TÜRKİYE CUMHURİYETİ
|
ANAYASA MAHKEMESİ
|
|
|
İKİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
ALAEDDİN ÇOKAN VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
|
(Başvuru Numarası: 2013/5604)
|
|
Karar Tarihi: 9/3/2016
|
|
İKİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
Başkan
|
:
|
Engin
YILDIRIM
|
Üyeler
|
:
|
Serdar
ÖZGÜLDÜR
|
|
|
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|
|
|
Recep
KÖMÜRCÜ
|
|
|
M. Emin KUZ
|
Raportör Yrd.
|
:
|
Gökçe
GÜLTEKİN
|
Başvurucular
|
:
|
1. Alaeddin
ÇOKAN
|
|
|
2. Faraç BABAYİĞİT
|
|
|
3.
Selahattin TAŞ
|
|
|
4. Mehmet
GÜNAY
|
|
|
5. Remazan DENKTAŞ
|
|
|
6. Hüseyin
ÖZDEMİR
|
|
|
7. Mehmet
CAN BİLEN
|
|
|
8. Tevfik
CANKURT
|
|
|
9. Mahmut
CANKİ
|
|
|
10. Ali
ÇAKAN
|
|
|
11. İzzettin
İLHAN
|
|
|
12. Şeyhmus AZRAK
|
|
|
13. Haşim
GÜLSEVER
|
|
|
14. Zeynettin TAŞ
|
|
|
15. Mihdi SABUKTEKİN
|
|
|
16. Bayram
SİNCİ
|
|
|
17. İbrahim
ÖZGÜN
|
|
|
18. Ferhan
AKMAN
|
|
|
19. İsmet
ALGAN
|
|
|
20. Mehmet
Şerif DEMİRTAŞ
|
|
|
21. Ahmet
TEMEL
|
|
|
22. Şeyhmus EROL
|
|
|
23. Namık
ÖZGÜN
|
|
|
24. Mecit ÖĞREDİK
|
|
|
25. Şükrü
ALGAN
|
|
|
26. İbrahim
ALTAŞ
|
|
|
27. Halil
KARAOĞLU
|
|
|
28. İsmet KAYA
|
|
|
29. Ahmet
AKGÜL
|
|
|
30. Yaşar
ORAL
|
|
|
31. Mehmet
Faruk TERİM
|
|
|
32. Bedirhan
TEMEL
|
|
|
33. Kemal
ÖZGÜN
|
|
|
34. Ramazan
ADIBELLİ
|
|
|
35. Mehmet
AKGÜL
|
|
|
36. Yılmaz
ORAL
|
|
|
37. Hasan
GÜLDALI
|
|
|
38.
Abdulhalim KILINÇ
|
|
|
39. İsmail
ŞARA
|
|
|
40. Mehmet
Ali DEMİRTAŞ
|
|
|
41. Yılmaz
ÖKMEN
|
|
|
42. Mehmet
Sait ALGAN
|
|
|
43. Bedirhan
ALGAN
|
|
|
44. Bedi SUN
|
|
|
45. Mehmet
BALİNAN
|
|
|
46. Şeyhmus BİNAY
|
|
|
47. Vedat
TURAY
|
Vekilleri
|
:
|
Av. Baki
DEMİRHAN
|
|
|
Av. Yılmaz
SUNAR
|
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, mahkeme kararına dayanan işçilik alacaklarının
ilgili belediyeden tahsil edilememesi nedeniyle adil yargılanma ve mülkiyet
haklarının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru, 18/7/2013 tarihinde Mardin 1. Asliye Hukuk Mahkemesivasıtasıyla yapılmıştır. Başvuru formu ve
eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesi neticesinde başvurunun Komisyona
sunulmasına engel teşkil edecek bir eksikliğinin bulunmadığı tespit edilmiştir.
3. İkinci Bölüm Üçüncü Komisyonunca 1/12/2013 tarihinde,
başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar
verilmiştir.
4. Bölüm Başkanı tarafından 3/7/2014 tarihinde, başvurunun kabul
edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.
5. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına
(Bakanlık) gönderilmiştir.
6. Bakanlık tarafından Anayasa Mahkemesine sunulan görüş
8/9/2015 tarihinde başvurucuların vekiline tebliğ edilmiş; başvurucuların
vekili, Bakanlık cevabına karşı beyanlarını yasal süresi içinde ibraz
etmemiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
A. Olaylar
7. Başvurucular, işçi olarak çalıştıkları Mardin Belediyesi
tarafından (Belediye) toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan işçilik alacaklarının
eksik ödendiği iddialarıyla Mardin 1. ve 2. Asliye Hukuk Mahkemelerinde (iş
mahkemesi sıfatıyla) tazminat davaları açmışlardır.
8. Mahkemelerce 25/12/2012 ile 20/3/2014 tarihleri arasında
verilen kararlarla davaların kabulüne ve başvuruculara tazminat ödenmesine
karar verilmiştir.
9. Mardin Belediyesi, 12/11/2012 tarihli ve 6360 sayılı Kanun
ile büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür.
10. Başvurucular, Mahkemelerce hükmedilen tazminatların tahsili
amacıyla Mardin Belediyesi aleyhine Diyarbakır 3.ve 5. İcra Müdürlüklerinde
ilamlı icra takipleri başlatmışlar ancak kamu mallarının haczinin mümkün
olmaması nedeniyle İcra Müdürlüğünce haciz işlemi gerçekleştirilememiştir.
11. Başvurucular 18/7/2013 tarihinde bireysel başvuruda
bulunmuşlardır.
12. Belediye tarafından sunulan 25/2/2015 tarihli yazıyla
Alaeddin Çokan dışındaki başvurucuların işçilik
alacaklarının ödenmesi amacıyla Belediye ile başvurucular arasında uzlaşmaya
varıldığı, asıl alacaklara ilişkin %70'lik oranın 3/11/2014 ile 15/11/2014
tarihleri arasında peşin olarak ödeneceği, asıl alacaklardan kalan %30'luk
kısım ile asıl alacaklara işleyen faizlerin%25'inin ilk taksidinin
15/12/2014 tarihinden itibaren her ayın on beşi ve yirmi beşi arasında on iki
eşit taksit hâlinde ödeneceği hususunda anlaşmanın sağlandığı, hükmedilen
vekâlet ücretleri ile ilgili ise uzlaşmaya varılamadığı bildirilmiştir. Bununla
birlikte Belediyenin 29/2/2015 tarihinde sunduğu yazıda ise icra takiplerinin
Mardin Belediye Başkanlığı aleyhine yürütüldüğü, Mardin Büyükşehir
Belediyesinden herhangi bir talepte bulunulmadığı ifade edilmiştir.
13. Alaeddin Çokan haricindeki başvurucular;Belediye ile
uzlaştıklarını, uzlaşmaya uygun olarak ödemelerinin yapıldığını ve davadan
çekildiklerini Anayasa Mahkemesine sunulan 3/7/2015 tarihli yazıyla beyan
etmişlerdir. Başvurucu Aleaddin Çokan
ise Anayasa Mahkemesine sunulan 21/1/2016 tarihli yazısında Belediye ile
uzlaştığını belirterek başvurudan feragat ettiğini bildirmiştir.
B. İlgili Hukuk
14.9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun “Haczi caiz olmıyan mallar
ve haklar” kenar başlıklı 82. maddesinin birinci fıkrasının (1)
numaralı bendi şöyledir:
“Aşağıdaki şeyler haczolunamaz:
Devlet malları ile mahsus kanunlarında haczi caiz olmadığı gösterilen
mallar,”
15. 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Belediyenin yetkileri ve imtiyazları" kenar
başlıklı 15. maddesinin ilgili kısmı şöyledir:
"Belediyenin proje
karşılığı borçlanma yoluyla elde ettiği gelirleri, şartlı bağışlar ve kamu
hizmetlerinde fiilen kullanılan malları ile belediye tarafından tahsil edilen
vergi, resim ve harç gelirleri haczedilemez."
16. 6360 sayılı Kanun’un
"Büyükşehir belediyesi kurulması ve sınırlarının belirlenmesi"
kenar başlıklı 1. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:
"Aydın,
Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu,
Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları
olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il
belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür."
17. 6360 sayılı Kanun’un geçici 1. maddesi şöyledir:
"GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Kanundaki devir,
tasfiye ve paylaştırma işlemlerini yürütmek üzere vali tarafından, bir vali
yardımcısının başkanlığında, valinin uygun göreceği kurum ve kuruluş
temsilcilerinin ve ilgili belediye başkanlarının katılımıyla devir, tasfiye ve
paylaştırma komisyonu kurulur. Bu komisyona yardımcı olmak üzere valinin
görevlendirmesi ile alt komisyonlar da kurulabilir. "
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
18. Mahkemenin 9/3/2016 tarihinde yapmış olduğu toplantıda
başvuru incelenip gereği düşünüldü:
A. Başvurucuların
İddiaları
19. Başvurucular; toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan işçilik
alacaklarının eksik ödendiği iddiasıyla Mardin 1. ve 2. Asliye Hukuk
Mahkemelerinde (iş mahkemesi sıfatıyla) Belediye aleyhine açtıkları tazminat
davalarının kabul edildiğini, alacaklarının tahsili amacıyla başlattıkları
ilamlı icra takiplerinin kamu mallarının haczedilememesi nedeniyle sonuçsuz
kaldığını belirterek yargı kararının yerine getirilmemesi ve kamu mallarının
haczinin mümkün olmaması nedenleriyle mülkiyet ve adil yargılanma haklarının
ihlal edildiğini ileri sürmüşler; ihlalin tespiti, alacaklarının ödenmesi ve
manevi tazminat talebinde bulunmuşlardır.
B. Değerlendirme
20. Anayasa'nın 148. maddesinin üçüncü fıkrası şöyledir:
"Herkes, Anayasada güvence altına alınmış
temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki
herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa
Mahkemesine başvurabilir."
21. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin
Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un “Bireysel başvuru hakkı” kenar başlıklı 45. maddesinin (1)
numaralı fıkrası şöyledir:
"Herkes, Anayasada güvence altına alınmış
temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve buna ek
Türkiye'nin taraf olduğu protokoller kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü
tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir."
22. 6216 sayılı Kanun'un“Bireysel başvuru hakkına sahip olanlar” kenar
başlıklı 46. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:
"Bireysel başvuru ancak ihlale yol açtığı
ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal nedeniyle güncel ve kişisel bir hakkı
doğrudan etkilenenler tarafından yapılabilir."
23. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün
(İçtüzük) “Düşme kararı” başlıklı
80. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:
"(1) Bölümler ya da komisyonlarca
yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hallerde düşme kararı verilebilir:
(a)Başvurucunun davadan açıkça feragat etmesi.
...
(c) İhlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış
olması.
...."
24. Anılan düzenlemeler uyarınca Anayasa Mahkemesi; başvurucunun
davadan açıkça feragat etmesi, davasını takipsiz bıraktığının anlaşılması,
ihlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olması ya da Anayasa Mahkemesince
saptanan benzer nitelikteki başka bir gerekçeden dolayı başvurunun
incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir sebebin olmadığı kanaatine
varılması hâlinde başvuru hakkında düşme kararı verebilir.
25. Başvurucular; işçilik alacaklarının eksik ödendiği
iddiasıyla Belediye aleyhine açtıkları tazminat davalarının kabul edildiğini,
alacaklarının tahsili amacıyla başlattıkları ilamlı icra takiplerinin kamu
mallarının haczedilememesi nedeniyle sonuçsuz kaldığını belirterek yargı
kararının yerine getirilmemesi ve kamu mallarının haczinin mümkün olmaması
nedenleriyle mülkiyet ve adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri
sürmüşlerdir. Başvurucular, Anayasa Mahkemesine sunulan 3/7/2015 tarihli ve
21/1/2016 tarihli yazıda Belediye ile uzlaştıklarını, uzlaşmaya uygun olarak
ödemelerin yapıldığını ve davadan çekildiklerini beyan etmişlerdir.
26. 6216 sayılı Kanun'un 50. maddesinin (5) numaralı fıkrası ve
Anayasa İçtüzük'ün 80. maddesine göre başvurucunun,
başvurunun her aşamasında başvurudan feragat etmesi mümkündür. Feragat, kelime
olarak "vazgeçme" anlamına gelmekte olup 6216 sayılı Kanun'un 49.
maddesinin (7) numaralı fıkrasına uyarınca feragat hâlinde uygulanması gereken
12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 307. maddesinde "Feragat, davacının, talep sonucundan kısmen
veya tamamen vazgeçmesidir." şeklinde tanımlanmıştır. İçtüzük'ün 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi
gereğince başvurucunun talep sonucundan vazgeçmesi hâlinde Anayasa Mahkemesi
tarafından başvurunun İçtüzük'ün 80. maddesinin (2)
numaralı fıkrasındaki istisnalar arasında bulunup bulunmadığı
değerlendirilecektir (Genomed Sağlık Hizmetleri A.Ş. B. No: 2013/1210, 26/6/2014, § 17).
27. Başvuru konusu olayda Alaeddin Çokan
dışındaki başvurucuların 3/7/2015 tarihli yazıdaki Belediye ile uzlaştıkları,
uzlaşmaya uygun olarak ödemelerin yapıldığı ve davadan çekildikleri şeklindeki
beyanlarının ve başvurucu Aleaddin Çokan'ın 21/1/2016 tarihli yazıda bireysel başvurudan
feragat ettiği yönündeki beyanının 6216 sayılı Kanun'un 50. maddesinin (5)
numaralı fıkrası ile İçtüzük'ün 80. maddesinin (1)
numaralı fıkrasının (a) bendi kapsamında bir feragat olduğu ve İçtüzük'ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrası kapsamında
değerlendirilebilecek bir durumun söz konusu olmadığı anlaşıldığından başvuru
hakkında düşme karar verilmesi gerekir.
28. Açıklanan nedenlerle başvurucuların, başvurudan feragat
ettikleri anlaşıldığından başvurunun kabul edilebilirlik şartları yönünden
incelenmeksizin feragat nedeniyle
düşmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Başvurunun, bireysel başvurudan feragat nedeniyle DÜŞMESİNE,
B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA
9/3/2016 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.