GİZLİLİK TALEBİ KABUL

I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, sınır dışı etme kararı verilmesi nedeniyle kötü muamele yasağı ile aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

2. Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşı olan birinci başvurucu hakkında Denizli Valiliği 23/7/2020 tarihinde 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nun 54. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b), (d) ve (k) bentleri uyarınca sınır dışı etme ve bu maksatla idari gözetim altına alma kararları vermiştir. Sınır dışı etme kararında 6458 sayılı Kanun'un 4. maddesi ve 55. maddesinin bir numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca menşe ülkeye sınır dışı edilmesinde sakınca olduğu tespitine yer verilmiştir. Söz konusu karara göre başvurucu, güvenli bir üçüncü ülkeye gönderilecek ya da ancak gönüllü olması hâlinde menşe ülkesine çıkışı sağlanacaktır. Sınır dışı etme kararında güvenli üçüncü ülkeye dair bir bilgi yer almamıştır. Ayrıca sınır dışı etme kararında, diğer başvurucuların birinci başvurucunun refakatinde olduğu belirtilmiştir.

3. Birinci başvurucu, sınır dışı etme kararına karşı Denizli İdare Mahkemesinde (İdare Mahkemesi) iptal davası açmıştır. Dava dilekçesinde sınır dışı etme kararının hukuka aykırı olduğunu, eşinin siyasi ve dinî nedenlerle ülkesinde on yıldır hapiste olduğunu, 2011 yılında dört çocuğuyla birlikte Türkiye'ye geldiklerini, geldikten sonra uluslararası koruma başvurusunda bulunduklarını, ülkesine gönderilmesi durumunda kötü mumaleye maruz kalacağını ve aile bütünlüğünün bozulacağını iddia etmiştir. İdare Mahkemesi 21/4/2021 tarihinde davayı kesin olarak reddederken gerekçesinde başvurucunun menşe ülkesine sınır dışı edilmesinin zorunlu olmadığını, transit gideceği ülkeye ya da üçüncü bir ülkeye de sınır dışı edilebileceğini belirtmiştir.

4. 24/5/2021 tarihinde nihai kararı öğrenen birinci başvurucu 23/6/2021 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

5. Birinci başvurucunun sınır dışı etme davasında bahsettiği uluslararası koruma talebi 21/7/2020 tarihinde reddedilmiş; başvurucu, bu işlemin iptali amacıyla İdare Mahkemesinde dava açmıştır. İdare Mahkemesi 25/3/2021 tarihinde başvurucunun açtığı davayı reddetmiştir. Başvurucunun istinaf talebi ise 14/10/2021 tarihinde kesin olarak reddolunmuştur. Verilen kararlarda davacı olarak sadece birinci başvurucu yer almıştır. Bunun üzerine başvurucuların tamamı 9/12/2021 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur. 2021/57554 numaralı söz konusu dosyasının aralarında konu ve kişi yönünden hukuki irtibat bulunması nedeniyle 25/1/2023 tarihinde 2021/27798 numaralı başvuru dosyası ile birleştirilmesine karar verilmiştir.

6. Birinci başvurucu, sınır dışı etme işleminin durdurulmasına ilişkin tedbir talep etmişse de Komisyon 24/6/2021 tarihinde başvurunun Bölüme gönderilmesine yer olmadığına karar vermiştir. Birinci başvurucunun idari gözetim altında tutulması nedeniyle ileri sürdüğü şikâyetleri Komisyon tarafından 20/3/2023 tarihinde kabul edilemez bulunmuştur.

7. Göç İdaresi Başkanlığının 8/1/2025 tarihli cevap yazısındabirinci başvurucu hakkındaki sınır dışı etme işleminin İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 29/12/2022 tarihli kararıyla iptal edilmesi üzerine kaldırıldığı, başvurucuya 26/4/2024 ile 26/4/2026 tarihleri arasında geçerli insani ikamet izin belgesi verildiği bildirilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

8. Ödeme gücünden yoksun olduğunu belirten başvurucuların adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir (yabancıların adli yardım talebinin değerlendirilmesinde esas alınan ölçütler için bkz. Nadali Agheli Kohne Shari, B. No: 2014/12633, 9/9/2015, §§ 17, 18).

9. Başvurucular; menşe ülkesine geri gönderilmeleri durumunda kötü muameleye maruz kalacaklarını, aile bütünlüklerinin bozulacağını belirterek kötü muamele yasağı ile etkili başvuru ve aile hayatına saygı haklarının ihlal edildiğini iddia etmiştir.

10. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde sınır dışı etme kararından ve buna ilişkin iptal davası sürecinden bahsedilerek Anayasa Mahkemesinin daha önce benzer olaylarda belirlediği kriterlerin dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Başvurucular, Bakanlık görüşüne karşı beyanda bulunmamıştır.

11. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) “Düşme kararı” kenar başlıklı 80. maddesi şöyledir:

“(1) Bölümler ya da Komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hâllerde düşme kararı verilebilir:

…

ç) Bölümler ya da Komisyonlarca saptanan herhangi bir başka gerekçeden ötürü, başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmemesi,

 (2) Bölümler ya da Komisyonlar; yukarıdaki fıkrada belirtilen nitelikteki bir başvuruyu, Anayasanın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde incelemeye devam edebilir."

12. Kişinin yaşamının tehlikeye girebileceğine, kötü muameleye tabi tutulacağına veya aile bütünlüğünün bozulacağına dair risk bulunan bir ülkeye sınır dışı edilmesine karar verildiği durumlarda bu kapsamdaki ihlal iddialarının incelenebilmesi için sınır dışı kararının uygulanmış olması ya da uygulanmasının önünde bir engel bulunmaması gerekir (M.L. ve diğerleri, [1. B.], 2019/20735, 28/12/2021)

13. Somut olayda birinci başvurucu hakkında verilen sınır dışı etme kararının iptal edildiği ve sonrasında başvurucuya iki yıl geçerli olan ikamet izni verildiği görülmüştür (bkz. § 7). Dolayısıyla bireysel başvuruya konu edilen sınır dışı etme kararının uygulanma ihtimalinin ortadan kalktığı anlaşılmıştır (benzer bir değerlendirme için bkz. Seyedbigan Farokhpoorhaghighi [1. B.], 2022/21392, 6/6/2024, §§ 7-10). Somut olaydaki müdahalenin niteliği gözetildiğinde İçtüzük'ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrasında öngörülen Anayasa'nın uygulanması, yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygı yönünden başvurunun incelenmesini gerekli kılan bir neden bulunmadığı değerlendirilmiştir.

14. Açıklanan gerekçelerle başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden bulunmaması nedeniyle düşmesine karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım taleplerinin KABULÜNE,

B. Kamuya açık belgelerde başvurucuların kimliklerinin gizli tutulması talebinin KABULÜNE,

C. Başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmemesi nedeniyle DÜŞMESİNE,

D. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca adli yardım talebi kabul edilen başvurucuların yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA,

E. Kararın bir örneğinin İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE,

F. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 27/2/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.