TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
KARAR
MEHMET ŞİRİN KAFİ VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU (2)
(Başvuru Numarası: 2021/24)
Karar Tarihi: 30/3/2023
Başkan
:
Hasan Tahsin GÖKCAN
Üyeler
Muammer TOPAL
Recai AKYEL
Yusuf Şevki HAKYEMEZ
İrfan FİDAN
Raportör
Eren Can BENAKAY
Başvurucular
1. Mehmet Şirin KAFİ
2. Osman ABI
3. Ömer DERE
4. Savaş ELTER
5. Savaş YAŞAR
Başvurucular vekili
Av. Uğur DERE
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, Anayasa Mahkemesi kararına karşı yapılan bireysel başvuruya ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvurular 4/12/2020 tarihinde yapılmıştır.
3. Başvurular, başvuru formları ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.
4. Komisyonca başvuruların kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
5. 2021/245, 2021/632, 2021/634 ve 2021/921 başvuru numaralı bireysel başvuru dosyalarının konu yönünden hukuki irtibat nedeniyle 2021/24 numaralı başvuru dosyası ile birleştirilmesine, incelemenin 2021/24 numaralı dosya üzerinden yürütülmesine ve diğer dosyaların kapatılmasına karar verilmiştir.
6. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.
7. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
8. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:
9. Başvurucular, Başkale Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfında (Vakıf) muhtelif tarihlerde hizmet akdine dayalı olarak çalışmıştır.
10. Başvurucular, kamu personeli olduklarını ileri sürerek her bir yıllık çalışma süresi içinde ödenmesi gereken iki aylık tutarındaki ilave tediye alacağının ödenmesi amacıyla Vakıf aleyhine ayrı ayrı dava açmıştır. Başkale Asliye Hukuk Mahkemesi, iş mahkemesi sıfatıyla yapmış olduğu yargılama sonunda 17/7/2017 tarihli kararlarla başvurucuların davalarının kabulüne karar vermiştir. Davalı Vakıf tarafından karara karşı istinaf yoluna başvurulması üzerine Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi (BAM) 6. Hukuk Dairesinin 13/12/2017 kararlarıyla Vakfın 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun gereğince kamu kurumu niteliğinde olmadığı belirtilerek ilk derece mahkemesi kararları ortadan kaldırılmış ve davalar reddedilmiştir. Kararlara karşı yapılan temyiz talepleri de Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin 8/3/2018 tarihli kararlarıyla reddedilmiştir.
11. Başvurucular kararlara karşı hakkaniyete uygun yargılanma haklarının ihlal edildiği iddiasıyla 30/5/2018 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.
12. Anayasa Mahkemesi 29/9/2020 tarihli kararıyla adil yargılanma hakkı kapsamındaki hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir (Mehmet Şirin Kafi ve diğerleri, B. No: 2018/17738, 29/9/2020, § 24). Anayasa Mahkemesi aynı kararda başvurucuların manevi tazminat talep etmediklerini ifade etmiş ve maddi tazminata hükmedebilmesi için de uğranılan zarar ile tespit edilen ihlal arasında bulunması gereken illiyet bağının olayda bulunmadığını belirterek maddi tazminat talebini reddetmiştir (Mehmet Şirin Kafi ve diğerleri, §§ 31, 32).
13. Başvurucular 4/12/2020 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
14. Anayasa Mahkemesinin 30/3/2023 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
15. Başvurucular 2018/17738 numaralı başvuruda aslında manevi tazminat talep etmek isterken sehven maddi tazminat talep ettiklerini belirterek bireysel başvuruda bulunmuş ve 20.000 TL manevi tazminata karar verilmesini istemiştir.
16. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un "Bireysel başvuru hakkı" kenar başlıklı 45. maddesinin (3) numaralı fıkrası şöyledir:
"Yasama işlemleri ile düzenleyici idari işlemler aleyhine doğrudan bireysel başvuru yapılamayacağı gibi Anayasa Mahkemesi kararları ile Anayasanın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler de bireysel başvurunun konusu olamaz."
17. Anayasa Mahkemesine yapılan bir bireysel başvurunun esasının incelenebilmesi için kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddia edilen hakkın Anayasa'da güvence altına alınmış olmasının yanı sıra Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Sözleşme) ve Türkiye'nin taraf olduğu ek protokollerin kapsamına da girmesi gerekir. Bir başka ifadeyle Anayasa ve Sözleşme'nin ortak koruma alanı dışında kalan bir hak ihlali iddiasını içeren başvurunun kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi mümkün değildir (Onurhan Solmaz, B. No: 2012/1049, 26/3/2013, § 18).
18. Somut olayda başvurucuların yapmış olduğu bireysel başvuruda ihlal kararı verilmiş ve maddi tazminat talepleri reddedilmiştir. Kararda manevi tazminat istemediklerinin belirtilmesi üzerine başvurucular maddi tazminat taleplerinin aslında manevi tazminat olduğunu, sehven maddi tazminat şeklinde yazıldığını ifade ederek Anayasa Mahkemesi kararına karşı bireysel başvuruda bulunmuştur.
19. Anayasa Mahkemesi kararlarının bireysel başvuru konusu olamayacağına dair 6216 sayılı Kanun’un 45. maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca başvurucuların iddialarının bireysel başvuruya konu edilmesi mümkün değildir.
20. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle,
A. Başvurunun konu bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA 30/3/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.