I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, ağır ceza mahkemesi tarafından iddianame konusu olmayan uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma veya sağlama eylemi dolayısıyla hukuka aykırı şekilde tutukluluk hâlinin devamına karar verilmesi nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu, Uşak Cumhuriyet Başsavcılığının (Başsavcılık) 2022/1752 numaralı soruşturması kapsamında 26/1/2022 tarihinde uyuşturucu veya uyarıcı madde imal etme isnadı ile gözaltına alınmıştır. 27/1/2022 tarihinde tutuklanması talebiyle sevk edildiği sulh ceza hâkimliği tarafından başvurucunun sorgusu gerçekleştirilmiştir. Başvurucu tarafından evinde yapılan arama sonrasında ele geçen maddelerin kendi kullanacağı uyuşturucunun yapımı için alındığı ifade edilmiştir. Başvurucu, sulh ceza hâkimliği tarafından ikametini terk etmemek şeklindeki adli kontrol ile serbest bırakılmıştır. 18/3/2022 tarihinde adli kontrolün kaldırılmasına karar verilmiştir.

3. 155 gram uyuşturucu olduğu değerlendirilen madde ile yakalanması sonrasında başvurucu, Başsavcılığın 2022/5484 numaralı soruşturması kapsamında 5/4/2022 tarihinde uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma veya sağlama isnadı ile gözaltına alınmış; sevk edildiği sulh ceza hâkimliğince 6/4/2022 tarihinde tutuklanmıştır.

4. Başsavcılık 12/5/2022 tarihinde 2022/5484 ve 2022/1752 numaralı soruşturmaların birleştirilmesine ve soruşturmanın 2022/5484 numaralı dosya üzerinden devamına karar vermiştir.

5. Başsavcılık tarafından başvurucunun uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmî makamların iznine bağlı olan maddenin ülkeye sokulması, imal edilmesi, satılması, satın alınması, nakledilmesi veya ihraç edilmesi suçlarından cezalandırılması talebiyle iddianame düzenlenmiştir. İddianamede özetle başvurucunun amfetamin/metamfetamin testinin pozitif olduğu, başvurucudan ele geçirilen hassas terazi üzerinde metamfetamin kalıntısı bulunduğu ifade edilmiştir. İddianamede 4/5/2022 tarihinde de üzerinde 155 gram metamfetamin maddesi olduğu değerlendirilen madde ile yakalandığı ancak alınan kriminal raporla söz konusu maddenin metamfetamin olmadığının belirtildiği, bu nedenle 4/5/2022 tarihli eylemin iddianame içerisine alınmadığı belirtilmiştir.

6. Uşak 1. Ağır Ceza Mahkemesi (Ağır Ceza Mahkemesi) 3/6/2022 tarihinde başvurucu hakkında uyuşturucu veya uyarıcı madde imal etme, uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma veya sağlama suçlarından düzenlenen iddianamenin kabulüne karar vermiştir.

7. Ağır Ceza Mahkemesi 3/6/2022 tarihinde başvurucunun üzerine atılı uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma veya sağlama suçu yönünden tutukluluk hâlinin devamına karar vermiştir. Başvurucu vekili, başvurucunun tutuklanmasına karar verilen suç yönünden açılan bir dava bulunmadığı gerekçesiyle anılan karara itiraz etmiştir. Uşak 2. Ağır Ceza Mahkemesi 15/6/2022 tarihinde başvurucu yönünden birleştirilen iki soruşturma dosyasından dava açıldığı ve başvurucu vekilinin itirazının yerinde olmadığı gerekçesiyle itirazın kesin olarak reddine karar vermiştir.

8. Ağır Ceza Mahkemesi 23/8/2022 tarihinde davaya konu eylem nedeniyle verilen herhangi bir tutuklama kararı bulunmadığını ifade ederek başvurucunun tahliyesine karar vermiştir.

9. Ağır Ceza Mahkemesi 17/11/2022 tarihinde başvurucunun uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte uyuşturucu ve uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmî makamların iznine bağlı olan maddeyi satın alma ve depolama suçundan mahkûmiyetine karar vermiştir.

10. İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 17. Ceza Dairesi 16/3/2023 tarihinde istinaf talebinin kesin olarak reddine karar vermiştir.

11. Başvurucu 5/7/2022 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

12. Komisyon, adli yardım talebinin kabulüne ve başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.

II. DEĞERLENDİRME

13. Başvurucu, hakkında iddianame düzenlenmeyen bir eylemi nedeniyle hukuka aykırı şekilde tutukluluk hâlinin devamına karar verildiğini belirterek kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde; yapılacak incelemede Anayasa ve mevzuat hükümleri doğrultusunda somut olayın kendine özgü koşullarının gözönüne alınması gerektiğini belirtmiştir. Başvurucu, Bakanlığın görüşüne karşı başvuru formundaki iddialarını yinelemiştir.

14. Başvuru, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı kapsamında incelenmiştir.

15. Anayasa Mahkemesi, tutuklamaya konu davanın kesinleşmiş olması hâlinde başvurucunun tutuklamanın hukuka aykırı olduğu iddiasına yönelik olarak 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 141. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi kapsamında tazminat davası açabileceğini belirtmiş ve anılan iddiayı başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez bulmuştur (Reşat Ertan [1. B.], B. No: 2013/5700, 15/4/2015, § 26; Ömer Köse [2. B.], B. No: 2014/12036, 16/11/2016, § 34; Eyyüp Güneş [GK], B. No: 2017/28308, 21/10/2021, § 88; Murat Ağırel ve diğerleri [GK], B. No: 2020/11655, 7/4/2022, §§ 23-26). Somut olayda da kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı bulunduğundan başvurucunun tutuklama tedbiri açısından 5271 sayılı Kanun'un 141. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendinde düzenlenen tazminat yoluna başvurabilmesi mümkündür.

16. Açıklanan gerekçelerle başvurunun başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Tutuklamanın hukuki olmaması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 30/4/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.