TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
İKİNCİ BÖLÜM
KARAR
BEDRETTİN ECE VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2014/7042)
Karar Tarihi: 8/3/2017
Başkan
:
Engin YILDIRIM
Üyeler
Serdar ÖZGÜLDÜR
Celal Mümtaz AKINCI
Muammer TOPAL
M. Emin KUZ
Raportör Yrd.
Ceren Sedef EREN
Başvurucular
1. Bedrettin ECE
2. Cemile ARSLAN
3. Emine KAYAPINAR
4. Emrullah SARUHAN
5. Güli ECE
6. Hamdiye ECE
7. Hayrullah SARUHAN
8. Latife YILMAZ
9. Leyla MAHMUTOĞLU
10. Mahmut SARUHAN
11. Mehmet ECE
12.Mehmet Eşref SARUHAN
13. Nevvaf ECE
14. Sadiye AKIN
15. Saliha SARUHAN
16. Selma ECE
17. Seyit Sadettin ECE
18. Suat ÇELİK
19. Yıldız ECE
20. Zeynep ECE
Vekili
Av. Murat DURGAN
21. Şeyhmus BUDAK
Av. Özlem DÜNDAR
22. Asya AKAN
23. Atman AKAN
24. Cemile AKAN
25. Gurbet AKAN
26. Halil AKAN
27. Mehmet Şerif AKHAMUR
28. Nigar AKAN
29. Ümran AKAN
30. Zerga AKAN
31. Zühal ACAR
Av. Bahattin UNCU
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 22/5/2014 tarihi ve devamında yapılmıştır.
3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.
4. Komisyonca bir kısım başvurucular yönünden başvurunun kabul edilebilir olduğuna, diğerleri yönünden başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
5. 2014/15942 ve 2015/5878 sayılı bireysel başvuru dosyaları konu yönünden hukuki irtibat nedeniyle 2014/7042 sayılı dosya üzerinde birleştirilmiştir.
6. Bölüm Başkanı tarafından bir kısım başvurucular yönünden başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.
7. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
8. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:
9. Başvurucu Yıldız Ece'nin eşi, başvurucular Nevvaf Ece, Mehmet Ece, Suat Çelik, Emine Kayapınar, Seyit Sadettin Ece ve Güli Ece'nin babaları; başvurucular Mahmut Saruhan, Latife Yılmaz, Leyla Mahmutoğlu, Selma Ece, Sadiye Akın, Emrullah Saruhan, Mehmet Eşref Saruhan ve Hayrullah Saruhan'ın ise dedeleri olan murisleri Mehmet Ali Ece'nin 1/3/1971 tarihinde Mardin Kadastro Mahkemesinde açtığı kadastro tespitine itiraz davasında yerel Mahkemece verilen kararlar müteaddit defalar Yargıtay tarafından bozulmuş, en son bozmadan sonra 1998/70 esasını alan davaya başvurucular Halil Akan ve Mehmet Şerif Akhamur ile başvurucular Cemile Akan, Atman Akan, Asya Akan, Ümran Akan, Gurbet Akan, Nigar Akan, Zühal Acar ve Zerga Akan murisi Ali Akan 2000 yılında, başvurucu Şeyhmus Budak'ın babası olan murisi Abdulkerim Budak ise 26/1/2005 tarihinde davalı sıfatıyla müdahil olmuş ve söz konusu dava yerel Mahkeme aşamasında derdest durumdadır.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
10. Mahkemenin 8/3/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
11. Başvurucular, makul sürede yargılanma haklarının, başvurucu Şeyhmus Budak ise makul sürede yargılanma ve mülkiyet haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
A. Kabul Edilebilirlik Yönünden
1. Başvurucu Saliha Saruhan Yönünden
12. 30/3/2011 tarih ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 46. maddesine göre Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunulması için başvuruya konu edilen ve ihlale yol açtığı ileri sürülen kamusal eylem veya işlemden başvurucunun kişisel olarak ve doğrudan etkilenmiş olması gerekir (Onur Doğanay, B. No: 2013/1977, 9/1/2014, §§ 42-45).
13. Somut olayda başvurucu Saliha Saruhan'ın, şikâyet konusu yargılama sürecinde davacı olan Mehmet Ali Ece'nin mirasçısı olan başvurucu Hayrullah Saruhan'ın eşi olduğu, bireysel başvuru formunda iddia edilenin aksine davacı Mehmet Ali Ece'nin mirasçısı olmadığı ve bu suretle şikâyet konusu yargılama sürecinde de taraf sıfatı bulunmadığı görülmekle başvurucunun, ihlale neden olduğunu ileri sürdüğü kamusal işlem veya eylemden kişisel olarak etkilenmediği anlaşılmaktadır.
14. Açıklanan nedenlerle başvurunun, başvurucu Saliha Saruhan yönünden diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.
2.Başvurucular Zeynep Ece, Bedrettin Ece, Hamdiye Ece ve Cemile Arslan Yönünden
15. 6216 sayılı Kanun’un 47. maddesinin (3),48. maddesinin (1) ve (2) numaralı fıkraları uyarınca bireysel başvuruda,kamu gücünün neden olduğu iddia edilen ihlale dair olayların tarih sırasına göre özeti yapılmalı, bireysel başvuru kapsamındaki hakların ne şekilde ihlal edildiği ve buna ilişkin gerekçeler ve deliller açıklanmalıdır (Veli Özdemir, B. No: 2013/276, 9/1/2014, §§ 19, 20).
16. Somut olayda başvurucular Zeynep Ece, Bedrettin Ece, Hamdiye Ece ve Cemile Arslan'ın şikâyet konusu yargılama sürecinde davacı olan Mehmet Ali Ece'nin mirasçıları olmakla, söz konusu davaya mirasçı sıfatıyla taraf oldukları ileri sürülmüşse de bu konuya ilişkin hiçbir bilgi ya da belge sunulmadığı, dolayısıyla anılanbaşvurucular tarafından ileri sürülen iddiaların kanıtlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır.
17. Açıklanan nedenlerle başvurunun, başvurucular Zeynep Ece, Bedrettin Ece, Hamdiye Ece ve Cemile Arslan yönünden diğer kabul edilebilirlik koşulları bakımından incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.
3. Diğer Başvurucular Yönünden
18. Başvurucular Şeyhmus Budak, Halil Akan, Mehmet Şerif Akhamur, Cemile Akan, Atman Akan, Asya Akan, Ümran Akan, Gurbet Akan, Nigar Akan, Zühal Acar ve Zerga Akan yönünden açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir nedeninin de bulunmadığı anlaşılan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.
B. Esas Yönünden
19. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılamanın süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak davanın ikame edildiği tarih; sürenin sona erdiği tarih olarak -çoğu zaman icra aşamasını da kapsayacak şekilde- yargılamanın sona erdiği, yargılaması devam eden davalar yönünden ise Anayasa Mahkemesinin makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetle ilgili kararını verdiği tarih esas alınır (Güher Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2/7/2013, §§ 50, 52).
20. Başvuruya konu dava, bir kısım başvurucuların murislerinden intikalle takip etmekte oldukları bir uyuşmazlık olup bu yönüyle makul süre değerlendirmesi bakımından dikkate alınacak sürenin başlangıç anı, mirasçının yargılamaya katıldığı an değil somut olayda muris açısından değerlendirmeye esas alınan sürenin başlangıç anıdır (Gülseren Gürdal ve diğerleri, B. No: 2013/1115, 5/12/2013, § 51).
21. Başvuru konusu davanın açılış tarihi farklı olmakla beraber başvurucular Halil Akan ve Mehmet Şerif Akhamur ileCemile Akan, Atman Akan, Asya Akan, Ümran Akan, Gurbet Akan, Nigar Akan, Zühal Acar ve Zerga Akan murisleri Ali Akan'ın verdikleri müdahale talepli dilekçeleri sonrası 2000 yılında dâhili davalı sıfatıyla yargılamada yer almaya başladıkları anlaşılmaktadır. Bu nedenle başvurucular açısından makul süre değerlendirmesinde dikkate alınacak sürenin başlangıç anı, davanın açıldığı tarih değil usulüne uygun olarak müdahale talebinde bulunulan 2000 yılıdır (İsmail Özkan, B. No: 2012/367, 17/9/2013, § 25).
22.Başvuru konusu davanın açılış tarihi farklı olmakla beraber başvurucu Şeyhmus Budak murisi Abdulkerim Budak'ın 26/1/2005 tarihinde verdiği müdahale talepli dilekçesi sonrasında dâhili davalı sıfatıyla yargılamada yer almaya başladığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle başvurucu açısından makul süre değerlendirmesinde dikkate alınacak sürenin başlangıç anı, davanın açıldığı tarih değil usulüne uygun olarak müdahale talebinde bulunulan 26/1/2005 tarihidir (İsmail Özkan, § 25).
23. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılama süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken yargılamanın karmaşıklığı ve kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususlar dikkate alınır (Güher Ergun ve diğerleri, §§ 41-45).
24. Anılan ilkeler ve Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında, somut olayda başvurucular Yıldız Ece, Nevvaf Ece, Mehmet Ece, Suat Çelik, Emine Kayapınar, Seyit Sadettin Ece, Güli Ece, Mahmut Saruhan, Latife Yılmaz, Leyla Mahmutoğlu, Selma Ece, Sadiye Akın, Emrullah Saruhan, Mehmet Eşref Saruhan ve Hayrullah Saruhan yönünden yaklaşık 46 yıllık; başvurucular Halil Akan, Mehmet Şerif Akhamur, Cemile Akan, Atman Akan, Asya Akan, Ümran Akan, Gurbet Akan, Nigar Akan, Zühal Acar ve Zerga Akan yönünden yaklaşık 17 yıllık ve başvurucu Şeyhmus Budak yönünden yaklaşık 12 yıllık yargılama süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir.
25. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.
26.Başvurucu Şeyhmus Budak uzun süren yargılama nedeniyle mülkiyet hakkının da ihlal edildiğini iddia etmişse de başvurucunun makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği yönünde yukarıda yer verilen tespitler ışığında, mülkiyet hakkının ihlal edildiği yönündeki iddiasının ayrıca değerlendirilmesine gerek görülmemiştir.
C. 6216 Sayılı Kanun'un 50. Maddesi Yönünden
27. 6216 sayılı Kanun’un 50. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:
“Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilir…”
28. Başvurucular, manevi tazminat talebinde bulunmuşlardır.
29. Somut olayda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.
30. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında bir kısım başvurucular murislerinin tüm mirasçılarının sayısı da dikkate alındığında başvurucular Halil Akan ve Mehmet Şerif Akhamur'a ayrı ayrı net 28.800 TL; başvurucu Şeyhmus Budak'a net 4.200 TL; başvurucular Cemile Akan, Atman Akan, Asya Akan, Ümran Akan, Gurbet Akan, Nigar Akan, Zühal Acar ve Zerga Akan'a ayrı ayrı net 3.600 TL; başvurucular Yıldız Ece, Nevvaf Ece, Mehmet Ece, Suat Çelik, Emine Kayapınar, Seyit Sadettin Ece ve Güli Ece'ye ayrı ayrı net 2.850 TL; başvurucular Mahmut Saruhan, Latife Yılmaz, Leyla Mahmutoğlu, Selma Ece, Sadiye Akın, Emrullah Saruhan, Mehmet Eşref Saruhan ve Hayrullah Saruhan'a ise ayrı ayrı net 250 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.
31. Dosyadaki belgelerden tespit edilen 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucularYıldız Ece, Nevvaf Ece, Mehmet Ece, Suat Çelik, Emine Kayapınar, Seyit Sadettin Ece, Güli Ece, Mahmut Saruhan, Latife Yılmaz, Leyla Mahmutoğlu, Selma Ece, Sadiye Akın, Emrullah Saruhan, Mehmet Eşref Saruhan ve Hayrullah Saruhan'a müştereken; 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucu Şeyhmus Budak'a münferiden; 226,90 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.026,90 TL yargılama giderinin ise başvurucular Halil Akan, Mehmet Şerif Akhamur, Cemile Akan, Atman Akan, Asya Akan, Ümran Akan, Gurbet Akan, Nigar Akan, Zühal Acar ve Zerga Akan'a müştereken ödenmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. 1. Başvurucu Saliha Saruhan yönünden başvurunun kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
2. Başvurucular Zeynep Ece, Bedrettin Ece, Hamdiye Ece ve Cemile Arslan yönünden başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
3. Başvurucular Şeyhmus Budak, Halil Akan, Mehmet Şerif Akhamur, Cemile Akan, Atman Akan, Asya Akan, Ümran Akan, Gurbet Akan, Nigar Akan, Zühal Acar ve Zerga Akan yönünden makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
B. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,
C. Başvurucular Halil Akan ve Mehmet Şerif Akhamur'a ayrı ayrı net 28.800 TL; başvurucu Şeyhmus Budak'a net 4.200 TL; başvurucular Cemile Akan, Atman Akan, Asya Akan, Ümran Akan, Gurbet Akan, Nigar Akan, Zühal Acar ve Zerga Akan'a ayrı ayrı net 3.600 TL; başvurucular Yıldız Ece, Nevvaf Ece, Mehmet Ece, Suat Çelik, Emine Kayapınar, Seyit Sadettin Ece ve Güli Ece'ye ayrı ayrı net 2.850 TL; başvurucular Mahmut Saruhan, Latife Yılmaz, Leyla Mahmutoğlu, Selma Ece, Sadiye Akın, Emrullah Saruhan, Mehmet Eşref Saruhan ve Hayrullah Saruhan'a ise ayrı ayrı net 250 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,
D. 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucularYıldız Ece, Nevvaf Ece, Mehmet Ece, Suat Çelik, Emine Kayapınar, Seyit Sadettin Ece, Güli Ece, Mahmut Saruhan, Latife Yılmaz, Leyla Mahmutoğlu, Selma Ece, Sadiye Akın, Emrullah Saruhan, Mehmet Eşref Saruhan ve Hayrullah Saruhan'a MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE; 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucu Şeyhmus Budak'a MÜNFERİDEN ÖDENMESİNE; 226,90 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.026,90 TL yargılama giderinin ise başvurucular Halil Akan, Mehmet Şerif Akhamur, Cemile Akan, Atman Akan, Asya Akan, Ümran Akan, Gurbet Akan, Nigar Akan, Zühal Acar ve Zerga Akan'a MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE,
E. Ödemenin, kararın tebliğini takiben başvurucunun Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,
F. Kararın bir örneğinin Mardin Kadastro Mahkemesine (E.1998/70) GÖNDERİLMESİNE,
G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 8/3/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.