I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, olağanüstü hâl (OHAL) döneminde çıkarılan kanun hükmünde kararname (KHK) ile tesis edilen devlet memurluğundan çıkarma işleminin iptali ve bu işlem nedeniyle mahrum kalınan hakların tazmini talebiyle OHAL'in sona ermesinden sonra açılan davanın reddedilmesi sebebiyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu, Türk Silâhlı Kuvvetleri bünyesinde korgeneral olarak görev yaparken 25/7/2016 tarihli ve 668 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler ile Bazı Kurum ve Kuruluşlara Dair Düzenleme Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin ekinde yer alan 1 Sayılı Liste ile kamu görevinden çıkarılmıştır. 19/7/2018 tarihinde OHAL sona ermiştir.

3. Başvurucu, 16/8/2018 tarihinde idareye başvuruda bulunmuştur. Başvuru dilekçesinde başvuru tarihi itibarıyla OHAL'in sona erdiğini belirten başvurucu, OHAL'in sona ermesi sebebi ile OHAL döneminde tesis edilen hukuki işlemlerin yasal temelinin kalmadığını belirterek hakkında tesis edilen kamu görevinden çıkarma işleminin kaldırılmasını, göreve iade edilmesini ve kamu görevinden çıkarılması sebebiyle uğradığı zararların tazminini talep etmiştir. Başvurucunun talebi cevap verilmemek suretiyle zımnen reddedilmiştir.

4. Başvurucu zımni ret üzerine, OHAL'in sona ermesi sebebi ile hakkında tesis edilen kamu görevinden çıkarma işleminin yasal temelinin kalmadığını belirterek 6/11/2018 tarihinde Ankara 4. İdare Mahkemesinde iptal ve tam yargı davası açmıştır. Mahkeme 17/4/2019 tarihli kararıyla davayı reddetmiştir. Kararın gerekçesinde; 668 sayılı KHK'nın8/2/2018 tarihli ve 7091 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun ile aynen kabul edildiğine, KHK ile kamu görevinden çıkarılanlar yönünden OHAL İşleri İnceleme Komisyonuna (Komisyon) müracaat zorunluluğu getirildiğine işaret edilmiştir.

5. Başvurucu karara karşı 6/5/2019 tarihinde istinaf yoluna başvurmuştur.

6. Ankara Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesi 9/10/2019 tarihinde istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.

7. Nihai karar başvurucu vekiline elektronik tebligat usulüyle 20/11/2019 tarihinde tebliğ edilmiştir.

8. Başvurucu, 18/12/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

II. DEĞERLENDİRME

9. Başvurucu; OHAL dönemi KHK'larının Anayasa ile süre bakımından sınırlandığını, OHAL'in kaldırılması sebebiyle hakkında tatbik edilen KHK'nın uygulama alanının kalmadığını ileri sürmektedir. Kamu hizmetinden çıkarmaya ilişkin yasal ve anayasal güvencelerin OHAL döneminde uygulanmadığına dikkat çeken başvurucu, bu durumun Anayasa'nın 125. ve 129. maddelerine aykırılık teşkil ettiğini iddia etmektedir. Hakkındaki ceza yargılamasının sürdüğünü ve başvuru tarihi itibarıyla kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı bulunmadığını belirten başvurucu, esasa yönelik inceleme sonucunda tesis edilmiş somut bir gerekçe ortaya konulmadan incelenmeksizin ret kararı tesis edilmesinin adil yargılanma hakkını ihlal ettiğini öne sürmektedir.

10. Bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesine başvurulabilmesi için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması gerekir. Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru, iddia edilen hak ihlallerinin derece mahkemelerince düzeltilmemesi hâlinde başvurulabilecek ikincil nitelikte bir hak arama yoludur (Ayşe Zıraman ve Cennet Yeşilyurt, B. No: 2012/403, 26/3/2013, §§ 16, 17).

11. 2/1/2017 tarihli ve 685 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 1. maddesiyle Anayasa'nın 120. maddesi kapsamında ilan edilen ve 21/7/2016 tarihli Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla onaylanan OHAL kapsamında, terör örgütlerine veya Millî Güvenlik Kurulunca devletin millî güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle başka bir idari işlem tesis edilmeksizin doğrudan KHK hükümleri ile tesis edilen işlemlere ilişkin başvuruları değerlendirmek ve karara bağlamak üzere OHAL Komisyonu kurulmuştur.

12. Anayasa Mahkemesi; OHAL KHK'ları ile kamu görevinden çıkarılan kişiler yönünden anılan Komisyona başvuru yolunun tüketilmesi gereken etkili bir hukuk yolu olduğunu belirtmiştir (Remziye Duman, B. No: 2016/25923, 20/7/2017, §§ 35-48). Bu itibarla Komisyona başvuru yolu tüketilmeden yapılan başvurunun incelenmesinin bireysel başvurunun ikincillik niteliği ile bağdaşmayacağı sonucuna varılmıştır.

13. Somut olayda başvurucu 668 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmıştır. Başvurucu, bu işleme karşı Komisyona başvuru yaptığına ilişkin herhangi bir iddia ileri sürmemiştir. Diğer yandan dosya kapsamında yapılan incelemede de söz konusu başvurunun yapıldığına dair herhangi bir bulguya rastlanmamıştır.

14. Açıklanan nedenlerle başvurunun başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 13/12/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.