TÜRKİYE CUMHURİYETİ
|
ANAYASA MAHKEMESİ
|
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
HALİME DİLMEN VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
|
(Başvuru Numarası: 2014/13169)
|
|
Karar Tarihi: 22/12/2016
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
Başkan
|
:
|
Burhan ÜSTÜN
|
Üyeler
|
:
|
Serruh KALELİ
|
|
|
Nuri
NECİPOĞLU
|
|
|
Kadir ÖZKAYA
|
|
|
Rıdvan GÜLEÇ
|
Raportör Yrd.
|
:
|
Derya ATAKUL
|
Başvurucular
|
:
|
1. Halime
DİLMEN
|
|
|
2. Saime
DİLMEN
|
|
|
3. İdris
DİLMEN
|
|
|
4. İlhan
DİLMEN
|
|
|
5. Esme
YUSMA
|
|
|
6. Şehnaz
YUSMA
|
|
|
7. Gülnaz YUSMA
|
|
|
8. Mesut
YUSMA
|
|
|
9. Fethullah DİLMEN
|
|
|
10. Muhamed Raşet DİLMEN
|
|
|
11. Bengi
YUSMA
|
|
|
12.
Şemsettin BEDRİOĞLU
|
|
|
13. İbrahim
DİLMEN
|
|
|
14. Mehmet Selim
KANAT
|
|
|
15. Fadıl
AYDIN
|
|
|
16. Osman
ALP
|
|
|
17. Nurettin
AYDIN
|
|
|
18. Halef
ALKANDEMİR
|
|
|
19. Ridvan DİLMEN
|
|
|
20. Muhamed Maşuk DİLMEN
|
|
|
21.
Seyfettin KILIÇ
|
|
|
22. Ercan
DİLMEN
|
|
|
23. Naif
DİLMEN
|
|
|
24. Lütfi
DİLMEN
|
|
|
25. Ahmet
AVCİ
|
|
|
26.
Abdurrahman ORHAN
|
|
|
27. Vasfi
KAYA
|
|
|
28. Şirine
AYDIN
|
|
|
29. Hasan
DİNÇ
|
|
|
30. İrfan
DİLMEN
|
|
|
31. Cihan
KIZILÇINAR
|
|
|
32. Abdulcelil KAYA
|
|
|
33. Ayhan
KARDAŞ
|
Vekili
|
:
|
Av. Cüneyt
ALKANDEMİR
|
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği
iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 12/8/2014 tarihinde yapılmıştır.
3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön
incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.
4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm
tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve
esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.
6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına
(Bakanlık) gönderilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili
olaylar özetle şöyledir:
8. Başvurucuların bazıları ile diğerlerinin murisleri aleyhine
23/8/1999 tarihinde el atmanın önlenmesi ve yıkım davası açılmıştır. Nusaybin
Asliye Hukuk Mahkemesi 27/10/2009 tarihli kararı ile davanın kısmen kabulüne
karar vermiştir. Temyiz üzerine karar, Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 24/11/2011
tarihli ilamı ile bozulmuştur. Karar düzeltme talebi, aynı Dairenin 4/7/2012
tarihli ilamı ile reddedilmiştir. Bozma üzerine Mahkemenin E.2012/368 sayılı
dosyasına kaydedilen davada yargılama devam etmektedir.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
9. Mahkemenin 22/12/2016 tarihinde yapmış olduğu toplantıda
başvuru incelenip gereği düşünüldü:
10. Başvurucular, makul sürede yargılanma haklarının ihlal
edildiğini ileri sürmüşlerdir.
A. Kabul Edilebilirlik
Yönünden
11. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine
karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan makul
sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir
olduğuna karar verilmesi gerekir.
B. Esas Yönünden
12. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin
yargılamanın süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak davanın
ikame edildiği tarih esas alınır (Güher
Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2/7/2013, § 50).
13. Başvuruya konu dava, başvurucuların bir kısmının miras
bırakanlarından intikalle takip etmekte oldukları bir uyuşmazlık olup bu
yönüyle makul süre değerlendirmesi bakımından dikkate alınacak sürenin
başlangıç anı, mirasçıların yargılamaya katıldıkları an değil somut olayda
muris açısından değerlendirmeye esas alınan sürenin başlangıç anıdır (Gülseren Gürdal ve diğerleri, B. No:
2013/1115, 5/12/2013, § 51).
14. Sürenin sona erdiği tarih olarak -çoğu zaman icra aşamasını
da kapsayacak şekilde- yargılamanın sona erdiği, yargılaması devam eden davalar
yönünden ise Anayasa Mahkemesinin makul sürede yargılanma hakkının ihlal
edildiğine ilişkin şikâyetle ilgili kararını verdiği tarih esas alınır (Güher Ergun ve diğerleri, § 52).
15. Anılan ilkeler doğrultusunda Anayasa Mahkemesinin benzer
başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında somut başvuruda 17 yıl 4
aydır devam eden yargılama süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir.
16. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence
altına alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi
gerekir.
17. Başvurucular uzun süren yargılama nedeniyle taşınmazlarını
kullanamadıklarını belirterek Anayasa’nın 35. maddesinde tanımlanan mülkiyet
haklarının da ihlal edildiğini iddia etmişlerdir. Başvurucuların makul sürede
yargılanma haklarının ihlal edildiği yönünde yukarıda yer verilen tespitler
ışığında mülkiyet haklarının ihlal edildiği yönündeki iddialarının ayrıca
değerlendirilmesine gerek görülmemiştir.
C. 6216 Sayılı Kanun'un
50. Maddesi Yönünden
18. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin
Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 50. maddesinin (1) numaralı
fıkrası şöyledir:
“Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının
ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi
hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere
hükmedilir…”
19. Başvurucular, maddi ve manevi tazminat talebinde
bulunmuşlardır.
20. Somut olayda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği
sonucuna varılmıştır.
21. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları
karşılığında dava dosyasındaki taraf sayısı ve aile birliği de dikkate alınarak
başvurucular Şehnaz Yusma, Gülnaz
Yusma ve Esme Yusma'ya
müştereken net 12.000 TL; başvurucular Muhamed Raşet Dilmen ve Muhamed Maşuk
Dilmen'e müştereken net 12.000 TL; diğer başvuruculara ayrı ayrı net 12.000 TL
manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.
22. Dosyadaki belgelerden tespit edilen 206,10 TL harç ve 1.800
TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvuruculara
müştereken ödenmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin
iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
B. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede
yargılanma hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,
C. Başvurucular Şehnaz Yusma, Gülnaz Yusma ve Esme Yusma'ya müştereken net 12.000 TL; başvurucular Muhamed Raşet Dilmen ve Muhamed Maşuk Dilmen'e müştereken net 12.000 TL; diğer
başvuruculara ayrı ayrı net 12.000 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata
ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,
D. 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam
2.006,10 TL yargılama giderinin BAŞVURUCULARA MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE,
E. Ödemelerin, kararın tebliğini takiben başvurucuların Maliye
Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede
gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar
geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,
F. Kararın bir örneğinin Nusaybin Asliye Hukuk Mahkemesine
(E.2012/368) GÖNDERİLMESİNE,
G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE
22/12/2016 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.