I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, başvurucu hakkında yurt dışına çıkamama şeklinde adli kontrol tedbiri uygulanması nedeniyle özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu 1984 doğumlu olup olay tarihinde gönüllü gazetecilik yapmaktadır.

3. 12/4/2018 tarihinde Giresun'un Eynesil ilçesinde 11 yaşındaki bir kız çocuğunun hayatını kaybettiği bir olay meydana gelmiştir. İddiasına göre başvurucu da 13/11/2019 tarihinde gazeteci olarak olayın meydana geldiği ilçeye giderek olayla ilgili kişilerle görüşmek istemiştir. Olay yerinde meydana gelen bir adli vaka nedeniyle başvurucu hakkında Görele Cumhuriyet Başsavcılığının 2019/1896 sayılı dosyası ile kişiyi hürriyetinden yoksun kılma ve yargı görevi yapanı etkileme suçlarından soruşturma başlatılmıştır. Başvurucu, Anayasa Mahkemesine daha detaylı bilgiler sunmamıştır.

4. Başsavcılık, anılan suçlardan adli kontrol altına alınması talebiyle başvurucuyu sulh ceza hâkimliğine sevk etmiştir. Görele Sulh Ceza Hâkimliği 14/11/2019 tarihinde başvurucunun 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 109. maddesinin (3) numaralı fıkrasının (a) bendi gereğince yurt dışına çıkmamak şeklinde adli kontrol tedbirine tabi tutulmasına karar vermiştir.

5. Başvurucu anılan karara itiraz etmiş, Görele Sulh Ceza Hâkimliğinin 20/11/2019 tarihli kararıyla başvurucunun itirazı reddedilmiştir. Başvurucunun bu karara yaptığı itiraz da Giresun Sulh Ceza Hâkimliğinin 25/11/2019 tarihli kararıyla kesin olarak reddedilmiştir.

6. Başvurucu 6/2/2020 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

7. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

8. Başvurucu; ülke çapında gündemde olan bir olayı öğrenmek amacıyla gazetecilik faaliyetleri çerçevesinde olay yerine gittiğini, meydana gelen olaylarla herhangi bir ilgisinin olmadığını, hakkında verilen yurt dışı çıkış yasağı nedeniyle yurt dışında dil eğitimi alma imkânından mahrum kaldığını ve tüm bu nedenlerle ifade ve basın özgürlükleri ile seyahat özgürlüğünün ihlal edildiğini iddia etmiştir.

9. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde, öncelikle başvurunun süre aşımı ve temellendirilememiş şikâyet kapsamında değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı beyanında önceki beyanlarını tekrar etmekle yetinmiştir.

10. Anayasa Mahkemesi, olay ve olguları somut başvuru ile benzer nitelikte olan Mehmet Özcan (B. No: 2019/6266, 15/1/2020) kararında uygulanacak anayasal ilkeleri belirlemiştir. Kararda; tebligatın elektronik tebliğ yöntemiyle yapıldığı hâllerde ilgili mevzuat uyarınca gönderinin muhatabın hesabına ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayıldığını, bununla birlikte elektronik tebligatın Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi (UETS) üzerinden elektronik ortamda açıldığı tarihte başvurucuların bireysel başvuruya ilişkin gerekçeli nihai karardan haberdar olduğunu kabul etmiş ve bireysel başvuru süresinin bu tarihten başlayacağını belirtmiştir.

11. Somut olayda nihai karar başvurucunun müdafiine e-tebligat yoluyla tebliğ edilmiştir. İlgili mevzuat uyarınca e-tebligatla gönderilerin muhatabın hesabına ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayıldığı gözönüne alındığında somut olayda tebliğ mazbatasında "Tebligat alıcının hesabına iletilmesini müteakip mevzuat gereği belirlenen süre sonunda otomatik olarak okundu sayıldı." şeklindeki delil kaydının oluşturulduğu 3/12/2019 tebliğ tarihidir (Mehmet Özcan, § 27). Bu kapsamda otuz günlük bireysel başvuru süresi geçtikten sonra 6/2/2020 tarihinde yapıldığı anlaşılan başvurunun süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 7/2/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.