TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
İKİNCİ BÖLÜM
KARAR
ACEM AYMAK VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2014/9108)
Karar Tarihi: 13/4/2017
Başkan
:
Engin YILDIRIM
Üyeler
Serdar ÖZGÜLDÜR
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
Muammer TOPAL
M. Emin KUZ
Raportör Yrd.
Ceren Sedef EREN
Başvurucular
1. Acem AYMAK
2. Hakime CEYLAN
3. İhsan AYMAK
4. Kasım AYMAK
5. Sultan ŞENGÜL
6. Asiye AYMAK
7. Fahri BAĞ
8. M.baki AYMAK
9. Mustafa AYMAK
10. Selahattin BAĞ
11. Zubeyde GAPTEKİN
Vekili
Av. Ahmet Serhat AYDIN
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru muhtelif tarihlerde yapılmıştır.
3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.
4. Komisyonca başvurucular Kasım Aymak, Zubeyde Gaptekin, Fahri Bağ, Selahattin Bağ, Asiye Aymak, M. Baki Aymak, Mustafa Aymak ve Acem Aymak yönünden başvurunun kabul edilebilir olduğuna, diğer başvurucular Hakime Ceylan, İhsan Aymak, ve Sultan Şengül yönünden ise başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
5. 2014/9109, 2014/9110, 2014/9111, 2014/9112, 2014/9119, 2014/9120, 2014/9121, 2014/9126, 2014/9127 ve 2014/9129 sayılı bireysel başvuru dosyaları konu yönünden hukuki irtibat nedeniyle 2014/9108 sayılı dosya üzerinde birleştirilmiştir.
6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:
8. Başvurucu Asiye Aymak aleyhine doğrudan; başvurucular Kasım Aymak, İhsan Aymak, Hakime Ceylan, Zubeyde Gaptekin, Acem Aymak ve Mustafa Aymak'ın babaları olan muris ile başvurucular Fahri Bağ, Selahattin Bağ ve Sultan Şengül'ün anneleri olan muris aleyhine 1992 yılında Karlıova Kadastro Mahkemesinde açılan kadastro tespitine itiraz davası, başvurucu M. Baki Aymak'ın 1994 yılında Karlıova Kadastro Mahkemesinde açtığı kadastro tespitine itiraz davası üzerinde birleşmiştirilmiştir. Söz konusu dava hakkında yerel Mahkemece verilen karar, taraflarca temyiz edildiğinden dosya Yargıtaya gönderilme aşamasındadır.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
9. Mahkemenin 13/4/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
10. Başvurucular, makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.
A. Kabul Edilebilirlik Yönünden
11. Başvurucular Hakime Ceylan, İhsan Aymak, ve Sultan Şengül yönünden açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.
B. Esas Yönünden
12. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılamanın süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak davanın ikame edildiği tarih; sürenin sona erdiği tarih olarak -çoğu zaman icra aşamasını da kapsayacak şekilde- yargılamanın sona erdiği, yargılaması devam eden davalar yönünden ise Anayasa Mahkemesinin makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetle ilgili kararını verdiği tarih esas alınır (Güher Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2/7/2013, §§ 50, 52).
13. Başvuruya konu dava, bir kısım başvurucu murisinden intikalle takip etmekte olunan bir uyuşmazlık olup bu yönüyle makul süre değerlendirmesi bakımından dikkate alınacak sürenin başlangıç anı, mirasçının yargılamaya katıldığı an değil somut olayda muris açısından değerlendirmeye esas alınan sürenin başlangıç anıdır (Gülseren Gürdal ve diğerleri, B. No: 2013/1115, 5/12/2013, § 51).
14. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılama süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken yargılamanın karmaşıklığı ve kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususlar dikkate alınır (Güher Ergun ve diğerleri, §§ 41-45).
15. Anılan ilkeler ve Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında somut olayda başvurucu M. Baki Aymak yönünden yaklaşık 23, diğer başvurucular yönünden ise yaklaşık 25 yıllık yargılama süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir.
16. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.
C. 6216 Sayılı Kanun'un 50. Maddesi Yönünden
17. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 50. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:
“Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilir…”
18. Başvurucular, manevi tazminat talebinde bulunmuşlardır.
19. Somut olayda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.
20. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında başvurucular M. Baki Aymak ve Asiye Aymak'a ayrı ayrı net 31.200 TL; şikâyet konusu davaya mirasçı sıfatıyla taraf olan başvurucular murisinin tüm mirasçılarının sayısı da dikkate alınarak başvurucular Fahri Bağ, Selahattin Bağ ve Sultan Şengül'e ayrı ayrı net 5.200 TL; başvurucular Kasım Aymak, İhsan Aymak, Hakime Ceylan, Zubeyde Gaptekin, Acem Aymak ve Mustafa Aymak'a ise ayrı ayrı net 2.850 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.
21. Dosyadaki belgelerden tespit edilen 206,10 TL harç bedelinin tüm başvuruculara ayrı ayrı 1.800 TL vekâlet ücretinin ise tüm başvuruculara müştereken ödenmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Başvurucular Hakime Ceylan, İhsan Aymak, ve Sultan Şengül yönünden makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
B. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,
C. Başvurucular M. Baki Aymak ve Asiye Aymak'a ayrı ayrı net 31.200 TL; başvurucular Fahri Bağ, Selahattin Bağ ve Sultan Şengül'e ayrı ayrı net 5.200 TL; başvurucular Kasım Aymak, İhsan Aymak, Hakime Ceylan, Zubeyde Gaptekin, Acem Aymak ve Mustafa Aymak'a ise ayrı ayrı net 2.850 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,
D. 206,10 TL harç bedelinin tüm başvuruculara ayrı ayrı 1.800 TL vekâlet ücretinin ise tüm BAŞVURUCULARA MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE,
E. Ödemenin, kararın tebliğini takiben başvurucunun Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,
F. Kararın bir örneğinin Karlıova Kadastro Mahkemesine (E.1994/4, K.2015/9) GÖNDERİLMESİNE,
G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 13/4/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.