I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, uzun süren yargılama nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başkale Cumhuriyet Başsavcılığının 20/3/2007 tarihli iddianamesi ile başvurucu hakkında kasten yaralama ve tehdit suçlarından kamu davası açılmıştır. Başkale Sulh Ceza Mahkemesince görülen yargılama sonucunda başvurucunun eyleminin yağma suçunu oluşturabileceği gerekçesiyle görevsizlik kararı verilerek dosya görevli ağır ceza mahkemesine gönderilmiştir.

3. Van 2. Ağır Ceza Mahkemesince (Mahkeme) devam edilen yargılama sonucunda başvurucunun kasten yaralama suçundan hapis cezası ile cezalandırılmasına 30/4/2009 tarihinde karar verilmiştir. Bununla birlikte başvurucu hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi uygun görülmüş, ayrıca 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231. maddesinin (8) numaralı fıkrası uyarınca 5 yıl süreyle denetime tabi tutulmasına karar verilmiştir. İddianamede başvurucunun hukuki ilişkiye dayanan alacağını tahsil etmek amacıyla tehdit suçundan da cezalandırılması talebiyle kamu davası açılmış ise de Mahkeme bu suç hakkında herhangi bir değerlendirme yapmamıştır. Karar kanun yolu denetiminden geçerek kesinleşmiştir.

4. Bu arada başvurucu, (kapatılan) Antalya 7. Sulh Ceza Mahkemesinin 7/11/2013 tarihli kararıyla denetim süresi içinde hakaret ve tehdit suçunu işlediği gerekçesiyle mahkûm edilmiştir. Temyiz talebi Yargıtay 18. Ceza Dairesince 15/3/2016 tarihinde reddedilmiş ve karar aynı tarihte kesinleşmiştir. Bunun üzerine (kapatılan) Antalya 7. Sulh Ceza Mahkemesi, başvurucunun denetim süresi içinde kasten suç işlemesi nedeniyle 13/5/2016 tarihinde Mahkemeye ihbarda bulunmuştur. Mahkeme daha önce açıklanmasını geri bıraktığı hükmü 7/12/2017 tarihinde açıklamış ve önceki hükümde herhangi bir değişiklik yapmamıştır.

5. Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesi, başvurucunun istinaf talebini 23/1/2019 tarihinde esastan reddetmiş; İstinaf talebinin reddine ilişkin kararda tehdit suçundan açılan kamu davası hakkında mahallinde bir hüküm kurulabileceğini kabul etmiştir.

6. İstinaf kararı üzerine Mahkemenin E.2019/76 sayılı dosyası üzerinden ve tehdit suçu yönünden yargılamaya devam edilmiştir. Mahkeme, dava zamanaşımı süresinin dolduğu gerekçesiyle davanın düşmesine 18/3/2019 tarihinde karar vermiştir. Karar istinaf kanun yoluna müracaat edilmeksizin 28/5/2019 tarihinde kesinleşmiştir.

7. Başvurucu 24/4/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

8. Komisyon başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.

II. DEĞERLENDİRME

9. Adli yardım talebinin kabulüne, başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten geçici olarak muaf tutulmasına karar verilmesi gerekir.

10. Başvurucu, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

11. Anayasa Mahkemesi, olay ve olguları somut başvuru ile benzer nitelikte olan Veysi Ado ([GK] B. No: 2022/100837, 27/4/2023) kararında uygulanacak anayasal ilkeleri belirlemiştir. Bu çerçevede Anayasa Mahkemesi 9/1/2013 tarihli ve 6384 sayılı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun'un geçici 2. maddesinde 28/3/2023 tarihli ve 7445 sayılı Kanun'un 40. maddesi ile yapılan değişikliğe göre 9/3/2023 tarihi (bu tarih dâhil) itibarıyla derdest olan, yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı iddialarıyla yapılan başvurulara ilişkin olarak Tazminat Komisyonuna başvuru yolu tüketilmeden yapılan başvurunun incelenmesinin bireysel başvurunun ikincil niteliği ile bağdaşmayacağı sonucuna varmıştır. Somut başvuruda anılan kararda açıklanan ilkelerden ve ulaşılan sonuçtan ayrılmayı gerektiren bir durum bulunmamaktadır.

12. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Başvurunun başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 13/12/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.