I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, ceza infaz kurumundaki tutulma koşulları nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvurular 1/11/2016 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvurular, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Yapılan incelemede başvurucu Seniha Sürer tarafından yapılan 2016/22735 numaralı başvuru, başvurucu Hilal Ada tarafından yapılan 2016/22737 numaralı başvuru ve başvurucu Reyhan Coşmuşlu tarafından yapılan 2016/22739 numaralı başvuru konu bakımından aynı nitelikte olması nedeniyle 2016/22735 numaralı başvuru üzerinde birleştirilmiş ve incelemenin bu dosya üzerinden yapılmasına karar verilmiştir.

5. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvurucuların tedbir kararı verilmesi yönündeki talepleri hakkında Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü tarafından 8/11/2016 tarihinde ret kararı verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucular farklı tarihlerde terör suçlarıyla bağlantılı olarak tutuklanmış ve Diyarbakır E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna (Ceza İnfaz Kurumu) yerleştirilmiştir.

9. Başvurucular 19/9/2016 tarihinde Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğüne (Genel Müdürlük) başvurarak Ceza İnfaz Kurumunun fiziki şartlarının kötü ve yetersiz olduğunu belirtmiş, tutulma koşulların düzeltilmesini talep etmişlerdir.

10. Genel Müdürlük 28/9/2016 tarihli ve 109992 sayılı, 3/10/2016 tarihli ve 111771 sayılı yazılarında başvuruculara cevaben ceza infaz kurumlarının inşası ve faaliyetinde Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin ceza infaz alanındaki tavsiye kararlarında belirlenen minimum standartların gözönünde bulundurulduğunu, aniden çok sayıda tutuklama olduğunda geçici olarak bazı illerde kalabalıklaşma yaşandığını ancak bu sorunun sevk ve nakillerle kısa zamanda giderildiğini, konuyla ilgili gerekli incelemenin yapılacağını belirtmiştir.

11. Başvurucular, Genel Müdürlüğün anılan cevabının kendilerine 3/10/2016 ve 7/10/2016 tarihlerinde tebliğ edildiğini belirterek 1/11/2016 tarihinde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmuşlardır.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

12. Mahkemenin 3/7/2019 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucuların İddiaları

13. Başvurucular, on altı kişilik kapasitesi olduğu hâlde kırk kişi kaldıkları koğuşta yirmi yatak, bir tuvalet ve bir banyo bulunduğunu, yerlere serilen battaniyelerin üstünde sağlıksız koşullarda yattıklarını, yatak taleplerinin reddedildiğini, verilen sıcak suyun öz bakım ve temizlik için yetersiz kaldığını, havalandırma imkânının ise kısıtlı olduğunu iddia etmişlerdir. Söz konusu iddialar kapsamında başvurucular Anayasa'nın 17. maddesinin üçüncü fıkrasında güvence altına alınan kötü muamele yasağı ve bu güvenceyle bağlantılı olarak Anayasa'nın 40. maddesinde güvence altına alınan etkili başvuru hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.

B. Değerlendirme

14. Anayasa Mahkemesi ceza infaz kurumlarındaki tutulma koşullarının kötülüğünden kaynaklanan kötü muamele iddialarına ilişkin olarak infaz hâkimliğine şikâyet yolunu tüketilmesi gereken etkili bir iç hukuk yolu olarak gördüğünü çeşitli kararlarında belirtmiştir. (birçok karar arasından bkz. Mehmet Baransu, B. No: 2015/8046, 19/11/2015,§§ 23-35; Mehmet Hasan Altan (2) [GK], B. No: 2016/23672, 11/1/2018, §§ 250-252).

15. Öte yandan Anayasa Mahkemesi İkinci Bölüm Birinci Komisyonunca eldeki başvuruya benzer şikâyetleri ihtiva eden bir başvuru hakkında infaz hâkimliği yolu tüketilmediği gerekçesi ile verilen bir kabul edilemezlik kararı (Mehmet Reşit Arslan, B. No: 2013/2025, 30/9/2013) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) önündeki başka bir başvuruda (Ethem Sakin/Türkiye, B. No: 20616/13, 28/6/2016)Türk Hükûmeti tarafından emsal karar olarak sunulmuştur. AİHM, belirtilen Anayasa Mahkemesi kabul edilemezlik kararına da atıfta bulunarak (aynı kararda bkz. § 24) infaz hâkimliği yolunun tüketilmemiş olmasını başvuru yollarının tüketilmemesi olarak görmüş ve kabul edilmezlik kararı vermiştir (aynı kararda bkz. §§ 30-37).

16. Somut olayda, başvurucuların Ceza İnfaz Kurumundaki tutulma koşullarına ilişkin şikâyetleri açısından Anayasa Mahkemesince verilen ve yukarıda belirtilen kararlarda varılan sonuçtan ayrılmayı gerektiren bir durumun olmadığı anlaşılmaktadır.

17. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemezliğine karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA 3/7/2019 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.