I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, idari işlemin iptali istemiyle açılan davada hakkaniyete aykırı karar verilmesi ve yargılamanın uzun sürmesi nedenleriyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 5/11/2018 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 71. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca başvurunun içtihadın oluştuğu alana ilişkin olduğu değerlendirilerek Bakanlık cevabı beklenmeden incelenmesine karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucu, Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığında uzman olarak görev yapmaktayken şube müdürlüğü kadrosu için 27/2/2008 tarihinde yapılan görevde yükselme sınavına girmiş ve sınav sonucu 1. yedek sıra olarak belirlenmiştir.

9. Başvurucu, sınav sonucuna göre şube müdürlüğüne atanan personelin başka kuruma naklen atanması üzerine münhal bulunan şube müdürlüğü kadrosuna atanma talebinde bulunmuş; başvurusu 31/3/2011 tarihli işlemle reddedilmiştir.

10. Başvurucu işlemin iptali istemiyle Ankara İdare Mahkemesinde 15/4/2011 tarihinde dava açmıştır.

11. Ankara 11. İdare Mahkemesi (Mahkeme) 7/10/2011 tarihli kararla dava konusu işlemin iptaline karar vermiştir. Kararın gerekçesinde dava konusu olaya uygulanacak iki farklı düzenlemenin bulunduğu belirtilmiştir. Bunlardan birinin 12/11/2005 tarihli ve 25991 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 20. maddesinde sınav sonuçlarının aynı unvan için yapılacak bir sonraki sınava kadar geçerli olduğu, diğeri ise 18/4/1999 tarihli ve 23670 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in 12/3/2010 tarihli ve 27519 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan değişiklikle 11. maddesinde görevde yükselme sınav sonuçlarının iki yıllık süreyi aşmamak üzere mütakip sınava kadar yapılacak atamalara esas alınabileceğidir. Mahkeme 12/3/2010 tarihli değişiklikten sonra yapılacak sınavlara iki yıllık süreye ilişkin düzenlemelerin uygulanabileceğini, başvurucunun 27/2/2008 tarihinde katılmış olduğu görevde yükselme sınavı sonuçlarının aynı unvan için yapılacak olan bir sonraki sınava kadar geçerli olduğunu ve ilan edilen kadrolarda herhangi bir nedenle boşalma olduğu takdirde yedeklerden başarı sırasına göre atama yapılması gerektiğini belirtmiştir.

12. Temyiz üzerine Danıştay Beşinci Dairesi 25/11/2014 tarihli kararla mahkeme kararını bozmuştur. Kararın gerekçesinde Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in 12/3/2010 tarihli ve 27519 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan değişikliğine göre görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavını kazandığı hâlde ilan edilen kadro sayısı nedeniyle ataması yapılamayan yedek durumdaki personelin başarı sırasına göre atanmaları hususunun iki yıl ile sınırlandırılmış olduğu belirtilmiştir. 27/2/2008 tarihinde yapılan sınavın üzerinden üç yıllık bir süre geçtikten sonra 28/3/2011 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği ifade edilmiştir.

13. Karar düzeltme talebi üzerine Danıştay Beşinci Dairesi 18/5/2015 tarihli kararla temyiz üzerine verdiği kararı kaldırmış ve dosyanın yükseköğretim mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklara bakmakta görevli olan Danıştay İkinci Dairesine gönderilmesine karar vermiştir.

14. Danıştay İkinci Dairesi 13/10/2016 tarihli aynı gerekçeyle (bkz. § 12) bozma kararı vermiş, başvurucunun karar düzeltme talebi de aynı Daire tarafından 27/4/2017 tarihinde reddedilmiştir.

15. Mahkeme 19/9/2017 tarihinde bozma kararına uymuş, aynı gerekçeyle (bkz. § 12) davanın reddine karar vermiştir.

16. Temyiz üzerine Danıştay İkinci Dairesi 2/4/2018 tarihinde onama kararı vermiş, başvurucunun karar düzeltme talebi de aynı Daire tarafından 20/9/2018 tarihinde reddedilmiştir. Karar başvurucuya 18/10/2018 tarihinde tebliğ edilmiştir.

17. Başvurucu 5/11/2018 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

18. Mahkemenin 20/4/2020 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun iddiaları

19. Başvurucu 2011 yılında açtığı davanın yedi yıl sürdüğünü, uzun yargılama nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

2. Değerlendirme

a. Kabul Edilebilirlik Yönünden

20. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.

b. Esas Yönünden

21. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin idari yargılamanın süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak davanın ikame edildiği tarih; sürenin sona erdiği tarih olarak -çoğu zaman icra aşamasını da kapsayacak şekilde- yargılamanın sona erdiği, yargılaması devam eden davalar yönünden ise Anayasa Mahkemesinin makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetle ilgili kararını verdiği tarih esas alınır (Selahattin Akyıl, B. No: 2012/1198, 7/11/2013, §§ 45, 47).

22. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin idari yargılama süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken yargılamanın karmaşıklığı ve kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususlar dikkate alınır (Selahattin Akyıl, § 41).

23. Somut davaya bir bütün olarak bakıldığında 15/04/2011 tarihinde açılan davanın nihai karar tarihi olan 20/9/2018 tarihinde sonuçlandığı, aradan geçen 7 yıl 5 aylık sürecin anılan ilkeler ve Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında makul olmadığı sonucuna varılmıştır.

24. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının da Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

B. Hakkaniyete Uygun Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun iddiaları

25. Başvurucu, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'te 2010 yılında yapılan değişiklikle sınav sonuçlarına ilişkin iki yıllık süre sınırının getirildiğini ancak bu uygulamanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra tesis edilecek işlemlere uygulanması gerektiğini ileri sürmüş; mevzuat hükümlerinin açıkça yanlış uygulanması nedeniyle hukuki güvenlikle eşitlik ilkesinin, adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

2. Değerlendirme

26. Anayasa’nın 148. maddesinin dördüncü fıkrasında, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda incelenemeyeceği belirtilmiştir. Bu kapsamda ilke olarak mahkemeler önünde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ile uyuşmazlıkla ilgili varılan sonucun adil olup olmaması bireysel başvuru konusu olamaz. Ancak bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlüklere müdahale teşkil eden, bariz takdir hatası veya açık keyfîlik içeren tespit ve sonuçlar bu kapsamda değildir (Ahmet Sağlam, B. No: 2013/3351, 18/9/2013, § 42).

27. Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde somut olayı ilgilendiren iki farklı Yönetmelik'in dava konusu olaya nasıl uygulanacağına ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda ileri sürüldüğü anlaşılmıştır. Dolayısıyla iddiaların özünün derece mahkemeleri tarafından hukuk kurallarının ve delillerin değerlendirilmesinde ve yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibarıyla yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.

28. Başvuru konusu dava incelendiğinde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ile uyuşmazlıkla ilgili varılan sonucun adil olup olmaması hususunda bariz takdir hatası veya açık keyfîlik içeren bir durum da tespit edilmemiştir.

29. Açıklanan gerekçelerle kanun yolu şikâyeti niteliğinde olduğu anlaşılan başvurunun bu kısmının da diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

C. 6216 Sayılı Kanun'un 50. Maddesi Yönünden

30. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 50. maddesinin ilgili kısmı şöyledir:

"(1) Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilir…

 (2) Tespit edilen ihlal bir mahkeme kararından kaynaklanmışsa, ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere dosya ilgili mahkemeye gönderilir. Yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmayan hâllerde başvurucu lehine tazminata hükmedilebilir veya genel mahkemelerde dava açılması yolu gösterilebilir. Yeniden yargılama yapmakla yükümlü mahkeme, Anayasa Mahkemesinin ihlal kararında açıkladığı ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde mümkünse dosya üzerinden karar verir."

31. Başvurucu; ihlalin tespit edilmesiyle birlikte yeniden yargılama yapılması ve manevi tazminat ödenmesi talebinde bulunmuştur.

32. Somut olayda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.

33. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararı karşılığında başvurucuya 11.000 TL net manevi tazminat miktarlarının ödenmesine karar verilmesi gerekir.

34. Dosyadaki belgelerden tespit edilen 294,70 TL harç ve 3.000 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 3.294,70 TL yargılama giderinin başvurucuya ödenmesine karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

B. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,

C. Başvurucuya net 11.000 TL manevi tazminatın ÖDENMESİNE,

D. 294,70 TL harç ve 3.000 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 3.294,70 TL yargılama giderinin başvurucuya ÖDENMESİNE,

E. Ödemenin, kararın tebliğini takiben başvurucunun Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

F. Kararın bir örneğinin bilgi için Ankara 11. İdare Mahkemesine (Anılan Mahkemenin 7/10/2011 tarihli ve E.2011/738, K.2011/1533 sayılı kararına ait dava dosyası ile ilgilidir.) GÖNDERİLMESİNE,

G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 20/4/2020 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.