I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, kanser hastalığına rağmen infaz erteleme talebinin reddine karar verilmesi nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucunun silahlı terör örgütüne üye olma suçundan 30/6/2018 tarihinde mahkûmiyetine karar verilmiş ve bu karar Yargıtay incelemesi akabinde 25/3/2021 tarihinde kesinleşmiştir. Başvurucunun gözaltında ve tutuklulukta geçirdiği sürenin mahsup edilmesi sonucunda cezanın yaklaşık 1 yıl 6 ay olduğu tespit edilmiştir.

3. Başvurucu 18/6/2021 tarihli dilekçesiyle infazının ertelenmesini talep etmiştir. Bu talebinin temel dayanakları kanser hastası olması ve bakiye kalan ceza miktarının fazla olmamasıdır. Başvurucu, dilekçesine 23/5/2019 tarihli Sağlık Kurulu Raporu'nu eklemiştir. Raporda; başvurucunun renal kitle tanısıyla hastanenin mahkûm koğuşuna yatırıldığı, yapılması planlanan radikal nefrektomi operasyonu nedeniyle operasyon sonrası klinikte yoğun ve yakın bakım ihtiyacı oluşacağı, hastanenin mahkûm koğuşunun kliniğe uzak olduğu belirtilmiştir.

4. Ağrı Cumhuriyet Başsavcılığı başvurucunun infaz erteleme talebini 22/6/2021 tarihinde reddetmiş; kararda, başvurucunun talebinin 13/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 17. maddesinde belirtilen koşulları sağlamadığını belirtmiştir. Başvurucu, karara karşı 28/6/2021 tarihinde infaz hâkimliğine şikâyet yoluna başvurmuştur. Ağrı İnfaz Hâkimliği başvurucunun şikâyetini 2/7/2021 tarihinde reddetmiş; kararda başvurucunun talebinin 5275 sayılı Kanun'un 17. maddesinde belirtilen koşulları sağlamadığını ifade etmiştir. Başvurucu, bu karara da 12/7/2021 tarihinde itiraz etmiş ve itirazı Ağrı 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 6/8/2021 tarihli kararıyla reddedilmiştir. Söz konusu kararın gerekçesi incelendiğinde başvurucunun terör suçu olarak nitelendirilen bir suç kapsamında mahkûmiyetine karar verildiği için hastalık sebebine dayanılarak cezanın infazının ertelenmesine karar verilemeyeceğine kanaat getirildiği anlaşılmıştır.

5. Başvurucu, nihai kararı 23/8/2021 tarihinde öğrendikten sonra 9/9/2021 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

6. Bireysel başvuru incelemesi devam ederken 14/1/2022 tarihinde başvurucunun cezasının infazının ertelenmesine karar verilmiştir.

7. Başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

8. Ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

A. Sağlık Durumuna Rağmen İnfazın Ertelenmemesi Nedeniyle Kötü Muamele Yasağının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

9. Başvurucu, kanser hastası olmasına rağmen infaz erteleme talebinin reddine karar verildiği için kötü muamele yasağının ihlal edildiğinden yakınmaktadır. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde, ihlal iddialarının incelenmesi sırasında ilgili mevzuat hükümleri ve içtihatlar ile somut olayın kendine özgü koşullarının dikkate alınması gerektiğini bildirmiştir. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı başvuru formundaki iddialarını yinelemiştir.

10. Tutuklu veya hükümlü olan başvurucuların sağlık durumlarının tahliyeyi veya mahkûmiyet hükmünün infazının ertelenmesini veya durdurulmasını gerektirdiğine, tutuldukları süre boyunca kendilerine sunulan sağlık hizmetlerinin yeterli olmadığına ya da ceza infaz kurumlarının koşullarının sağlık durumlarına uygun olmadığına yönelik şikâyetlerinin incelenmesi sırasında yararlanılan genel ilkeler pek çok kararda belirtilmiştir (birçok karar arasından bkz. Ergin Aktaş [1. B.], B. No: 2014/14810, 21/9/2016, §§ 68-80; Hayati Kaytan [2. B.], B. No: 2014/19527, 16/11/2016, §§ 36-45).

11. Anayasa'nın 17. veya başka bir maddesi, herhangi bir hastalıktan muzdarip kişilere tutuklanmayacakları yönünde mutlak bir güvence bahşetmez. Bununla birlikte tutukluların rahatsızlıklarından kaynaklanan acılarının yetkililerin sorumlu tutulabileceği tutukluluk koşullarından dolayı artması ya da artma yönünden bir risk doğması hâlinde Anayasa'nın 17. maddesinin üçüncü fıkrasının ihlali söz konusu olabilir (Fatih Hilmioğlu [2. B.], B. No: 2014/648, 18/9/2014, § 66; Yusuf Özmen [1. B.], B. No: 2019/13637, 30/6/2021, § 110). Bu bakımdan ihlal iddiasıyla ilgili olarak bir sonuca varılabilmesi için başvurucu hakkında tanzim edilen tıbbi raporlar dikkatli bir şekilde incelenmelidir.

12. Başvurucu öncelikle sağlık durumu ve engellilik hâli nedeniyle cezasının infazının ertelenmemesinin yaşamını tehlikeye soktuğunu iddia etmiştir. Başvurucunun dayanak gösterdiği 23/5/2019 tarihli Sağlık Kurulu Raporu'nda sadece başvurucunun tıbbi operasyon sonrasında yoğun bakıma ihtiyaç duyacağı ve operasyonun yapılacağı hastane ile mahkûm koğuşu arasındaki mesafenin fazla olduğu belirtilmiş ve başkaca bir belirlemede bulunulmamıştır. Bu durumda başvurucunun iddialarını teyit eden bir tıbbi veri başvuru dosyasında mevcut değildir. Bu nedenle söz konusu iddia açıkça dayanaktan yoksundur.

13. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Ceza İnfaz Kurumundaki Koşulların Sağlık Durumuna Elverişli Olmaması Nedeniyle Kötü Muamele Yasağının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

14. Başvurucu, kanser hastası olduğunu ve tutulduğu ceza infaz kurumunda kimsenin kendisine yardımcı olmadığını belirterek kötü muamele yasağının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

15. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un "Bireysel başvuru hakkı" başlıklı 45. maddesinin (2) numaralı fıkrasına göre ihlale neden olduğu ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının bireysel başvuru yapılmadan önce tüketilmiş olması gerekir.

16. Bireysel başvuru yolunun ikincil niteliği gereği, Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunulabilmesi için öncelikle olağan kanun yollarının tüketilmesi zorunludur. Başvurucunun bireysel başvuru konusu şikâyetini öncelikle ve süresinde yetkili idari ve yargısal mercilere usulüne uygun olarak iletmesi, bu konuda sahip olduğu bilgi ve delilleri zamanında bu makamlara sunması, bu süreçte de dava ve başvurusunu takip etmek için gerekli özeni göstermiş olması gerekir (İsmail Buğra İşlek [1. B.], B. No: 2013/1177, 26/3/2013, § 17).

17. Somut olayda başvurucunun ceza infaz kurumuna ilişkin şikâyetleri için infaz hâkimliğine başvurduğuna dair herhangi bir bilgi veya belge bulunmamaktadır. Bu durumda başvurucunun başvuru yollarını tükettiğinden bahsedilemeyecektir.

18. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. 1. Sağlık durumuna rağmen infazın ertelenmemesi nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Ceza infaz kurumundaki koşulların sağlık durumuna elverişli olmaması nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 25/6/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.