TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
İKİNCİ BÖLÜM
KARAR
SÜLEYMAN ŞARLAK VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2014/14500)
Karar Tarihi: 4/1/2017
Başkan
:
Engin YILDIRIM
Üyeler
Recep KÖMÜRCÜ
Celal Mümtaz AKINCI
Muammer TOPAL
Recai AKYEL
Raportör Yrd.
Derya ATAKUL
Başvurucular
1. Süleyman ŞARLAK
2. Yüksel HAŞHAŞ
3. Kaf Makina ve Mühendislik İnşaat Taahhüt Turizm Gıda İmalat San. Tic. Ltd. Şti.
Vekili
Av. Kurtuluş FIRAT
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 1/9/2014 tarihinde yapılmıştır.
3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.
4. Komisyonca makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddia dışındaki iddialar yönünden kabul edilmezlik kararı verilerek makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddia yönünden başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
5. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
6. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:
7. Başvurucular Süleyman Şarlak ve Yüksel Haşhaş aleyhine, iş kazası sonucu ortaya çıkan maddi ve manevi zararın tazmini talebiyle 18/5/2009 tarihinde dava açılmıştır. Aliağa Asliye Hukuk Mahkemesi 20/1/2009 tarihli kararı ile Mahkemenin görevsizliğine karar vermiştir. Görevsizlik kararı üzerine yargılamaya Karşıyaka 2. İş Mahkemesinin E.2009/255 sayılı dosyasında devam edilmiştir.
8. Başvurucu Kaf Makina ve Mühendislik İnşaat Taahhüt Turizm Gıda İmalat San. Tic. Ltd. Şti. aleyhine, iş kazası sonucu ortaya çıkan maddi ve manevi zararın tazmini talebiyle 3/6/2010 tarihinde dava açılmıştır. Karşıyaka 1. İş Mahkemesinin E.2010/414 sayılı dosyasına kaydedilen dava, Karşıyaka 2. İş Mahkemesinin E.2009/255 sayılı dosyası ile birleştirilmiş, yargılamaya E.2009/255 sayılı dosya üzerinden devam edilmiştir.
9. Karşıyaka 2. İş Mahkemesi 23/5/2013 tarihli kararı ile davanın kısmen kabulüne karar vermiştir. Karar, Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin 18/3/2014 tarihli ilamı ile onanmıştır. Anılan ilam başvuruculara 1/8/2014 tarihinde tebliğ edilmiştir.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
10. Mahkemenin 4/1/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
11. Başvurucular, makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.
A. Kabul Edilebilirlik Yönünden
1. Başvurucu Kaf Makina ve Mühendislik İnşaat Taahhüt Turizm Gıda İmalat San. Tic. Ltd. Şti. Yönünden
12. Medeni hak ve yükümlülüklere ilişkin olarak iş mahkemelerinde açılan davalarda yargılama süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak davanın açıldığı tarih, sürenin sona erdiği tarih olarak yargılamanın sona erdiği (Nesrin Kılıç, B. No: 2013/772, 7/11/2013 § 69); yargılaması devam eden davalar yönünden ise Anayasa Mahkemesinin makul süre şikâyetiyle ilgili kararını verdiği tarih esas alınır (Mehmet Salih Ayyıldız, B. No: 2012/397, 17/11/2014, § 25).
13. İş mahkemeleri nezdinde görülen davalarda yargılama süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken yargılamanın karmaşıklığı ve kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususlar dikkate alınır (Nesrin Kılıç, §§ 57-58).
14. Somut olayda başvurucu aleyhine 3/6/2010 tarihinde iş kazası sonucu ortaya çıkan maddi ve manevi zararın tazmini talebiyle açılan davada, Karşıyaka 2. İş Mahkemesince 23/5/2013 tarihli karar ile davanın kısmen kabulüne karar verildiği belirlenmiştir. Anılan kararın Yargıtay 21. Hukuk Dairesince 18/3/2014 tarihinde onanarak kesinleştiği anlaşılmıştır.
15. Başvuruya konu yargılama süreci incelendiğinde davanın başvurucu Kaf Makina ve Mühendislik İnşaat Taahhüt Turizm Gıda İmalat San. Tic. Ltd. Şti. bakımından iki dereceli bir yargılama sisteminde toplam 3 yıl 9 ay sürdüğü, yargılama sürecinin bütünü dikkate alındığında başvurucunun haklarını ihlal edecek bir gecikme olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
16. Açıklanan nedenlerle başvurunun bu kısmının, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.
2. Diğer Başvurucular Yönünden
17. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın bu kısmının kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.
B. Esas Yönünden
18. Yukarıda belirtilen ilkeler (§§ 12,13) doğrultusunda Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında somut başvuruda başvurucular Süleyman Şarlak ve Yüksel Haşhaş bakımından 4 yıl 10 ay süren yargılama süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir.
19. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.
C. 6216 Sayılı Kanun'un 50. Maddesi Yönünden
20. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 50. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:
“Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilir…”
21. Başvurucular, 20.000 TL manevi tazminat talebinde bulunmuşlardır.
22. Somut olayda başvurucular Süleyman Şarlak ve Yüksel Haşhaş yönünden makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.
23. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında başvurucular Süleyman Şarlak ve Yüksel Haşhaş'a ayrı ayrı net 4.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.
24. Başvurucular Süleyman Şarlak ve Yüksel Haşhaş tarafından yapılan ve dosyadaki belgelerden tespit edilen 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvuruculara müştereken ödenmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. 1. Başvurucu Kaf Makina ve Mühendislik İnşaat Taahhüt Turizm Gıda İmalat San. Tic. Ltd. Şti. yönünden yapılan başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
2. Başvurucular Süleyman Şarlak ve Yüksel Haşhaş yönünden makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
B. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının başvurucular Süleyman Şarlak ve Yüksel Haşhaş yönünden İHLAL EDİLDİĞİNE,
C. Başvurucular Süleyman Şarlak ve Yüksel Haşhaş'a ayrı ayrı net 4.000 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,
D. Başvurucu Kaf Makina ve Mühendislik İnşaat Taahhüt Turizm Gıda İmalat San. Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde BIRAKILMASINA,
E. 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvuruculardan Süleyman Şarlak ve Yüksel Haşhaş'a MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE,
F. Ödemelerin, kararın tebliğini takiben başvurucuların Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,
G. Kararın bir örneğinin Karşıyaka 2. İş Mahkemesine (E.2009/255, K.2013/185) GÖNDERİLMESİNE,
H. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 4/1/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.