TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
KARAR
ALKAN MAKİNE SANAYİ TESİSLERİ VE TİCARET A.Ş. BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2014/20520)
Karar Tarihi: 12/4/2017
Başkan
:
Burhan ÜSTÜN
Üyeler
Hicabi DURSUN
Hasan Tahsin GÖKCAN
Kadir ÖZKAYA
Yusuf Şevki HAKYEMEZ
Raportör Yrd.
Derya ATAKUL
Başvurucu
Alkan Makine Sanayi Tesisleri ve Ticaret A.Ş.
Vekili
Av. Hasan ALICI
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 25/12/2014 tarihinde yapılmıştır.
3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.
4. Başvurucu tarafından yapılan 2014/20520 ve 2014/20558 numaralı başvurular, aralarında kişi yönünden irtibat bulunduğu anlaşıldığından birleştirilmiş, incelemeye 2014/20520 numaralı bireysel başvuru dosyası üzerinden devam edilmiştir.
5. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
6. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.
7. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
8. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:
9. Başvurucu 6/10/2003 tarihinde haksız rekabetin tespiti ile ortaya çıkan maddi ve manevi zararının tazmini talebiyle dava açmıştır. İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi 7/9/2009 tarihli kararı ile davanın reddine karar vermiştir. Karar, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin (Daire) 21/7/2011 tarihli ilamı ile bozulmuştur. Bozma üzerine yargılamaya İstanbul 20. Asliye Ticaret Mahkemesinin E.2012/27 sayılı dosyası üzerinden devam edilmiş, bozma ilamına uyularak yapılan yargılamada Mahkemece 9/7/2013 tarihli karar ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Karar, Dairenin 20/11/2014 tarihli ilamı ile bozulmuştur. Karar düzeltme talebi, Dairenin 5/11/2015 tarihli ilamı ile kabul edilerek karar değişik gerekçe ile bozulmuştur. İstanbul 20. Asliye Ticaret Mahkemesinin kapatılmasının ardından dava İstanbul 14. Asliye Ticaret Mahkemesinin E.2015/1204 sayılı dosyasına kaydedilmiş olup yargılama devam etmektedir.
10. Başvurucu aleyhine 23/2/2007 tarihinde alacak davası açılmıştır. Bursa 2. Asliye Ticaret Mahkemesi 22/1/2014 tarihli kararı ile davanın reddine karar vermiştir. Karar, Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 11/11/2015 tarihli ilamı ile onanmıştır. Karar düzeltme talebi, aynı Dairenin 22/12/2016 tarihli ilamı ile reddedilmiştir.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
11. Mahkemenin 12/4/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
12. Başvurucu 6/10/2003 ve 23/2/2007 tarihlerinde açılan davalarda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
A. Kabul Edilebilirlik Yönünden
13. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.
B. Esas Yönünden
14. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılamanın süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak davanın ikame edildiği tarih; sürenin sona erdiği tarih olarak -çoğu zaman icra aşamasını da kapsayacak şekilde- yargılamanın sona erdiği, yargılaması devam eden davalar yönünden ise Anayasa Mahkemesinin makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetle ilgili kararını verdiği tarih esas alınır (Güher Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2/7/2013, §§ 50, 52).
15. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılama süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken yargılamanın karmaşıklığı ve kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususlar dikkate alınır (Güher Ergun ve diğerleri, §§ 41-45).
16. Anılan ilkeler doğrultusunda Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında somut olayda 6/10/2003 ve 23/2/2007 tarihlerinde açılan davalarda sırasıyla 13 yıl 6 aydır devam eden yargılamanın süresi ile 9 yıl 10 aylık yargılama süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir.
17. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.
C. 6216 Sayılı Kanun'un 50. Maddesi Yönünden
18. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 50. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:
“Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilir…”
19. Başvurucu, manevi tazminat talebinde bulunmuştur.
20. Somut olayda 6/10/2003 ve 23/2/2007 tarihlerinde açılan davalarda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.
21. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında dava konusu hukuki menfaat dikkate alınarak başvurucuya net 23.500 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.
22. Dosyadaki belgelerden tespit edilen 412,20 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.212,20 TL yargılama giderinin başvurucuya ödenmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
B. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,
C. Başvurucuya net 23.500 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,
D. 412,20 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.212,20 TL yargılama giderinin BAŞVURUCUYA ÖDENMESİNE,
E. Ödemelerin, kararın tebliğini takiben başvurucunun Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,
F. Kararın birer örneğinin Bursa 2. Asliye Ticaret Mahkemesine (E.2007/82, K.2014/9) ve İstanbul 14. Asliye Ticaret Mahkemesine (E.2015/1204) GÖNDERİLMESİNE,
G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 12/4/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.