I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, kapalı görüşlerin dinlenerek kaydedilmesi nedeniyle haberleşme hürriyeti ile özel hayata veaile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

2. Başvurucu, ihlal iddiasına konu ettiği idari uygulama tarihleri itibarıyla Tokat T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda (Ceza İnfaz Kurumu) bulunmaktadır.

3. Somut olayda başvurucu, Ceza İnfaz Kurumunda yaptığı kapalı görüşlerin dinlenerek kaydedilmesi uygulamasının hangi yasal düzenlemeye dayandığı hakkında bilgi verilmesi, ilgili idare kararının tarafına bildirilmesi ve uygulamaya son verilmesi gibi taleplerle muhtelif tarihlerde idareye başvurmuştur. Başvurucu söz konusu taleplerine cevap verilmediğini belirterek kapalı görüşlerin dinlenmesi ve kaydedilmesi uygulamasına son verilmesi talebiyle 21/6/2021 tarihinde Tokat İnfaz Hâkimliğine (İnfaz Hâkimliği) şikâyette bulunmuştur.

4. İnfâz Hakimliği 2/7/2021 tarihli kararıyla şikâyetin reddine karar vermiştir. Karar gerekçesinde, Ceza İnfaz Kurumunun kapalı görüşlerin dinlenmesi ve kaydedilmesi hakkında açıklamalarda bulunduğu 28/6/2021 tarih ve 2021/2747 sayılı karara yer verilmiştir. Bu karar, 9/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 83. maddesine eklenen ve 25/6/2021 tarihinde yürürlüğe giren dördüncü fıkra çerçevesinde hazırlanmıştır. Nihayetinde kapalı görüşlerin dinlenerek kayıt altına alınmasının ve hükümlü ile tutukluların bu dinleme durumunu bilmesinin suç işlemedeki caydırıcılık etkisini artıracağı belirtilerek idari kararın usul ve kanuna uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

5. Başvurucu, söz konusu karara karşı itiraz kanun yoluna başvurmuştur. Ağır Ceza Mahkemesi, kararın usul ve kanuna uygun olduğunu belirterek itirazı reddetmiştir.

6. Başvurucu, nihai kararı 28/8/2021 tarihinde öğrendikten sonra 7/9/2021 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

7. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

8. Yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

9. Başvurucu; İnfaz Hâkimliğine yazdığı şikâyet dilekçesinin on gün bekletildikten sonra gönderildiğini, bu sürede yeni yasal düzenlemenin yürürlüğe girdiğini ve idarece bu çerçevede bir yazı çıkarıldığını belirtmiştir. Başvurucu, şikâyetinin idarenin yazısına karşı olmadığını ve yapılan kanun değişikliğinin talebiyle ilgilisinin bulunmadığını vurgulamıştır. Bu bağlamda Ceza İnfaz Kurumunda yaklaşık beş yıldır yaptığı kapalı görüşlerin dinlenerek kaydedilmesine ilişkin yargı makamlarına yaptığı şikâyet ve itirazların reddedilmesi nedeniyle özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı ile haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde; başvurucunun özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı ile haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine yönelik şikâyetleri hakkında Anayasa Mahkemesi tarafından yapılacak incelemede Anayasa ve ilgili mevzuat hükümleri, Anayasa Mahkemesi içtihadı ve somut olayın kendine özgü şartlarının dikkate alınması gerektiği ifade edilmiştir. Başvurucu, Bakanlık görüşüne cevap vermemiştir.

10. Başvuru özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı ile haberleşme hürriyeti kapsamında incelenmiştir.

11. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan başvurunun kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.

12. Somut olayda başvurucu kapalı görüşlerin dinlenerek kaydedilmesi uygulamasına yönelik şikâyet dilekçesini 21/6/2021 tarihinde idareye sunmasına rağmen ilgili dilekçe 1/7/2021 tarihinde İnfaz Hâkimliğine iletilmiştir. Bu süreçte idare 25/6/2021 tarihinde yürürlüğe giren yeni bir yasal düzenleme çerçevesinde şikâyete konu uygulamayı açıklayan 28/6/2021 tarihli bir karar almıştır. İnfaz Hâkimliği ise şikâyet dilekçesi tarihi itibarıyla söz konusu idari karar mevcut olmamasına rağmen başvurucunun bu karara karşı şikâyette bulunduğunu kabul ederek inceleme yapmıştır (bkz. §§ 3, 4). Dolayısıyla İnfaz Hâkimliğinin şikâyet tarihi itibarıyla yürürlükte olmayan bir kural üzerinden somut olayı değerlendirdiği açıktır. Bu doğrultuda başvurucunun yeni yasal düzenleme kapsamında hazırlanan idari karar öncesinde şikâyet yoluna başvurduğu ve esasen bu yeni düzenleme yürürlüğe girmeden önce yapılan uygulamadan yakındığı anlaşılmaktadır. Bu nedenlesomut olayın şikâyet tarihi itibarıyla yürürlükte olan kurallar bağlamında ele alınması gerekmektedir.

13. Anayasa Mahkemesi, olay ve olguları somut başvuru ile benzer nitelikte olan Eşref Köse ([1. B], B. No: 2017/38098, 3/6/2020) kararında uygulanacak anayasal ilkeleri belirlemiştir. Bu çerçevede kapalı görüşlerde yapılan konuşmaların sistematik bir şekilde teknik araçla dinlenmesi ve kaydedilmesinin şartlarının kanunla düzenlenmediği gerekçesiyle haberleşme hürriyeti ile özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği sonucuna ulaşmıştır. Somut başvuruda, müdahalenin olduğu dönemde kapalı görüşlerin dinlenmesine ilişkin mevzuatta henüz bir düzenleme yapılmadığı, başvurucunun şikâyetlerinin de bu döneme özgü olduğu ve kanun değişikliği sonrasına ilişkin olmadığı gözetildiğinde anılan kararda açıklanan ilkelerden ve ulaşılan sonuçtan ayrılmayı gerektiren bir durum bulunmamaktadır.

14. Bu doğrultuda başvurucunun Anayasa'nın 20. ve 22. maddelerinde güvence altına alınan özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı ile haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

III. GİDERİM

15. Başvurucu, ihlalin tespiti ile 500.000 TL tazminat talebinde bulunmuştur.

16. Başvurucunun serbest bırakıldığı, dolayısıyla iddialarıyla ilgili olarak yargı mercileri tarafından bir karar verilebilmesinin artık mümkün olmadığı dikkate alındığında ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmamaktadır.

17. Eski hâle getirme kuralı çerçevesinde ihlalin sonuçlarının bütünüyle ortadan kaldırılabilmesi için yalnızca ihlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında başvurucuya net 34.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı ile haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

C. Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ve Anayasa’nın 22. maddesinde güvence altına alınan haberleşme hürriyetinin İHLAL EDİLDİĞİNE,

D. Başvurucuya net 34.000 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,

E. Ödemenin kararın tebliğini takiben başvurucunun Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

F. Kararın bir örneğinin bilgi için Tokat İnfaz Hâkimliği (E.2021/1676, K.2021/1717), Tokat 1. Ağır Ceza Mahkemesi (2021/553 D. İş) ile Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 29/4/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.