I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, tam yargı davasının süre aşımı gerekçesiyle reddedilmesi nedeniyle mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu 8/10/2010 tarihinde Diyarbakır'da yapılan yasa dışı gösteri sırasında yaralanmış, gözaltına alınmış ve hakkında Diyarbakır Çocuk Ağır Ceza Mahkemesinde ceza davası açılmıştır. Ceza Mahkemesince yapılan yargılama neticesinde; yasa dışı örgüt propagandası, patlayıcı madde bulundurmak, örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme suçlarından 21/9/2017 tarihinde başvurucunun beraatine karar verilmiş ve bu karar istinaf edilmeden kesinleşmiştir. Başvurucu anılan beraat kararı ile olayda polis memurlarınca orantısız güç ile silah kullanıldığını öğrendiğini iddia ederek idareye hizmet kusuru bulunduğundan bahisle 7/8/2018 tarihinde başvuruda bulunmuştur. Başvurucu zımni ret üzerine Diyarbakır 3. İdare Mahkemesinde (Mahkeme) 1.000 TL maddi ve 100.000 TL manevi tazminat talepli tam yargı davası açmıştır.

3. Mahkeme 23/11/2018 tarihinde davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar vermiştir. Karar gerekçesinde; başvurucunun iddiasının aksine olay günü görevli polis memurlarının silah kullanma yetkisini aştığı ve orantısız güç kullandıkları yönünde Ceza Mahkemesi kararında herhangi bir tespite yer verilmediği ifade edilmiştir. Bu durumda; başvurucunun yaralanması olayında, eylemin niteliği ile alakalı herhangi bir süreç ve gelişme yaşanmadığı dikkate alınarak olayın yaşandığı 8/10/2010 tarihinden itibaren bir yıl, her hâlde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak tazminat istemesi gerekirken eylemin idariliği hakkında herhangi bir tespitin yapılmadığı anlaşılan Diyarbakır Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi'nin 21/9/2017 tarihli kararından sonra 7/8/2018 tarihinde yapılan başvurunun zımnen reddi üzerine açılan davanın süreaşımı nedeniyle esasının incelenmesine olanak bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

4. Başvurucunun istinaf talebi Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi tarafından 31/10/2019 tarihinde reddedilmiştir.

5. Başvurucu vekili nihai hükmü 16/11/2019 tarihinde UYAP'tan öğrendikten sonra 25/12/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

II. DEĞERLENDİRME

6. Başvurucu; anılan olayda polis memurlarınca açılan ateş sonucunda yaralandığını, yaralı durumdayken gözaltına alındığını ve hastaneye götürüldüğünü, ameliyat olduğunu, bu olay nedeniyle günlük yaşamının etkilendiğini, hareket alanının kısıtlandığını iddia etmiştir. Ceza Mahkemesi kararında da molotofkokteyli atmadığı ve örgüt üyesi olmadığının anlaşıldığını bu durumda idare mahkemesinin süreye ilişkin değerlendirmesinin hatalı olduğunu mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

7. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 45. maddesinin (2) numaralı fıkrası gereğince bireysel başvuru da bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmesi gerekmektedir. 6216 sayılı Kanun'un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca da bireysel başvuruların başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekmektedir (A. C. ve diğerleri [GK], B. No: 2013/1827, 25/2/2016, § 25).

8. Anayasa Mahkemesi Hüseyin Aşkan (B. No:2017/15649, 21/7/2020) kararında otuz günlük süre kuralının bireysel başvurunun ön şartlarından biri olduğunu ve bu sürenin başlangıç tarihinin tespitinde kanun hükmü gereği öğrenme tarihinin esas alınacağını belirtmiştir (Hüseyin Aşkan, § 20). Anılan kararda bireysel başvuru süresinin işlemeye başlaması yönünden nihai kararın gerekçesinin tebliğinin öğrenme şekillerden biri olduğu, bununla birlikte başka şekillerde de öğrenmenin söz konusu olabileceği ifade edilmiştir (Hüseyin Aşkan, § 23).

9. Bu doğrultuda Hüseyin Aşkan kararında; kullanıcıların UYAP üzerinden yaptıkları işlemlerin (doküman oluşturma, düzenleme, imzalama, açma, okuma ve yazdırma gibi) kayıt altına alındığı evrak işlem kütüğünün Anayasa Mahkemesi tarafından incelenmesi sonucunda nihai kararın açılarak okunduğuna ilişkin bir işlemin tespiti hâlinde bu işlemi yapan ilgililerin işlem sırasında nihai kararın sonucunu öğrendiklerinin kabul edileceği, böyle bir durumda bireysel başvuru süresinin de bu tarihten itibaren başlatılması gerektiği belirtilmiştir (Hüseyin Aşkan, §§ 26-29).

10. Başvuru konusu olayda nihai karar olan Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 31/10/2019 tarihli kararına ilişkin olarak UYAP evrak işlem kütüğü üzerinde yapılan incelemede de ilgili kararın başvurucunun avukatı Mehdi Özdemir tarafından 16/11/2019 tarihinde saat 14.24'de açılarak okunduğu tespit edilmiştir. Buna göre Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 31/10/2019 tarihli kararının başvurucunun avukatı tarafından 16/11/2019 tarihinde UYAP üzerinden okunduğu, bu kapsamda en geç 16/11/2019 tarihinde bireysel başvuruya ilişkin nihai karardan haberdar olunduğunun ve bu doğrultuda bireysel başvuru süresinin 16/11/2019 tarihinden itibaren işlemeye başladığının kabul edilmesi gerekir. Nitekim ilgili usul kuralları uyarınca sürenin münhasıran tebliğden itibaren işlemeye başlayacağının kabul edildiği uygulamaların aksine bireysel başvuru yolunda başvuru süresi, ihlalin öğrenilmesi esasına bağlanmıştır (benzer yöndeki karar için bkz. Mehmet Özcan, B. No: 2019/6266, 15/1/2020, § 27).

11. Sonuç olarak bireysel başvuru konusu yargılama sürecine ilişkin nihai karardan 16/11/2019 tarihinde haberdar olduğu anlaşılan başvurucunun otuz günlük bireysel başvuru süresinden sonra 25/12/2019 tarihinde gerçekleştirdiği bireysel başvurunun süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 2/3/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.