I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, düzenleyicisi oldukları bir toplantıda üçüncü kişilerce asılan afişleri ve posterleri kaldırmamalarından dolayı terör örgütünün propagandasını yapma suçundan cezalandırılmaları nedeniyle toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. "1 Kasım Dünya Kobani Günü" şeklinde isimlendirilen toplantının Toplantı Düzenleme Kurulu üyesi olan başvurucular hakkında, toplanma alanına asılan ve suç unsuru taşıdığı değerlendirilen bazı pankart ve afişleri fark etmelerine rağmen derhâl kaldırmadıkları gerekçesiyle terör örgütü propagandası yapma suçundan kamu davası açılmıştır.

3. Yapılan yargılama sonucunda başvurucular hakkında hapis cezası verilmiş ve anılan ceza adli para cezasına çevrilmiştir. Anılan kararın temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 16. Ceza Dairesi 8/4/2021 tarihinde hükmü -adli para cezasının ihtarıyla ilgili usulü bir nedenden- düzelterek onamıştır.

4. Bireysel başvuru formunda, söz konusu nihai kararın başvurucular vekili tarafından 17-21/9/2021 tarihleri arasında öğrenildiği belirtilmiştir. Başvurucular 21/9/2021 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

5. Anayasa Mahkemesinin 2021/41848 başvuru numaralı dosyasının incelenmesinden, aynı başvurucuların vekili tarafından aynı nihai karara karşı daha önce bireysel başvuruda bulunulduğu ve ilgili başvuru formunda kararın öğrenilme tarihinin 10/8/2021 olarak beyan edildiği anlaşılmaktadır.

II. DEĞERLENDİRME

6. Ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucuların adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

7. Başvurucular, sadece düzenleme kurulunda yer aldıkları gerekçesiyle terör örgütü propagandası yapma suçundan cezalandırılmaları nedeniyle ifade özgürlüğü, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı ile adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir. Adalet Bakanlığı (Bakanlık), yapılacak incelemede Anayasa ve ilgili mevzuat hükümleri ile somut olayın kendine özgü koşullarının dikkate alınması görüşünü bildirmiştir. Başvurucular, Bakanlığın görüşüne karşı beyanda bulunmamışlardır.

8. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un "Bireysel başvuru usulü" başlıklı 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası şöyledir:

"Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten; başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir. Haklı bir mazereti nedeniyle süresi içinde başvuramayanlar, mazeretin kalktığı tarihten itibaren onbeş gün içinde ve mazeretlerini belgeleyen delillerle birlikte başvurabilirler ... "

9. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) "Başvuru süresi ve mazeret" kenar başlıklı 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:

"Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir."

10. Bireysel başvurunun ön şartlarından biri de otuz günlük süre kuralıdır. Sürenin başvurunun her aşamasında dikkate alınması gerekir (Deniz Baykal [2. B.], B. No: 2013/7521, 4/12/2013, § 32). Otuz günlük süreye ilişkin başlangıç tarihinin tespitinde kanun hükmü gereği öğrenme tarihi esas alınmalıdır.

11. Bireysel başvuruların 6216 sayılı Kanun'un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile İçtüzük'ün 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekmektedir. Anılan düzenlemelerde başvuru yolu öngörülen durumlarda bireysel başvuru süresinin başlangıcına ilişkin olarak başvuru yollarının tüketildiği tarihten söz edilmekteyse de haberdar olunmayan bir hususta başvuru yapılamayacağı dikkate alınarak bu ibarenin nihai kararın gerekçesinin öğrenildiği tarih olarak anlaşılması gerekir (A.C. ve diğerleri [GK], B. No: 2013/1827, 25/2/2016, § 25).

12. Bireysel başvuru süresinin işlemeye başlaması yönünden nihai kararın gerekçesinin tebliği, öğrenme şekillerinden biridir (Mehmet Ali Kurtuldu [2. B.], B. No: 2013/5504, 28/5/2014, § 27). Ancak öğrenme, gerekçeli kararın tebliği ile sınırlı olarak gerçekleşmez; başka şekillerde de öğrenme söz konusu olabilir. Başvurucunun nihai kararın gerekçesini dava dosyasını incelemek suretiyle öğrenmesi mümkündür. Bu doğrultuda dosyadan suret alınması gibi hâllerde başvurucunun gerekçeli kararı öğrendiği kabul edilebilir. Başvurucunun nihai kararın gerekçesini öğrendiklerini beyan ettikleri tarih de bireysel başvuru süresinin başlangıcı olarak ele alınabilir (İlyas Türedi [1. B.], B. No: 2013/1267, 13/6/2013, §§ 21, 22).

13. Ceza muhakemesi bakımından tüketilmesi gereken son başvuru yolu kural olarak temyizdir. Somut olayda başvuru yolları, Yargıtay 16. Ceza Dairesinin 8/4/2021 tarihli kararı ile tükenmiştir. Her ne kadar başvurucular vekili mevcut bireysel başvuruda, nihai kararı -17/9/2021- daha geç bir tarihte öğrendiğini belirtmişse de, başvurucular vekilinin aynı karara karşı Anayasa Mahkemesine yaptığı farklı bir başvuruda nihai kararı 10/8/2021 tarihinde öğrendiğini beyan ettiği anlaşılmıştır (bkz. § 5). Dolayısıyla başvuru yolunun tüketildiği tarihin nihai kararın öğrenme tarihi olan 10/8/2021, bireysel başvuru tarihinin de 21/9/2021 olduğu gözetildiğinde bireysel başvuru için öngörülen 30 günlük sürenin geçtiği anlaşılmaktadır.

14. Açıklanan gerekçelerle başvurunun süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Başvurucu Müjde Çoku'nun adli yardım talebinin KABULÜNE,

2. Başvurucu Burhan Abiç'in adli yardım talebinin GEÇİCİ OLARAK KABULÜNE,

B. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. Adli yardım talebinin kabulü ile geçici olarak muaf tutulan 487,60 TL harçtan ibaret yargılama giderinin, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 339. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca başvurucu Burhan Abiç'ten TAHSİLİNE, 16/9/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.