I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru yönetim kurulu üyesinin sosyal güvenlik prim borcundan müteselsilen sorumlu tutulması nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 22/1/2016 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

6. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

7. Başvurucu 1957 yılında Kemerburgaz’da doğmuş olup İstanbul’un Kadıköy ilçesinde ikamet etmektedir.

8. Gıda ve hayvancılık alanında faaliyet göstermek üzere kurulan T. Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin (Şirket) 30/6/2009 tarihli Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yer alan ilana göre sermayesi 50.000 TL olup bu sermaye her biri 500 TL kıymetinde olmak üzere 100 hisseye ayrılmıştır.

9. Başvurucu 21/8/2009 tarihinde bir adet hissesini devralmak suretiyle Şirket hissedarı olmuş ve Şirket Genel Kurulunun 8/9/2009 tarihli kararı ile Şirketin Yönetim Kurulu üyeliğine seçilmiştir. Başvurucunun bu tarihte başlayan Yönetim Kurulu üyeliği 2011 yılında da devam etmiştir.

10. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK veya Kurum) Bolu İl Müdürlüğü, Şirketin 2009 yılı Nisan, Mayıs, Haziran, Ağustos, Eylül ve Ekim ayları arası döneme ait 8.377,49 TL tutarında sosyal güvenlik prim ve 3.242,53 tutarında gecikme zammı olmak üzere toplam 11.620,02 TL borcu için Yönetim Kurulu üyesi sıfatıyla başvurucuya ödeme emri göndermiştir. Aynı ödeme emri Şirket Yönetim Kurulu başkanı ve başkan yardımcısı ile diğer Yönetim Kurulu üyesine de gönderilmiştir.

11. Başvurucu, ödeme emrine konu sosyal güvenlik prim borçlarından dolayı sorumlu olmadığı iddiasıyla Bolu İş Mahkemesinde (Mahkeme) 10/7/2012 tarihinde SGK aleyhine icra emrine itiraz davası açmış ve ödeme emrinin de iptalini talep etmiştir. Başvurucu dava dilekçesinde, Şirketin tapu siciline kayıtlı bir taşınmazı ve makine parkları ile fabrikasının mevcut olduğunu, bu sebeple borcun Şirketin mal varlığından tahsil imkânının bulunduğunu belirtmiştir.

12. Mahkeme konu hakkında bilirkişi raporu tanzim ettirmiştir. Bilirkişinin 28/6/2013 tarihli raporunda; başvurucunun yönetici sıfatıyla müteselsilen sorumlu tutulabilmesi için prim borcunun olduğu dönemde de bu sıfata sahip olması gerektiği belirtilmiştir. Bilirkişi buna göre 8/9/2009 tarihinde Yönetim Kurulu üyesi olan başvurucunun, 2009 yılı Eylül ve Ekim ayları dönemleri yönünden prim aslı ve gecikme faizinden sorumlu olduğu, ödeme emrindeki 2009 yılı Nisan, Mayıs, Haziran ve Ağustos aylarına ilişkin borçlar yönünden ise sorumlu tutulamayacağı görüşünü bildirmiştir.

13. Mahkeme, bilirkişi raporunu hükme esas alarak 5/11/2013 tarihinde davayı kısmen kabul etmiştir. Mahkeme dava konusu 2009 yılı Nisan, Mayıs, Haziran ve Ağustos aylarına ait prim ve gecikme zammı borçları yönünden başvurucunun davalı Kuruma borçlu olmadığının tespiti ile ödeme emrinin buna ilişkin kısmının iptaline karar vermiş, fazlaya ilişkin talebi ise reddetmiştir.

14. Karar, taraflarca temyiz edilmiştir. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi (Daire) 20/10/2014 tarihinde temyiz edilen hükmün bozulmasına karar verilmiştir. Bozma kararında, 11/9/2014 tarihli ve 29116 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak, öngörülen istisnaları haricinde aynı tarih itibarıyla yürürlüğe giren10/9/2014 tarihli ve 6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun’un 81. Maddesi ile 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 60.maddesinin (1), (2), (3), (9) ve (19) numaralı fıkralarına atıf yapılmıştır. Daire bu hukuki olgu çerçevesinde yeniden değerlendirme yapılması gerektiğini belirtmiştir.

15. Mahkemece bozma kararı doğrultusunda yapılan araştırma sonucunda Şirketin 6552 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılandırma talebinde bulunduğu tespit edilmiştir. Mahkeme 17/3/2015 tarihinde yine önceki kararında olduğu şekilde davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.

16. Taraflarca temyiz edilen hüküm Dairece 8/10/2015 tarihinde düzeltilerek onanmıştır. Daire, hükmün ikinci bendinin sonuna “davacının, 2010/12086 takip nolu ödeme emrinde yer alan 2009/9 ve 10. Aylara ait asıl alacağın %10’u oranında haksız çıkma tazminatına mahkum edilmesine,” yazılması suretiyle hükmü düzeltmiştir.

17. Nihai karar, başvurucuya 23/12/2015 tarihinde tebliğ edilmiştir.

18. Başvurucu 22/1/2016 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İLGİLİ HUKUK

19. İlgili hukuk için bkz. Erol Kesgin (GK), B. No: 2015/11192, 30/5/2019, §§ 18-36.

V. İNCELEME VE GEREKÇE

20. Mahkemenin 25/9/2019 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

21. Başvurucu 24/9/2009 tarihli Şirket Yönetim Kurulu kararı ile Şirketin üç yıl süreyle Yönetim Kurulu Başkanı E.S. tarafından her hususta münferiden temsil ve ilzam edilmesine karar verildiğini, bu itibarla kendisinin herhangi bir temsil yetkisi bulunmadığını ifade ederek ödeme emrine konu sigorta prim ve gecikme zammı borçlarından sorumlu tutulamayacağını belirtmiştir. Başvurucu, yerleşik Danıştay ve Yargıtay içtihadına göre Kurum alacağından müteselsil sorumluluğun olabilmesi için sadece Yönetim Kurulu üyesi sıfatını taşımanın yeterli olmayıp prim alacağının tahakkuk ettiği ve ödenmesi gereken dönemde temsil ve ilzam yetkisini haiz üst yönetici veya kanuni temsilci olunması gerektiğini ifade etmiştir. Başvurucu ayrıca iddia ve itirazlarının derece mahkemelerinin kararlarında yeterince değerlendirilmediğini de iddia etmiştir. Başvurucu, prim borcu sebebiyle evine, emekli maaşına ve aracına haciz konulduğunu, emekli maaşından kesintiler yapıldığını belirterek Anayasa’nın 35. Ve 36. Maddelerinde düzenlenen mülkiyet ve adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

B. Değerlendirme

22. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucunun adil yargılanma hakkı bağlamındaki ihlal iddialarının ilgili olduğu mülkiyet hakkı bağlamında incelenmesi gerektiği değerlendirilmiştir.

23. Anayasa Mahkemesi daha önce benzeri şikâyetleri Erol Kesgin başvurusunda incelemiş ve sonuca bağlamıştır. Buna göre başvurucunun Yönetim Kurulu üyesi olduğu gerekçesiyle borçlu şirketin sosyal güvenlik prim ve gecikme zammı borçlarından sorumlu tutulmasının mülkiyet hakkına müdahale teşkil ettiği belirtilmiş ve müdahale mülkiyetin kullanılmasının kontrolü veya düzenlenmesine ilişkin üçüncü kural çerçevesinde incelenmiştir (Erol Kesgin, § 43). Kararın gerekçesinde, müdahalenin 5510 sayılı Kanun’un 88. Maddesine dayalı olduğu ve kamu alacağının tahsili amacıyla şirketin Yönetim Kurulu üyesi olan başvurucunun sorumluluğuna gidilmesinde kamu yararına dayalı meşru bir amacın mevcut olduğu belirtilmiştir (Erol Kesgin, §§ 48, 50). Ölçülülük bağlamında yapılan değerlendirme sonucunda müdahalenin kamu yararı amacını gerçekleştirmeye elverişli ve gerekli olduğu tespit edilerek olayda usule ilişkin yeterli güvencelerin ve mekanizmaların sağlandığı ifade edilmiştir. Kararda, başvurucunun Yönetim Kurulu üyesi sıfatıyla şirketin kanuni temsilcisi bulunduğu dönemde şirkete ait sosyal sigorta prim borçları ile gecikme zamlarının ödenmemiş olması nedeniyle doğan kamu alacağından sorumlu tutulmasının başvurucuya aşırı ve orantısız bir külfet yüklemediği sonucuna ulaşılmıştır (Erol Kesgin, §§ 51-66).

24. Aynı başvurucunun farklı döneme ait sosyal güvenlik prim borcu ve gecikme zammı tahsil edilmesi yönündeki benzer bir şikâyetine ilişkin somut başvuruda da bu ilkelerden ayrılmayı gerektirir bir durum bulunmamaktadır. Buna göre olayda başvurucunun Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yaptığı dönem ile sınırlı olarak mülkiyet hakkına yapılan müdahalenin kanuni dayanağı ve meşru amacı bulunduğu gibi müdahale kamu yararı ile malikin mülkiyet hakkı arasında gözetilmesi gereken adil dengeyi başvurucu aleyhine bozmamıştır. Dolayısıyla başvurucunun mülkiyet hakkının ihlal edilmediği açıktır.

25. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 48. Maddesinin (2) numaralı fıkrasında açıkça dayanaktan yoksun başvuruların Anayasa Mahkemesince kabul edilemezliğine karar verilebileceği belirtilmiştir. Bu bağlamda bir ihlal bulunmadığı açık olan başvurular açıkça dayanaktan yoksun kabul edilebilir (Hikmet Balabanoğlu, B. No: 2012/1334, 17/9/2013, § 24).

26. Açıklanan gerekçelerle başvurunun, diğer kabul edilebilirlik nedenleri incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

Engin YILDIRIM bu görüşe katılmamıştır.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA Engin YILDIRIM’ın karşıoyu ve OYÇOKLUĞUYLA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 25/9/2019 tarihinde karar verildi.

KARŞIOY GEREKÇESİ

Bu başvurudaki çoğunluk kararına, 2015/11192 no’lu bireysel başvuruda belirttiğim gerekçelerle katılmıyorum.