I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru; yaşama ya da maddi ve manevi bütünlüğüne yönelik risk bulunan ülkeye sınır dışı kararı verilmesinin kötü muamele yasağını, sınır dışı etme kararına karşı açılan iptal davanın süre aşımı nedeniyle reddedilmesinin etkili başvuru hakkını ihlal ettiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 3/5/2019 tarihinde yapılmıştır. Komisyon, 2018/37710 No.lu bireysel başvuru dosyasıyla bağlantılı olan başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

3. Başvuru formu ve ekleri, ilgili kurumlardan ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi’nden (UYAP) elde edilen bilgi ve belgelere göre olaylar özetle şöyledir:

A. Genel Olarak

4. 1973 doğumlu Irak vatandaşı olan başvurucu, 2017 yılında iç savaştan kaçarak Türkiye’ye geldiğini ifade etmektedir.

5. Başvurucunun 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) ve (d) bentleri uyarınca “terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar” ve “kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar” kapsamında olduğu değerlendirilerek Sinop Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğünün 28/12/2018 tarihli kararıyla sınır dışı edilmesine ve idari gözetim altına alınmasına karar verilmiştir.

6. Başvurucu, sınır dışı kararına karşı Samsun 1. İdare Mahkemesinde (İdare Mahkemesi) iptal davası açmıştır. İdare Mahkemesi 21/3/2019 tarihinde davanın süre aşımı yönünden reddine karar vermiştir.

7. 9/4/2019 tarihinde tebliğ edilen karara karşı başvurucu 3/5/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

B. Daha Önce Anayasa Mahkemesine Yapılan 2018/37710 No.lu Başvuru

8. Başvurucu 3/10/2016 tarihli ve 676 sayılı Olağanüstü Hâl Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (676 sayılı KHK) ile 6458 sayılı Kanun'da yapılan değişiklik sonrasında sınır dışı etme işlemi yönünden etkili bir iç hukuk yolu bulunmadığını, bu nedenle kötü muamele yasağı, kişi hürriyeti ve güvenliği ile etkili başvuru hakkının ihlal edildiğini öne sürerek 28/12/2018 tarihinde doğrudan bireysel başvuruda bulunmuştur. Başvurucu ayrıca tedbir talebinde bulunmuş, tedbir talebi 1/2/2019 tarihinde kabul edilmiştir.

9. 2018/37710 No.lu bireysel başvuru dosyası, 28/05/2020 tarihinde 2017/20451 No.lu başvuru dosyasıyla birleştirilmiştir.

10. Alı Javıd ve diğerleri (B. No: 2017/20451, 20/4/2020) kararında Anayasa Mahkemesi, başvurucuların iddialarının değerlendirilmesi için risklerin güncelliğini, haklarında tesis edilen işlemlerin ne durumda olduğunu, hâlihazırda bu işlemlere ilişkin etkili bir yol hâline gelen idare mahkemelerinde açılmış bir davanın olup olmadığını öğrenmek amacıyla başvuruculardan bilgi ve belge talep etmiştir. Başvurucuların bireysel başvuruda gösterilmeleri gereken dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı olarak anılan yazıya cevap vermemeleri nedeniyle başvuruların düşmesine ve tedbir kararlarının sonlandırılmasına karar verilmiştir.

IV. İLGİLİ HUKUK

11. İlgili hukuk için bkz. A.A. ve A.A. [GK], B. No: 2015/3941, 1/3/2017, §§ 28-38.

V. İNCELEME VE GEREKÇE

12. Anayasa Mahkemesinin 30/3/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Adli Yardım Talebi Yönünden

13. Anayasa Mahkemesinin Mehmet Şerif Ay (B. No: 2012/1181, 17/9/2013) kararında belirtilen ilkeler dikkate alınarak geçimini önemli ölçüde güçleştirmeksizin yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun açıkça dayanaktan yoksun olmayan adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

B. İhlal İddiaları Yönünden

14. Başvurucu; sınır dışı kararına karşı açtığı iptal davasının süre aşımı nedeniyle reddedildiğini, tebligatın usulüne uygun olmadığını, tercüman kullanılmadığını, Irak vatandaşı Sünni bir Müslüman olduğunu, Irak’a iade edilmesi durumunda Şii milislerin hedefi hâline gelerek can güvenliğinin tehlikeye gireceğini belirterek kötü muamele yasağı ile etkili başvuru hakkının ihlal edildiğini/edileceğini öne sürmüştür.

15. "Olay ve Olgular" kısmında açıklandığı üzere başvurucunun aynı konuya ilişkin olarak Anayasa Mahkemesine 2018/37710 başvuru numarası ile kayda alınan bireysel başvuru yaptığı, bu başvurunun Anayasa Mahkemesince karara bağlandığı, her iki başvurunun talep ve konu itibarıyla aynı nitelikte olduğu anlaşılmıştır.

16. Açıklanan gerekçelerle başvurunun mükerrer başvuru niteliğinde olması nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Başvurunun mükerrer başvuru olması nedeniyle REDDİNE,

C. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyete neden olacağından başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA,

D. Kararın bir örneğinin bilgi için İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne GÖNDERİLMESİNE 30/3/2022tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.