I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, öldürülme veya kötü muameleye maruz kalma riski bulunan ülkeye sınır dışı kararı verilmesi nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 15/2/2016 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvurucu, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün (İçtüzük) 73. maddesi uyarınca sınır dışı işleminin yürütmesinin tedbiren durdurulmasına karar verilmesini talep etmiştir.

4. Birinci Bölüm Üçüncü Komisyonunca, tedbir talebinin Bölüm tarafından karara bağlanması gerekli görüldüğünden İçtüzük'ün 73. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm tarafından 15/2/2016 tarihinde tedbir talebinin kabulüne ve sınır dışı işleminin durdurulmasına karar verilmiştir.

6. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

7. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüş sunmamıştır.

III. OLAY VE OLGULAR

8. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

9. Başvurucu, 1970 doğumlu olup İran İslam Cumhuriyeti vatandaşıdır.

10. Başvurucu 28/11/2013 tarihinde yasal yollardan Türkiye'ye giriş yapmış ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Kuruluna (BMMYK) başvurarak uluslararası koruma talep etmiştir.

11. Gümüşhane Valiliği Göç İdaresi Müdürlüğünün 10/12/2014 tarihli kararıyla başvurucunun uluslararası koruma talebi sonuçlanıncaya kadar bulunması gereken adresi izinsiz terk ettiği gerekçesiyle sınır dışı edilmesine karar verilmiştir.

12. Başvurucu tarafından anılan sınır dışı kararının iptali için açılan dava, Trabzon İdare Mahkemesinin 26/11/2015 tarihli kararıyla reddedilmiştir.

13. Bu karar başvurucuya 19/1/2016 tarihinde tebliğ edilmiş olup 15/2/2016 tarihinde bireysel başvuruda bulunulmuştur.

14. Bu süreçte başvurucu, uluslararası koruma talebi kapsamında ABD Hükûmeti tarafından kabul edilmiştir.

15. Başvurucu 9/1/2017 tarihinde BMMYK vasıtasıyla güvenli üçüncü ülke olarak belirlenen ABD'ye yerleşmek üzere kendi rızasıyla Türkiye'den ayrılmıştır.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

16. Mahkemenin 22/2/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

17. Başvurucu, sınır dışı edilmesi hâlinde ülkesi İran'da yaşamı ile maddi ve manevi varlığının tehlikeye düşebileceğini belirterek yaşam hakkının, işkence ve kötü muamele yasağının ve adil yargılanma hakkının ihlal edileceğini ileri sürmüş; adli yardım ve sınır dışı işleminin yürütmesinin tedbiren durdurulması taleplerinde bulunmuştur.

B. Değerlendirme

1. Adli Yardım Talebi

18. Anayasa Mahkemesinin Mehmet Şerif Ay (B. No: 2012/1181, 17/9/2013) kararında belirtilen ilkeler dikkate alınarak geçimini önemli ölçüde güçleştirmeksizin yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun açıkça dayanaktan yoksun olmayan adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

2. Sınır Dışı İşlemi

19. İçtüzük'ün “Düşme kararı” kenar başlıklı 80. maddesinin ilgili kısımları şöyledir:

“(1) Bölümler ya da komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hallerde düşme kararı verilebilir:

...

ç) Bölümler ya da Komisyonlarca saptanan herhangi bir başka gerekçeden ötürü, başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmemesi.

 …

(2) Bölümler ya da Komisyonlar; yukarıdaki fıkrada belirtilen nitelikteki bir başvuruyu, Anayasanın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde incelemeye devam edebilir.”

20. Başvuru konusu olayda başvurucunun sınır dışı edilmesi hâlinde yaşamı ile maddi ve manevi bütünlüğünün tehlikeye düşeceği ileri sürülmüştür. Anayasa Mahkemesi tarafından başvurunun değerlendirme sürecinde sınır dışı işleminin gerçekleştirilmesi telafisi imkânsız sonuçlara neden olabileceğinden başvurunun esası hakkında bir karar verilene kadar sınır dışı işleminin tedbiren durdurulmasına karar verilmiştir (bkz. § 5).

21. Öte yandan bireysel başvuru yapıldıktan sonraki bir tarihte başvurucunun uluslararası koruma talebi kabul edilmiştir. Başvurucu, BMMYK vasıtasıyla güvenli üçüncü ülke olarak belirlenen ABD'ye yerleşmek üzere Türkiye'den ayrılmıştır (bkz. § 15). Bu durumda başvurunun konusunu oluşturan sınır dışı kararının uygulanma ihtimali ortadan kalkmıştır. Dolayısıyla başvurucunun geri gönderilmesi hâlinde ülkesinde maddi ve manevi bütünlüğüne yönelik gerçek bir tehlike altında bulunup bulunmadığı hususunda bir inceleme yapmaya gerek kalmamıştır.

22. Açıklanan nedenlerle başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden bulunmadığı anlaşıldığından düşmesine karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle,

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden bulunmaması nedeniyle DÜŞMESİNE,

C. Tedbir kararının SONLANDIRILMASINA,

D. Yargılama giderlerinin tahsilinin başvurucunun mağduriyetine neden olacağı anlaşıldığından 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten tamamen MUAF TUTULMASINA,

E. Kararın bir örneğinin İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne GÖNDERİLMESİNE 22/2/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.