TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
İKİNCİ BÖLÜM
KARAR
A.S. VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2015/18814)
Karar Tarihi: 10/1/2024
GİZLİLİK TALEBİ KABUL
Başkan
:
Kadir ÖZKAYA
Üyeler
M. Emin KUZ
Rıdvan GÜLEÇ
Basri BAĞCI
Kenan YAŞAR
Raportör
Melek ŞAHAN
Başvurucular
1. A.S.
2. K.R.
3. T.R.
Vekili
Av. Abdulhalim YILMAZ
I. BAŞVURUNUN ÖZETİ
1. Başvuru; idari gözetim altında tutulmanın hukuki olmaması ve idari gözetim merkezindeki tutulma şartları nedeniyle kötü muamele yasağının, bu yasakla bağlantılı olarak etkili başvuru hakkının, özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı ile haberleşme hürriyetinin ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.
2. Adana Valiliği 17/4/2015 tarihinde başvurucuların sınır dışı edilmesine ve idari gözetim altına alınmasına karar vermiştir.
3. Başvurucular 11/9/2015 tarihinde sulh ceza hâkimliğine başvurmuş; idari gözetim kararının hukuka aykırı olduğunu, tutuldukları geri gönderme merkezinin şartlarının da insan haysiyetiyle bağdaşmayacak kadar kötü olduğunu belirterek idari gözetim kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
4. Adana 3. Sulh Ceza Hâkimliği 2/10/2015 tarihinde talebin reddine kesin olarak karar vermiştir.
5. Başvurucular, nihai kararı 20/10/2015 tarihinde öğrendiklerini belirterekmahkemeler aracılığıyla bireysel başvuru yapmıştır. Yerel mahkeme bireysel başvurunun 9/12/2015 tarihinde yapıldığı bilgisiyle başvuru dilekçesi ve eklerini Anayasa Mahkemesine göndermiştir.
6. Komisyon, başvuruya konu nihai kararın başvuruculara 20/10/2015 tarihinde tebliğ edildiği, başvuruların bireysel başvuru süresini geçirdikten sonra 9/12/2015 tarihinde başvuru yaptıkları gerekçesiyle idari yönden ret kararı vermiştir.
7. Başvurucular bireysel başvurunun 20/11/2015 tarihinde mahkeme aracılığıyla yapıldığını, gecikmenin mahkemeden kaynaklı olduğunu belirtmiş ve bu durumu kanıtlayacak belgeleri ekleyerek idari ret kararına itiraz etmiştir.
8. İdari ret kararına yapılan itiraz 6/11/2017 tarihinde kabul edilmiştir. Bu kararda ayrıca başvurucuların gizlilik talebinin kabulüne, kimlik bilgilerinin kamuya açık belgelerde gizli tutulmasına, başvurucuların adli yardım taleplerinin kabulüne ve başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
II. DEĞERLENDİRME
9. Başvurucular, hukuka aykırı olarak idari gözetim altında tutulduklarını, tutulma şartlarının insan haysiyetiyle bağdaşmayacak ölçüde kötü olduğunu, bu şartlara karşı makul sürede sonuç alabilecekleri etkili bir başvuru yolunun bulunmadığını, aile olmalarına rağmen yedi aydır aynı geri gönderme merkezinin farklı odalarında tutularak birbirleriyle görüştürülmediklerini ve telefonla haberleşme imkânı tanınmadığını belirterek kötü muamele yasağının, bu yasakla bağlantılı olarak da etkili başvuru hakkının, özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ve haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.
10. Bireysel başvurunun ön şartlarından biri de başvuru süresidir. Süre, başvurunun her aşamasında dikkate alınması gereken bir usul hükmüdür (Deniz Baykal, B. No: 2013/7521, 4/12/2013, § 32). 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası gereği bireysel başvurunun başvuru yollarının tüketildiği, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir.
11. Somut olayda başvurucuların başvuru formundaki beyanlarından ve nihai kararın tebliğine ilişkin sundukları belgeden başvuruya konu edilen kararı 20/10/2015 tarihinde öğrendikleri görülmüştür. Buna göre başvuruların en geç 19/11/2015 tarihinde bireysel başvuruda bulunmaları gerekirken bu tarih geçtikten sonra 20/11/2015 tarihinde bireysel başvuru yaptıkları anlaşılmıştır.
12. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.
III. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Adli yardım taleplerinin KABULÜNE,
B. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
C. Başvurucuların kamuya açık belgelerde kimliklerinin gizli tutulması taleplerinin KABULÜNE,
D. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucuların yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 10/1/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.