11/7/2013 tarihli kararı ile davayı reddettiği ve bu kararın kanun yollarına başvurulmaması üzerine kesinleştiği anlaşılmıştır.

34. Başvuruya konu mirasçılık belgesinin iptali istemli davada İlk Derece Mahkemesi ve temyiz Mahkemesinin ihtilaf konusu olayla ilgili tutumunun özel bir karmaşıklık göstermediği, yargılamanın başvurucuların davaya katıldıkları tarihten itibaren iki dereceli mahkeme önünde yaklaşık 3 yıl 6 ay sürdüğü, bu süre zarfında İlk Derece Mahkemesince kamu kurumlarına müzekkere yazılarak cevap beklenildiği, yargılama dosyası ile ilişkili görülen başka mahkemeler esasına kayıtlı dava dosyalarının incelemeye alındığı, dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırıldığı, bilirkişi raporunun sunulmasının ardından esasa ilişkin hüküm kurulduğu ancak bu hükmün temyiz incelemesi sonucu Yargıtayca bozulduğu ve karar düzeltme talebinin de incelendiği, bozma ilamı üzerine İlk Derece Mahkemesinin davanın taraflarına ilişkin tebligatları tamamlanmasının akabinde yeniden hüküm kurduğu görülmüş ve yargılama süresinin bütünü dikkate alındığında Mahkemeler nezdinde başvurucunun haklarını ihlal edecek şekilde gecikme olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

35. Açıklanan nedenlerle başvurucuların makul süreyi aştığını ileri sürdüğü yargılamanın uzunluğu konusunda bir ihlalin bulunmadığı açık olduğundan, başvurunun bu kısmının, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Bireysel başvuruya katılma talebinde bulunan Ramazan Odabaşı yönünden adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Başvurucuların adil yargılanma haklarının ihlal edildiğine ilişkin iddialarının açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA

6/4/2016 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.