I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, idarenin koronavirüs salgın hastalığının engellenmesi amacıyla verdiği karara uyulmayarak izinsiz afiş asılmasından dolayı idari para cezası uygulanması nedeniyle sendika hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvuru konusu olayların gerçekleştiği tarihte başvurucu, Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (EĞİTİM SEN) Batman Şubesi başkanı ve aynı Sendikanın üyesidir.

3. Batman Valiliği 26/4/2021 tarihinde, koronavirüs hastalığının yayılmasının engellenmesi ve kamu düzeni ile güvenliğine yönelik bazı gerekçelerle il genelinde on beş gün boyunca geçerli olacak şekilde sınırlayıcı idari karar vermiştir. Karara göre il genelinde yapılacak eylem ve etkinlikler ile siyasi parti, dernek ve sendikaların binalarına kendi bayrak, amblem ve logoları dışında her türlü afiş, pankart ve benzeri materyallerin asılması mülki idare amirinin iznine bağlanmıştır. Anılan kararda 10/6/1949 tarihli ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'nun 11. maddesinin (A) ve (C) bentlerine dayanılmıştır.

4. Kolluk görevlilerince düzenlenen tutanaklara göre 27/4/2021 tarihinde EĞİTİM SEN tabelasının üzerinde "Birlik Mücadele Dayanışma, Umut Yan Yana Yaşasın 1 Mayıs-Biji Yek Gulen" yazılı pankartın asılı olduğunun tespit edilmesi üzerine başvurucuya pankart asmak için idareden izin alınması gerektiği söylenmiştir.

5. 28/4/2021 tarihinde kolluk görevlilerince yapılan kontrolde pankartın anılan yerden kaldırılmadığının tespit edilmesi üzerine başvurucu hakkında emre aykırı davranışta bulunmaktan 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca 427 TL idari para cezası uygulanmıştır. İdari para cezasına yapılan itiraz sulh ceza hâkimliğince kesin olarak reddedilmiştir

6. Başvurucu, nihai hükmü 17/10/2021 tarihinde öğrendikten sonra 2/11/2021 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur. Komisyon başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.

II. DEĞERLENDİRME

7. Başvurucu; 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kapsamında EĞİTİM SEN'in özel mülkü olan binaya izinsiz afiş asıldığından bahisle idari para cezası uygulanmasının sendikal faaliyeti baskılama biçimi olduğunu ve bunun mevzuatta kabahat olarak düzenlenen bir eylem olmadığını belirterek hukuka ve kanuna aykırı şekilde idari yaptırım uygulanması nedeniyle sendika hakkı, ifade hürriyeti, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı ile suçta ve cezada kanunilik ilkesinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde, temel hak ve hürriyetlerinin ihlal edilip edilmediği konusunda yapılacak incelemede Anayasa ve ilgili mevzuat hükümleri ile somut olayın kendine özgü koşullarının dikkate alınması gerektiği bildirilmiştir. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı beyanda bulunmamıştır.

8. Başvuruya konu iddialar bir bütün olarak sendika hakkı kapsamında incelenmiştir (benzer yöndeki değerlendirmeler için bkz. Abdulvahap Can ve diğerleri, B. No: 2014/3793, 8/11/2017, § 34; Bülent Hatun, B. No: 2014/3536, 24/5/2018, § 24).

9. Anayasa Mahkemesi, olay ve olguları somut başvuru ile benzer nitelikte olan bir başvuruyu Abdulaziz Boğa ve diğerleri (B. No: 2021/24647, 5/6/2024) kararında değerlendirmiştir. Kararda, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendine göre ihlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olması ve İçtüzük'ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrasına göre başvurunun incelenmesinin devamında Anayasa'nın uygulanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı herhangi bir durumun söz konusu olmaması nedeniyle başvurunun düşmesine karar vermiştir (benzer yöndeki kararlar için bkz. Adnan Serdaroğlu ve diğerleri, B. No: 2020/31057, 14/12/2023; Orhan Okşak, B. No: 2020/32457, 14/12/2023; Şenol Eskin ve diğerleri, B. No: 2021/26114, 5/6/2024).

10. Anılan kararda, sonradan yürürlüğe giren yasal düzenlemelerle koronavirüs salgın hastalığının Türkiye'de yayılmasını önlemek için 5326 sayılı Kanun uyarınca uygulanan -ödenmiş ya da ödenmemiş olsun- idari para cezalarına konu tutarın iade edilmesinin mümkün hâle geldiği açıklanmıştır. Dolayısıyla idari para cezasının sonuçlarını giderici gerekli mevzuat değişikliklerinin yapıldığı değerlendirilmiştir (ayrıntılı açıklamalar için bkz. Abdulaziz Boğa ve diğerleri, §§ 16-19; olayla ilgili mevzuat bilgisi için aynı kararda bkz. §§ 12-15).

11. Ayrıca aynı kararda, Anayasa Mahkemesi Genel Kurulunun mahallin en büyük mülki amirinin ve/veya umumi hıfzıssıhha meclisinin -somut olayın şartlarında- il genelinde yapılacak tüm toplantı ve gösterileri yasaklama ve/veya erteleme şeklindeki müdahalesinin Anayasa'nın 13. maddesi kapsamında emredilen kanunilik ölçütünü karşılamaması nedeniyle müdahalelerin toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkını ihlal ettiğine yönelik kararları olduğu açıklanmıştır (ilgili kararlar için bkz. Selma Atabey [GK], B. No: 2021/38893, 27/9/2023; Çağla Yolaşan Kurul [GK], B. No: 2021/29184, 27/9/2023). Bu nedenle anılan kararda, başvurunun incelenmesinin devamında Anayasa'nın uygulanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı herhangi bir durumun bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır (Abdulaziz Boğa ve diğerleri, § 20).

12. Somut olayda idarenin koronavirüs salgın hastalığının engellenmesine yönelik olarak aldığı karara aykırı şekilde, izin alınmadan afiş astığı gerekçesiyle başvurucu hakkında 5326 sayılı Kanun'un 32. maddesi uyarınca emre aykırı davranışta bulunmaktan idari para cezası uygulanmıştır. Dolayısıyla somut olayda Abdulaziz Boğa ve diğerleri kararındaki değerlendirme ve kabulden ayrılmayı gerektiren bir durum olmadığı değerlendirilmiştir.

13. Açıklanan gerekçelerle başvurunun düşmesine karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun ihlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olması ve başvurunun incelenmesinin devamında Anayasa'nın uygulanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı herhangi bir durumun da söz konusu olmaması nedeniyle DÜŞMESİNE,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 22/1/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.