I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, gazeteci olan başvurucunun bir internet sitesinde paylaştığı haberde geçen ifadeler nedeniyle hakaret suçundan cezalandırılmasının ifade özgürlüğünü ihlal ettiği iddiasına ilişkindir.

2. Somut olayda gazeteci olan başvurucu, yetkilisi olduğu bir internet haber sitesinde 30/3/2017 tarihli "Silivri'de polislere zulüm bitmiyor" başlıklı, Silivri Ceza İnfaz Kurumunda tutuklu olarak bulunan polis memurlarının aileleri ile görüş imkânlarının kısıtlandığına dair bir haber kaleme almıştır. Başvurucu, anılan haber içeriğinde infaz hâkimliği tarafından verilen kararları inceleyen Silivri Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı A.Ö.nün (müşteki) açık ismini vererek müştekinin başka bir görev yerinde bir siyasinin adının geçtiği yolsuzluk iddiasına ilişkin bir dosyayı karara bağlayan hâkim olarak bilindiğine dair ifadeler kullanmıştır. Başvurucu haber içeriğinde müştekinin geçmişinde şaibe olduğunu, siyasetçilere yakın birisi olarak polislerin tutuklanmasının da siyasi olduğu için kararlarının hukuki olmadığını, polislere ceza infaz kurumunda yapılan uygulamaların ve mahkemelerin bu uygulamalar hakkında verdikleri ret kararlarının zulüm olduğuna dair birtakım imalarda ve yorumlarda bulunmuştur.

3. Anılan haber içeriğinde başvurucu, haber metninin altına ilgili haberin linkini koymuştur. Haber içeriğinde "Silivri İnfaz Hakimliği tarafından bozulan kararlara savcılığın yaptığı itirazları inceleyen Silivri Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı [A.Ö.nün] ismi 2010 yılında Sakarya Geyve'de inşa edilen hidroelektrik santrali için yapılan arazi kumalaştırılmalarında eski bir Bakan'ın kardeşi ile Sakarya milletvekilinin de adının geçtiği yolsuzluk davası ile ilgili verdiği kararlarla gündeme gelmişti (bakınız o haber için tıklayın)." şeklinde ifadeler geçmektedir.

4. Haberde adı geçen hakim A.Ö.nün şikâyeti üzerine Silivri Cumhuriyet Başsavcılığı (Başsavcılık) soruşturma başlatmış ve başvurucunun haberde yer verdiği ifadeler sebebiyle kamu görevlisine hakaret ve suç işlemeye alenen tahrik etme suçlarından cezalandırılması talebiyle kamu davası açmıştır. Yargılamayı yapan Silivri 1. Asliye Ceza Mahkemesi 16/5/2017 tarihinde başvurucu hakkında hakaret suçundan 11 ay 20 gün hapis ve suç işlemeye alenen tahrik suçundan ayrıca 5 ay hapis cezası vermiştir.

5. İstinaf edilmesi üzerine kararı inceleyen İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 17. Ceza Dairesi 31/1/2018 tarihinde hakaret suçuna ilişkin istinaf başvurusunu reddetmiş, suç işlemeye alenen tahrik suçuna ilişkin istinaf başvurusunu kabul ederek başvurucu hakkında beraat kararı vermiştir.

6. Derece mahkemesinin kararı 5/4/2018 tarihinde tebliğ edilmiş ve başvurucu 20/4/2018 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

7. Anayasa'nın 148. maddesinin üçüncü fıkrasının son cümlesi şöyledir:

"Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır."

8. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un "Bireysel başvuru hakkı" kenar başlıklı 45. maddesinin (2) numaralı fıkrası şöyledir:

"İhlale neden olduğu ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının bireysel başvuru yapılmadan önce tüketilmiş olması gerekir."

9. Anılan Anayasa ve Kanun hükümlerine göre bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesine başvurabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması gerekir. Temel hak ve özgürlüklere saygı, devletin tüm organlarının anayasal ödevi olup bu ödevin ihmal edilmesi nedeniyle ortaya çıkan hak ihlallerinin düzeltilmesi idari ve yargısal makamların görevidir. Bu nedenle temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiğine ilişkin iddiaların öncelikle derece mahkemeleri önünde ileri sürülmesi, bu makamlar tarafından değerlendirilmesi ve bir çözüme kavuşturulması esastır (Ayşe Zıraman ve Cennet Yeşilyurt, B. No: 2012/403, 26/3/2013, § 16).

10. Başvuru yollarının tüketilip tüketilmediği, ilke olarak Anayasa Mahkemesine başvurunun yapıldığı tarihteki duruma bakılarak değerlendirilir. Ancak Anayasa Mahkemesi bazı durumlarda bireysel başvuru yapıldıktan sonra oluşturulan yeni başvuru yollarının tüketilmesi gerektiğine de karar verebilir. Özellikle belli konulardaki sorunlara çözüm bulmak amacıyla sonradan oluşturulmuş bir yol söz konusu ise ikincillik ilkesi, o konudaki temel hak ve özgürlüklerin ihlali iddialarının -bu yol vasıtasıyla- öncelikle idari ve yargısal makamlarca değerlendirilmesine imkân tanınmasını gerekli kılabilir (bazı değişikliklerle bkz. Sait Orçan, B. No: 2016/29085, 19/7/2017, § 35).

11. Bireysel başvuru yapıldıktan sonra yeni bir başvuru yolunun oluşturulması hâlinde Anayasa Mahkemesi söz konusu başvuru yolunun düzenleniş şekli itibarıyla ulaşılabilir olup olmadığını, ihlal iddiaları yönünden makul bir başarı şansı sunma ve yeterli giderim sağlama niteliğini haiz olup olmadığını değerlendirir. Somut olayda 17/10/2019 tarihli ve 7188 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 29. maddesi ile 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 286. maddesine eklenen (3) numaralı fıkra kapsamındaki suçlarla ilgili olarak daha önce bölge adliye mahkemeleri ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar bakımından sonradan temyiz kanun yolu açılmış olup açılan temyiz kanun yolunun ulaşılabilir olmadığı ve ihlal iddialarıyla ilgili başarı şansı sunma ve yeterli giderim sağlama kapasitesinin bulunmadığı söylenemez. Sonradan açılan bu yol, usul hukukundaki temyiz kanun yolunun başvuru süresi ve belli sınırda kalan cezalar açısından genişletilmiş şekli olup anılan başvuru yolu tüketilmeden yapılan başvurunun incelenmesinin bireysel başvurunun ikincil niteliği ile bağdaşmayacağı açıktır (Mehmet Ayçilek, B. No: 2018/14603, 10/12/2019, §§ 29-31).

12. Açıklanan gerekçelerle başvurunun başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 8/6/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.