I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, eğitim giderlerinin ödenmesine ilişkin borçlandırıcı belgenin ve dayanak düzenleyici işlemin iptali istemiyle açılan davada hukuka aykırı karar verilmesi nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 29/7/2015 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

6. Başvurucu 1996 yılında Türk Silahlı Kuvvetlerinde subay olarak görev yapmaya başlamıştır.

7. Hava pilot yüzbaşı olarak görevine devam etmekte iken Etimesgut Asker Hastanesinin 5/12/2006 tarihli sağlık raporu ile başvurucunun sınıfı görevini yapamayacağına karar verilmiştir. Başvurucu, bu rapor üzerine sınıf değişikliği suretiyle görevine devam etmek istememiş ve kendi talebi üzerine 19/7/2007 tarihi itibarıyla adi malul olarak emekliye sevk edilmiştir.

8. Kara Harp Okulu Komutanlığı, başvurucunun mecburi hizmet süresini tamamlamadan emekli olması nedeniyle kendisi için yapılan eğitim masraflarının ödenmesini isteyen ve ödeme yapılmadığı takdirde alacak davası açılacağını belirten 22/9/2008 tarihli öğrenim gideri borcu konulu yazıyı başvurucuya tebliğ etmiştir.

9. Başvurucu söz konusu işlem ile 17/12/2005 tarihli ve 26026 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Silahlı Kuvvetleri Personelinin Öğrenim, Eğitim ve Yetiştirme Masraflarının Tespitine Dair Yönetmelik'in (Yönetmelik) iptali istemiyle 2008 yılında Danıştayda dava açmıştır.

10. Danıştay Onbirinci Dairesi 30/1/2009 tarihli kararıyla uyuşmazlığın Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin (AYİM) görev alanı içinde kaldığı gerekçesiyle davayı görev yönünden reddetmiştir.

11. Diğer taraftan başvurucu aleyhine 20/7/2009 tarihinde Antalya 5. Asliye Hukuk Mahkemesinde alacak davası açılmış ve başvurucunun dava devam ederken uyuşmazlık konusu alacağı ödemesi üzerine 30/12/2009 tarihinde dava dosyası işlemden kaldırılmıştır.

12. İptal davası sürecinde ise görevsizlik kararının Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 6/3/2013 tarihli onama kararı uyarınca kesinleşmesinin ardından başvurucu, AYİM'de davasını yinelemiştir.

13. AYİM Üçüncü Dairesi 14/5/2015 tarihli kararıyla davayı reddetmiştir. Ret gerekçesinde öncelikle bireysel borçlandırıcı işlem değerlendirilerek idari davaya konu olabilmesi adına bir idari işlemin ilgilinin hukuki durumunda doğrudan değişiklik yapma gücüne sahip olması gerektiği hatırlatılmıştır. Kararda başvurucuya tebliğ edilen öğrenim gideri borcu konulu belgenin kamu zararının rıza ile ödenmesi için düzenlenen ve ödeme yapılmadığı takdirde yasal yollara başvurulacağını belirten bildirici nitelikte bir işlem olduğu vurgulanarak başvurucu aleyhine 2009 yılında alacak davası açıldığı ve bu dava sürecinde başvurucunun uyuşmazlık konusu miktarı kendi rızası ile ödediği belirtilmiştir. Bu kapsamda icrai nitelikte olmadığı ifade edilen borçlandırıcı bireysel işlemin idari davaya konu olamayacağı sonucuna ulaşılarak düzenleyici işlemin değerlendirilmesine geçilen gerekçede öncelikle ilgili Bakanlıkların katılımının sağlanması ve Maliye Bakanlığının görüşü doğrultusunda gereken düzeltmelerin yapılması suretiyle ihdas edilen Yönetmeliğin yetki ve şekil yönünden hukuka uygun olduğu tespit edilmiştir. Gerekçede Yönetmeliğin, kendisine dayanak olan 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu ve diğer üst hukuk normları çerçevesinde eğitim giderlerinin hesaplanma ve takip, tahsil usullerini düzenlediği ifade edilerek sonuç itibarıyla dayanak kanun hükümlerine ve üst hukuk normlarına aykırılık içermediği kanaatine varılan Yönetmeliğin hukuka uygun olduğu belirtilmiştir.

14. Başvurucu nihai hükmü 30/6/2015 tarihinde tebellüğ etmesinin ardından 29/7/2015 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

15. Mahkemenin 26/12/2018 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

16. Başvurucu; Yönetmeliğin usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmadığını, geriye yürümezlik ilkesine aykırı hükümler içerdiğini ve anayasal düzenlemelere aykırılık taşıdığını, konuya ilişkin yasal düzenlemeler uyarınca adi malul olarak emekliye sevki nedeniyle aleyhine borç çıkarılamayacağını, mecburi hizmet süresine ilişkin olarak dava devam ederken mevzuatta yapılan lehe değişikliklerin kendisine uygulanmadığını belirterek Anayasa'nın 17., 36. ve 41. maddelerinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

B. Değerlendirme

17. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucunun iddiaları dikkate alındığında şikâyetin karar sonucuna yönelik olduğu anlaşıldığından incelemenin bu kapsamda yapılması uygun görülmüştür.

18. Anayasa’nın 148. maddesinin dördüncü fıkrasında kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda incelenemeyeceği belirtilmiştir. Bu kapsamda ilke olarak mahkemeler önünde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması, uygulanması ile uyuşmazlıkla ilgili varılan sonucun adil olup olmaması bireysel başvuru konusu olamaz. Ancak bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlüklere müdahale teşkil eden, bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik içeren tespit ve sonuçlar bu kapsamda değildir (Ahmet Sağlam, B. No: 2013/3351, 18/9/2013, § 42).

19. Somut olayda iddia, savunma ve tüm dosya kapsamı incelenerek yukarıda belirtilen (bkz. § 13) gerekçe ile hüküm kurulmuştur.

20. Mevzuatın, somut olayın ve delillerin yorumlanması, yukarıda anılan ilkeler (bkz. § 18) uyarınca uyuşmazlığı çözmekle görevli Mahkemenin takdirinde olup bireysel başvuruda değerlendirmeye konu edilemez.

21. Buna göre başvurucu tarafından ileri sürülen iddialar, delillerin değerlendirilmesi ve hukuk kurallarının yorumlanmasına ilişkin olup kararda bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik oluşturan bir durumun da bulunmadığı dikkate alındığında ihlal iddialarının kanun yolu şikâyeti niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.

22. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir..

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 26/12/2018 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.