I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, başvurucu tarafından yayımlanan derginin bazı sayılarının toplatılmasına karar verilmesi nedeniyle ifade özgürlüğünün ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. 2016/12967 numaralı başvurunun 2016/11630 numaralı başvuru ile birleştirilmesine ve başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

3. Başvurucu Özgür Kadın Kongresi Derneği, başvuru tarihinde yasal olarak kurulmuş ve faaliyet gösteren bir dernektir. Başvurucu tarafından yayımlanan "Özgür Kadın" isimli derginin bazı sayılarında terör örgütünün propagandasını yapma suçunun işlendiği şüphesiyle Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından söz konusu sayıların toplatılması talebinde bulunulmuştur. Diyarbakır 1. Sulh Ceza Hâkimliği talepleri kabul etmiş ve ilgili nüshaların 9/6/2004 tarihli ve 5187 sayılı Basın Kanunu'nun 25. maddesi uyarınca toplatılmasına karar verilmiştir.

4. Başvurucu toplatma kararına itiraz etmiştir. Diyarbakır 2. Sulh Ceza Hâkimliği 5/5/2016 tarihinde itirazı kesin olarak reddetmiştir. Bu karar başvurucuya 18/5/2016 tarihinde tebliğ edilmiştir. Başvurucu 17/6/2016 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

5. Başvurucu Özgür Kadın Kongresi Derneği, 6/2/2018 tarihli ve 7083 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun'un 3. maddesi ile 22/11/2016 tarihli ve 29896 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 677 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin (677 sayılı OHAL KHK'sı) 3. maddesi uyarınca kapatılmıştır. Başvurucu Derneğin kaydı dernekler kütüğünden de silinmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

6. Başvurucu, somut bir gerekçe gösterilmeksizin yayımladıkları derginin ilgili sayısının toplatılmasına karar verilmesi nedeniyle ifade ve basın özgürlüğünün ihlal edildiğini iddia etmiştir. Başvurucu ayrıca derginin tüm yazarlarının toplumun farklı kesimlerinden kadınlar olduğunu, derginin içeriğinde kadınların özgürlük mücadelesinin yansıtıldığını, bu yönüyle toplatma kararının eşitlik ilkesine de aykırı olduğunu ileri sürmüştür.

7. İlke olarak bireysel başvuruda bulunan başvurucu bir şirket ise bireysel başvuru anında tüzel kişiliği haiz olması gerektiği gibi bu tüzel kişiliğin bireysel başvuru sürecinin sonuna kadar korunması şirketler tarafından yapılan başvurunun esasının incelenebilmesi için zorunlu bir koşuldur (Gümüşdere İnşaat Ticaret ve Sanayi A.Ş., B. No: 2013/5016, 12/6/2018, § 36). Şirketin ticaret sicil kaydının silinmesi ve tüzel kişiliğini yitirmesi olgusu bireysel başvurunun esasının incelenmesine engel teşkil eder. Anayasa Mahkemesi, başvurunun incelemesi devam ederken başvuru ehliyetinin yitirilmesi durumunda başvurunun düşmesine karar vermektedir (Gümüşdere İnşaat Ticaret ve Sanayi A.Ş., §§ 38, 39).

8. 31/3/2005 tarihli ve 25772 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Dernekler Yönetmeliği'nin 5. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca dernekler, kuruluş bildirimi ve eklerini mülki idare amirliğine vermek suretiyle tüzel kişilik kazanırlar. Anılan Yönetmelik'in 90. maddesinin birinci fıkrasında ise derneklerin tüzel kişiliklerinin herhangi bir nedenle sona ermesi hâlinde para, mal ve haklarının tasfiye ve intikal işlemlerinin tamamlanmasını müteakip tasfiye sonucunun bildirilmesi üzerine bunların dernekler kütüğündeki kayıtlarının silineceği öngörülmüştür.

9. Başvurucu Dernek, bireysel başvuru tarihinde yasal olarak kurulmuş ve faaliyetlerine devam eden bir tüzel kişiliktir. Bireysel başvuru tarihinden sonra çıkarılan 677 sayılı OHAL KHK'sı ve 7083 sayılı Kanun'un 3. maddeleri uyarınca başvurucu Dernek kapatılmış, aynı maddeler uyarınca başvurucuya ait taşınırlar ile her türlü mal varlığı, alacak ve haklar, belge ve evrak ise Hazineye bedelsiz olarak devredilmiş ve bunlara ait taşınmazlar tapuda resen Hazine adına tescil edilmiştir. Daha sonra başvurucu Derneğin kaydı dernekler kütüğünden de silinmiş, başvurucunun tüzel kişiliği sona ermiştir. Dolayısıyla hâlihazırda başvurucu Dernek hukuki varlığını yitirmiş durumdadır.

10. Bununla birlikte Anayasa Mahkemesi Samanyolu Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. (B. No: 2015/18554, 25/9/2019) başvurusuna ilişkin kararında kamu otoritesince bir şirketin tüzel kişiliğine tek taraflı bir işlemle son verilmesi durumunda bu şirketin taraf olduğu bireysel başvurular hakkında düşme kararı verilmesi gerektiğinin kabulü hâlinde ortakların öngöremedikleri bir terkin işlemi nedeniyle menfaatlerinin zedelenmesinin söz konusu olabileceğine dikkat çekmiştir. Anayasa Mahkemesi anılan kararında hukuki varlıkları kamu otoritelerinin tek taraflı iradesiyle sona erdirilen özel hukuk tüzel kişiliklerinin tüzel kişilikleri sona ermeden önce yaptıkları bireysel başvuruların devamında menfaati bulunduğunu iddia eden kişilerin bireysel başvuruya devam etmek istediklerini makul bir süre içinde Anayasa Mahkemesine bildirmeleri hâlinde başvurunun incelenmesine devam edilebileceğine karar vermiştir (Samanyolu Yayıncılık Hizmetleri A.Ş., §§ 27, 29).

11. Kuşkusuz ki başvuruya devam etme iradesini Anayasa Mahkemesine makul bir süre içinde bildirme yükümlülüğü, başvurunun devamında menfaati bulunduğunu iddia eden kişi veya kişilere ait olacaktır. Tüzel kişinin yaptığı başvuruyu devam ettirmede menfaati bulunduğunu iddia eden kişilerin bu isteklerini Anayasa Mahkemesine bildirmeleri gereken makul sürenin tespitinde bunların tüzel kişiliğinin hukuki varlığının sona erdiğini bilip bilmedikleri dikkate alınacaktır. Öte yandan başvurunun devamında menfaati bulunduğunu iddia eden kişilerin bu iddialarını destekleyecek, bunu ispata yarayacak bilgi ve belgeleri Anayasa Mahkemesine iletmeleri gerekir (Samanyolu Yayıncılık Hizmetleri A.Ş., § 30; (Samanyolu Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. (3), B. No: 2016/9785, 10/12/2019, § 22).

12. Somut olayda başvurucu Dernek 677 sayılı OHAL KHK'sı ile 22/11/2016 tarihinde kapatılmış ve tüzel kişiliği sona ermiştir. Somut başvurunun karara bağlandığı tarihe kadar Anayasa Mahkemesine, başvurucu Derneğin bireysel başvurusunun devam ettirilmek istendiğine dair hiçbir bildirim yapılmamıştır. Bu doğrultuda başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden kalmadığından başvurunun düşmesine karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden kalmadığından DÜŞMESİNE,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 18/7/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.