I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, geçici askerlik görevi sırasında meydana gelen ölüm nedeniyle yaşam hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucunun oğlu N.Ö. 1994 yılında geçici askerlik görevini ifa etmekte iken sınır görevi sırasında ateşli silah yaralanmasına bağlı olarak hayatını kaybetmiştir. Adana Askerî Savcılığı tarafından başlatılan soruşturma sonucunda 15/11/1995 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiş, karara yönelik itiraz 8/6/2005 tarihinde reddedilmiştir.

3. Başvurucunun 2012 yılında sunduğu dilekçe üzerine Millî Savunma Bakanlığının talebi ile Adana Askerî Savcılığı yeniden soruşturma başlatmıştır. Olaya ilişkin olarak yeniden yapılan soruşturma sonucunda 28/11/2014 tarihinde zamanaşımı nedeniyle kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir. Karara yönelik itiraz 9/3/2015 tarihinde reddedilmiştir. Sürecin ardından başvurucunun kanun yararına bozma talebi de 11/12/2015 tarihinde reddedilmiştir.

4. Başvurucunun 2017 yılında aynı olayla ilgili olarak Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden yaptığı başvuru üzerine CİMER başvuru evrakı, takdir ve ifası için Hassa Cumhuriyet Başsavcılığına (Başsavcılık) gönderilmiştir. Başsavcılık, kesin hükümle kapanmış bir soruşturmaya ilişkin olarak yeni delil elde edilmedikçe veya Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince ihlal kararı verilmedikçe yeniden soruşturma açılmasının mümkün olmadığını belirterek 25/1/2018 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına karar vermiştir.

5. Başvurucu son olarak 19/7/2017 tarihinde sunduğu dilekçeyle, aynı olay nedeniyle şikâyetçi olmuş; Başsavcılık 18/6/2018 tarihli kararla, önceki sürece (yukarıda aktarılan süreç) atıf yaparak mükerrer soruşturma yapılamayacağından kovuşturmaya yer olmadığına karar vermiştir. Söz konusu karara dair itiraz 4/11/2019 tarihinde reddedilmiştir.

6. Başvurucu 4/11/2019 tarihli kararı 15/1/2020 tarihinde öğrenmesinin ardından 12/2/2020 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

7. Komisyonca başvuruların kabul edilebilirlik ve esas incelemelerinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

8. Başvurucu, oğlunun ölümüne ilişkin olarak etkili soruşturma yapılmaması nedeniyle yaşam hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

9. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca bireysel başvurular, başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılmalıdır. Otuz günlük süre kuralı bireysel başvurunun ön şartlarından biri olup bu sürenin başlangıç tarihinin tespitinde kanun hükmü gereği öğrenme tarihi esas alınır (özetlenen ilkeler için bkz. A. C. ve diğerleri [GK], B. No: 2013/1827, 25/2/2016, Hüseyin Aşkan, B. No: 2017/15649, 21/7/2020).

10. Başvurucunun ihlal iddiasına konu ettiği ölüm olayına ilişkin olarak esastan adli araştırma ve incelemenin yapıldığı iki ayrı soruşturma süreci söz konusudur. Bu süreçler 15/11/1995 ve 28/11/2014 tarihli kovuşturmaya yer olmadığı kararlarıyla sonuçlanmıştır.25/1/2018 tarihinde verilen kovuşturmaya yer olmadığı kararı ile somut başvuruya konu olan18/6/2018 tarihli kovuşturmaya yer olmadığı kararı önceki süreçlere atıfla verilmiştir.

11. Sonuç itibarıyla, ölüm olayına ilişkin esastan inceleme yapılan son takipsizlik kararı 28/11/2014 tarihinde verilmiş ve 9/3/2015 tarihinde kesinleşmiştir. Somut başvuruya konu takipsizlik kararı ise bir araştırma/inceleme sürecine dayanmamakta olup önceki süreçlere atıfla mükerrer soruşturma yapılamayacağı gerekçesiyle verilmiştir. Bu bağlamda mükerrer olması nedeniyle kovuşturma yapılamayacağı kararının verilmesine neden olan ve yeni delil de içermeyen son şikâyetin etkisiz yolu canlandırma niteliğinde bir girişim olduğu değerlendirilmiş ve bunun bir sonucu olarak 2015 yılında kesinleşen takipsizlik kararından sonra süresinde başvuru yapılmadığı kanaatine ulaşılmıştır.

12. Açıklanan gerekçelerle başvurunun süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 3/10/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.