I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, temin faaliyeti tamamlanmamış olan subay adaylarının temin faaliyetlerinin olağanüstü hâl kanun hükmünde kararnamesiyle iptal edilmesi üzerine açılan davanın Olağanüstü Hâl İşlemleri İnceleme Komisyonuna gönderilmesi yerine incelenmeksizin reddedilmesi nedeniyle mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu, Türk Silahlı Kuvvetlerinde (TSK) subay olmak amacıyla 11/7/2016 tarihinde Subay Temel Askerlik ve Subaylık Anlayışı Kazandırma Kursuna kursiyer olarak başlamıştır. Başvurucunun eğitimi devam etmekteyken benzer durumdakilerin tamamını kapsadığı anlaşılan 19/8/2016 tarihli bir emirle izne gönderildiği anlaşılmıştır.

3. 3/10/2016 tarihli ve 675 sayılı Olağanüstü Hâl (OHAL) Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin (675 sayılı KHK) 6. maddesinin (a) bendindeki, temin faaliyeti tamamlanmamış astsubay ve subay adayları hakkındaki işlemlerin iptal edilmesi kuralı kapsamında başvurucunun TSK ile ilişiği kesilmiştir. Başvurucu söz konusu işlemin iptali talebiyle dava açmıştır.

4. Ankara 16. İdare Mahkemesi (Mahkeme) 21/8/2017 tarihli kararıyla davanın incelenmeksizin reddine karar vermiştir. Kararın gerekçesinde, başvurucunun okulla ilişiğinin doğrudan kanun niteliği taşıyan hukuki bir düzenleme ile kesildiği, idari davaya konu olabilecek bir işlemin varlığından söz edilmesine olanak bulunmadığı belirtilmiştir.

5. Başvurucu, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesine (Bölge İdare Mahkemesi) istinaf başvurusunda bulunmuştur. Bölge İdare Mahkemesi 7/12/2017 tarihli kararla istinaf başvurusunun reddine karar vermiştir.

6. Bölge İdare Mahkemesi kararı Danıştay Beşinci Dairesinin 8/10/2018 tarihli kararıyla onanmıştır.

7. Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) vasıtasıyla evrak işlem kütüğü üzerinde yapılan inceleme sonucunda, başvurucunun nihai kararı 11/5/2019 tarihinde okuduğu tespit edilmiştir. Başvurucu, nihai karara karşı 12/6/2019 tarihinde bireysel başvuru yapmıştır.

8. Başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

9. Başvurucu, subay olarak kabul edilip maaş almaya başladıktan sonra ilişiğinin kesildiğini, subay olarak atanmamasına ilişkin işleme karşı açtığı davada Mahkemenin esasa ilişkin bir yargılama yapmadığını, iş bulamadığını ileri sürerek hak arama hürriyetinin ihlal edildiğini iddia etmiştir.

10. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca başvuru yollarının tüketildiği, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde bireysel başvuru yapılması gerekir.

11. Anayasa Mahkemesi Hüseyin Aşkan (B. No: 2017/15649, 21/7/2020) kararında otuz günlük süre kuralının bireysel başvurunun ön şartlarından biri olduğunu ve bu sürenin başlangıç tarihinin tespitinde kanun hükmü gereği öğrenme tarihinin esas alınacağını belirtmiştir (Hüseyin Aşkan, § 20). Anılan kararda bireysel başvuru süresinin işlemeye başlaması yönünden nihai kararın gerekçesinin tebliğinin öğrenme şekillerden biri olduğu, bununla birlikte başka şekillerde de öğrenmenin söz konusu olabileceği ifade edilmiştir (Hüseyin Aşkan, § 23).

12. Bu doğrultuda Hüseyin Aşkan kararında; kullanıcıların (UYAP) üzerinden yaptıkları işlemlerin (doküman oluşturma, düzenleme, imzalama, açma, okuma ve yazdırma vb.) kayıt altına alındığı evrak işlem kütüğünün Anayasa Mahkemesi tarafından incelenmesi sonucunda nihai kararın açılarak okunduğuna ilişkin bir işlemin tespiti hâlinde bu işlemi yapan ilgililerin işlem sırasında nihai kararın sonucunu öğrendiklerinin kabul edileceği, böyle bir durumda bireysel başvuru süresinin de bu tarihten itibaren başlatılması gerektiği belirtilmiştir (Hüseyin Aşkan, §§ 26-29).

13. Somut olayda UYAP evrak işlem kütüğü üzerinde yapılan incelemede başvurucunun nihai karar olan Danıştay Beşinci Dairesinin 8/10/2018 tarihli kararını 11/5/2019 tarihinde okuduğu tespit edilmiştir. Bu durumda başvurucunun anılan tarihte nihai kararı öğrendiği kabul edilmelidir.

14. Sonuç olarak bireysel başvuru konusu yargılama sürecine ilişkin nihai karardan 11/5/2019 tarihinde haberdar olduğu anlaşılan başvurucunun bu tarihten itibaren otuz günlük bireysel başvuru süresi içinde ve en geç 10/6/2019 tarihine kadar bireysel başvuruda bulunması gerekirken bu süre geçtikten sonra 12/6/2019 tarihinde gerçekleştirdiği bireysel başvurunun süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 2/10/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.