I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, ceza infaz kurumunda hükümlü olarak bulunan başvurucunun, ceza infaz kurumu idaresi tarafından yasaklı olduğu gerekçesiyle kendisine verilmeyen kitaplar hakkındaki toplatma kararının hükümsüz hâle geldiği iddiasıyla yaptığı itirazın ve iade talebinin reddedilmesi nedeniyle ifade özgürlüğünün ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 25/9/2014 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. İkinci Bölüm Üçüncü Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüşünü bildirmiştir.

6. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı beyanda bulunmuştur.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucu başvuru tarihinde, devletin egemenliği altında bulunan topraklardan bir kısmını devlet idaresinden ayırmaya çalışmak suçundan hükümlü olarak Bolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda (Ceza İnfaz Kurumu) bulunmaktadır.

9. Ceza İnfaz Kurumu Eğitim Kurulu (Eğitim Kurulu) 1/12/2009 tarihinde, başvurucuya gelen ve terör örgütü lideri Abdullah Öcalan tarafından yazılmış olan "Demokratik Toplum Manifestosu Uygarlık (Birinci kitap)", "Demokratik Toplum Manifestosu Kapitalist Uygarlık (İkinci kitap)" ve "Demokratik Toplum Manifestosu Özgürlük Sosyolojisi (Üçüncü kitap)" isimli kitapların başvurucuya teslim edilmemesine karar vermiştir. Eğitim Kurulunun kararında, anılan kitaplar hakkında Siirt (Kapatılan) Sulh Ceza Mahkemesinin (Mahkeme) 19/10/2009 tarihli ve 2009/849 Değişik İş sayılı kararıyla toplatma kararı verildiği ve bu nedenle söz konusu kitapların anılan Mahkemeye gönderilmek üzere alıkonulduğu belirtilmiştir.

10. Başvurucu, 2/7/2012 tarihli ve 6352 sayılı Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun'un ilgili hükmünün yürürlüğe girmesiyle (bkz. §14) basılı yayınlar hakkında verilmiş bulunan toplatma kararlarının hükümsüz hâle geldiğini öğrenmesi üzerine Siirt Sulh Ceza Hâkimliğine (Hâkimlik) başvuruda bulunmuş ve Mahkemenin toplatma kararı gerekçe gösterilerek kendisine teslim edilmeyen kitapların iadesini talep etmiştir. Hâkimlik 22/8/2014 tarihli kararıyla başvurucunun talebini reddetmiştir.

11. Başvurucu anılan karara itiraz etmiştir. Başvurucunun itirazı, Şırnak Sulh Ceza Hâkimliği tarafından hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle 2/9/2014 tarihinde reddedilmiştir. Bu karar başvurucuya 4/9/2014 tarihinde tebliğ edilmiştir.

12. Başvurucu 25/9/2014 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

13. Hâkimlik'in 17/8/2012 tarihli ve 2012/797 Değişik İş sayılı kararıyla, Abdullah Öcalan tarafından yazılmış olan "Demokratik Toplum Manifestosu Uygarlık (Birinci kitap)", "Demokratik Toplum Manifestosu Kapitalist Uygarlık (İkinci kitap)" ve "Demokratik Toplum Manifestosu Özgürlük Sosyolojisi (Üçüncü kitap)" isimli kitaplar hakkında daha önce verilmiş bulunan toplatma ve el koyma kararının (bkz. § 9) devamına karar verilmiştir.

IV. İLGİLİ HUKUK

A. Ulusal Hukuk

14. 6352 sayılı Kanun'un 78. maddesinin ilgili kısmı şu şekildedir:

"5187 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

Geçici Madde 3- 31/12/2011 tarihine kadar mahkemeler, yetkili mülki idari amirlikleri ve diğer makamlarca basılı yayınlarla ilgili olarak verilmiş toplatma, yasaklama, dağıtımvesatışınengellenmesikararları,buKanununyayımıtarihindenitibarenaltı ay içinde, yetkili ve görevli mahkemeden bu yasaklılığın devamı niteliğinde bir karar alınmamış olması durumunda kendiliğinden hükümsüz hale gelir."

15. Mevcut başvurunun değerlendirilmesi sırasında gözönünde bulundurulan diğer ulusal hukuk kaynakları için bkz. Mehmet Çelebi Çalan, B. No: 2014/4163, 19/12/2017, §§ 14-15.

B. Uluslararası Hukuk

16. Mevcut başvurunun değerlendirilmesi sırasında gözönünde bulundurulan uluslararası hukuk kaynakları için bkz. Ahmet Temiz (6), B. No: 2014/10213, 1/2/2017, §§ 17-18.

V. İNCELEME VE GEREKÇE

17. Mahkemenin 25/1/2018 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları ve Bakanlık Görüşü

18. Başvurucu, haklarındaki toplatma kararı hükümsüz hâle gelen kitapların kendisine iadesine ilişkin talebinin reddedilmesi nedeniyle Anayasa'nın 26. maddesininihlal edildiğini belirterek ihlalin tespit edilmesi talebinde bulunmuştur.

19. Bakanlık görüşünde, ceza infaz kurumuna kapatılmış kişilerin bilgi ve kanaatlere ulaşma özgürlüklerinin bulunduğunun tartışmasız olduğu, bununla birlikte ceza infaz kurumlarında suçun önlenmesi, güvenliğin ve disiplinin sağlanması amacıyla bu kişilerin bazı kısıtlamalara tabi tutulabileceklerini belirtilmiştir. Bakanlık bu doğrultuda, somut başvuruya ilişkin kısıtlamanın demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun ve hedeflenen meşru amaçlarla orantılı olduğunu ifade etmiştir.

20. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı beyanında bireysel başvuru formunda yer verdiği iddiaları yinelemiştir.

B. Değerlendirme

21. Anayasa’nın 26. maddesinin ilgili bölümü şöyledir:

“Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar...

Bu hürriyetlerin kullanılması, ... kamu düzeni, kamu güvenliği, ... suçların önlenmesi, ... gereğine uygun olarak yerine getirilmesi amaçlarıyla sınırlanabilir...

Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunla düzenlenir.”

1. Adli Yardım Talebi Yönünden

22. Anayasa Mahkemesinin Mehmet Şerif Ay (B. No: 2012/1181, 17/9/2013) kararında belirtilen ilkeler dikkate alınarak geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun açıkça dayanaktan yoksun olmayan adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

2. Kabul Edilebilirlik Yönünden

23. Anayasa'nın 26. maddesinin birinci fıkrasında ifade özgürlüğüne herkesin sahip olduğu belirtilmiş, bunun sonucu olarak da Anayasa Mahkemesi pek çok kararında hükümlü ve tutukluların ifade özgürlüğünün de Anayasa'nın koruması altında olduğunu vurgulamıştır. Anayasa Mahkemesi, hükümlü ve tutukluların süreli veya süresiz yayınlara ulaşabilmesinin bilgi ve kanaatlere ulaşma özgürlüğünün somut yansıması olarak ifade özgürlüğünün koruması altında bulunduğuna karar vermiştir (Kamuran Reşit Bekir [GK], B. No: 2013/3614, 8/4/2015, § 43; Hüseyin Sürensoy, B. No: 2013/749, 6/10/2015, § 44; İbrahim Bilmez, B. No: 2013/434, 26/2/2015, § 74; Ahmet Temiz (6), § 34).

24. Öte yandan ifade özgürlüğü, Anayasa'da sayılan meşru amaçlar uyarınca sınırlanabilir. Özellikle başvuru konusu olaydaki gibi terörle mücadelenin söz konusu olduğu durumlarda, kişinin temel ifade özgürlüğü ile demokratik toplumun terör örgütlerinin faaliyetlerine karşı kendisini korumaya ilişkin meşru hakkı arasında bir denge kurulması ihtiyacı ortaya çıkmaktadır (Halil Bayık [GK], B. No: 2014/20002, 30/11/2017, § 32).

25. Anayasa Mahkemesi Sinan İyit kararında, hakkında toplatma kararı bulunan yayınların ya da bu yayınlardan alıntı içeren dokümanların hükümlü ya da tutuklulara verilmemesi şeklindeki müdahalenin demokratik bir toplumda gerekli olduğu sonucuna varmıştır. Anılan kararda, bireylerin ifade özgürlüğüne toplatma ve el koyma kararlarıyla müdahalede bulunulduğu hallerde mevcut olan zorunlu toplumsal ihtiyacın, özellikle terörle mücadelenin söz konusu olduğu durumlarda hükümlü ve tutuklular yönünden de mevcut olduğunda şüphe bulunmadığı belirtilmiştir. Bu doğrultuda hakkında toplatma kararı bulunan yayınlar ya da bu yayınlardan alıntı içeren dokümanların hükümlü ve tutuklulara verilmemesi şeklindeki müdahalenin ceza infaz kurumunun güvenliği, düzeni, disiplininin sağlanması ve mahkûmun ıslahı amaçlarının gerçekleştirilmesi için gerekli olmadığından bahsedilemeyeceği ifade edilmiştir (Sinan İyit (2) [GK], B. No: 2013/1495, 30/11/2017, §§ 51-52).

26. Somut olayda başvurucunun, yasaklı olduğu gerekçesiyle kendisine teslim edilmeyen kitaplar hakkındaki toplatma kararının hükümsüz kaldığını öğrenmesi üzerine kitapların kendisine iade edilmesi talebiyle yaptığı başvuru, Hâkimlik tarafından reddedilmiştir. Başvurucunun iadesini talep ettiği kitaplar hakkında, 6352 sayılı Kanun'un anılan hükmünün yürürlüğe girmesinden sonra Siirt Sulh Ceza Mahkemesinin 17/8/2012 tarihli kararıyla toplatma kararının devamına hükmedildiği görülmektedir. Başvurucunun söz konusu toplatma kararına karşı başvuru yollarını tüketerek Anayasa Mahkemesi önüne getirdiği bir şikâyeti de bulunmamaktadır.

27. Bu bağlamda terör suçundan mahkûm olan başvurucunun, hakkında toplatma ve el koyma kararının devamına hükmedilmiş bulunan kitapların kendisine iadesi talebinin reddedilmesi şeklindeki müdahalenin demokratik bir toplumda gerekli olduğu ve müdahalede açık bir dengesizlik bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

28. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 48. maddesinin (2) numaralı fıkrasında açıkça dayanaktan yoksun başvuruların Mahkemece kabul edilemezliğine karar verilebileceği belirtilmiştir. Başvurucunun ihlal iddialarını kanıtlayamadığı, temel haklara yönelik bir müdahalenin olmadığı veya müdahalenin meşru olduğu açık olan başvurular ile karmaşık veya zorlama şikâyetlerden ibaret başvurular açıkça dayanaktan yoksun kabul edilebilir (Hikmet Balabanoğlu, B. No: 2012/1334, 17/9/2013, § 24).

29. Açıklanan nedenlerle ifade özgürlüğüne yönelik bir ihlal olmadığının açık olduğu anlaşıldığından başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca, tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 25/1/2018 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.