I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, başvurucuya gönderilen mektuplara ekli belgelerin bir kısmının sakıncalı bulunarak alıkonulması nedeniyle haberleşme hürriyetinin ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 10/7/2019 tarihinde yapılmıştır. Komisyon başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.

3. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık görüşünü bildirmiştir. Başvurucu, Bakanlığın görüşüne karşı beyanda bulunmamıştır.

III. OLAY VE OLGULAR

4. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

5. Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan tutuklanan başvurucuya eşi tarafından,14/5/2019 tarihinde gönderilen ve ekinde birtakım belgeler bulunan mektup, Ceza İnfaz Kurumu Disiplin Kurulu'nun (Disiplin Kurulu) 20/5/2019 tarih ve 2019/939 sayılı kararıyla kısmen sakıncalı olarak değerlendirilmiş ve mektup ekinde yer alan 36 sayfalık Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararı alıkonulmuştur. Kararın gerekçesinde, mektubun ekinde yer alanAİHM kararının hukuki değerlendirmesi yazılarının kendisi ile ilgili bir karar olmadığı, ayrıca bu belgenin nereden ve ne şekilde temin edildiğinin belli olmaması nedeniyle sakıncalı olarakdeğerlendirildiği ve alıkonulduğu, altmış iki sayfalık Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru formunda bir sakınca bulunmadığı ve alıcısına verilmesine karar verildiği belirtilmiştir.

6. Disiplin Kurulunun 20/5/2019 tarih ve 2019/941 sayılı kararıyla ise başvurucuya eşi tarafından 8/7/2019 tarihinde gönderilen mektubun ekinde bulunan bir kısım belgelerin sakıncalı bulunarak alıkonulmasına karar verilmiştir. Karar gerekçesinde; mektup ekinde yer alan Kilis Ağır Ceza Mahkemesi'nin gerekçeli kararı ve Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru formunda herhangi bir sakınca görülmediği, ancak mektup ekinde yer alan AİHM ve Yargıtay Genel Kurulu kararının başvurucunun kendisiyle ilgisi olmaması nedeniyle sakıncalı olduğu ve alıkonulduğu değerlendirmesine yer verilmiştir.

7. Başvurucu, kendisine gönderilen mektupların ekinde yer alan bilgi ve belgelerden yararlanarak temyiz aşamasında olan dava dosyasına ek beyanda bulunacağından bahisle söz konusu bilgi ve belgelerin tarafına verilmesi talebiyle Osmaniye İnfaz Hâkimliğine (Hâkimlik) şikâyette bulunmuştur. Hâkimlik, kararların usule ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle şikâyetlerin reddine karar vermiştir. Söz konusu kararlara yapılan itiraz, Osmaniye 1. Ağır Ceza Mahkemesince reddedilmiş ve hükümler kesinleşmiştir.

IV. İLGİLİ HUKUK

8. İlgili hukuk için bkz. Ahmet Temiz B. No: 2013/1822, 20/5/2015, §§ 16-20; Tayfur Tunç, B. No: 2017/36327, 10/3/2020, §§ 15-28; Rıdvan Türan, B. No: 2017/20669, 10/3/2020, §§ 15-28.

V. İNCELEME VE GEREKÇE

9. Anayasa Mahkemesinin 15/6/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Adli Yardım Talebi Yönünden

10. Ödeme gücünden yoksun olduğunu belirten başvurucunun adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir (Mehmet Şerif Ay, B. No: 2012/1181, 17/9/2013).

B. Haberleşme Hürriyetinin İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun İddiaları ve Bakanlık Görüşü

11. Başvurucu mektupların eklerinde yer alan belgelerin kısmen sakıncalı bulunarak alıkonulması nedeniyle anayasal haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

12. Bakanlık görüşünde konuyla ilgili mevzuat ve içtihatlar özetlendikten sonra müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı ve ulaşılmak istenen amaçla orantılı olup olmadığının Anayasa Mahkemesi tarafından değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Görüşte ayrıca başvurucunun şikâyetine ilişkin olarak hakkında uygulanan tedbirin hukuki olup olmadığı yönünde yapılacak incelemedebaşvurucunun önemli bir zarara uğrayıp uğramadığı hususlarının dikkate alınarak inceleme yapılması gerektiği vurgulanmıştır.

2. Değerlendirme

13. Anayasa Mahkemesi, olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucunun iddiasının haberleşme hürriyeti kapsamında incelenmesi gerektiği değerlendirilmiş ve başvurunun kabul edilebilir olduğuna karar verilmiştir (aynı yönde değerlendirmeler için bkz. Ahmet Temiz, § 23; Özkan Kart (2), B. No: 2013/1201, 20/5/2015, § 22).

14. Mahpusların mektuplarının denetlenmesi ve alıkonulması suretiyle haberleşme hürriyetine yapılan müdahalelerin kanuniliği, meşru amacı, demokratik toplum düzeninin gereklerine uygunluğu ve ölçülülüğünün denetiminde gözetilmesi gereken genel ilkeler Anayasa Mahkemesince birçok kararda ayrıntılı olarak açıklanmıştır (bkz. Ahmet Temiz, §§ 37-68; Muhittin Pirinççioğlu (3), B. No: 2017/34566, 10/3/2020, §§ 44-57; Cihat Ayik ve Hacı Ali Baştürk, B. No: 2017/31506, 10/3/2020, §§ 44-57).

15. Somut olayda mektup eklerinin kısmen alıkonulması nedeniyle başvurucunun haberleşme hürriyetine yapılan müdahalenin kanuni dayanağının ve meşru amacının bulunduğu konusunda herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır (ayrıntılı açıklama için bkz. Ahmet Temiz, §§ 46, 55; Muhittin Pirinççioğlu (3), §§ 45, 47). Mektup ekinde gönderilen belgenin AİHM kararı olduğu, Kurumun bu belgenin mevzuatta belirtilen hangi nedenle sakıncalı olduğuna dair bir açıklama yapmadığı görülmüştür. Bu durumda Disiplin Kurulu ve derece mahkemelerinin kararlarında iki mektubun ekinin kısmen alıkonulmasına dair mektuplarla ilişkili, somut bilgilere dayalı ve yeterli gerekçenin bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle müdahalenin demokratik bir toplumda gerekli olmadığı kanaatine varılmıştır.

16. Açıklanan gerekçelerle Anayasa'nın 22. maddesinde güvence altına alınan haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

C. Giderim Yönünden

17. Tespit edilen ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin usul ve esaslar 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 50. maddesinde yer almaktadır.

18. Başvuruda tespit edilen hak ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmaktadır. Bu kapsamda kararın gönderildiği yargı mercilerince yapılması gereken iş, yeniden yargılama işlemlerini başlatmak ve Anayasa Mahkemesini ihlal sonucuna ulaştıran nedenleri gideren, ihlal kararında belirtilen ilkelere uygun yeni bir karar vermektir (6216 sayılı Kanun'un 50. maddesinin (2) numaralı fıkrasında düzenlenen bireysel başvuruya özgü yeniden yargılama kurumunun özelliklerine ilişkin kapsamlı açıklamalar için bkz. Mehmet Doğan ([GK], B. No: 2014/8875, 7/6/2018, §§ 54-60; Aligül Alkaya ve diğerleri (2), B. No: 2016/12506, 7/11/2019, §§ 53-60, 66; Kadri Enis Berberoğlu (3) [GK], B. No: 2020/32949, 21/1/2021, §§ 93-100).

19. Öte yandan tazminat talep ettiği ve ihlalin niteliği dikkate alınarak başvurucuya 3.000 TL manevi tazminat ödenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

C. Anayasa’nın 22. maddesinde güvence altına alınan haberleşme hürriyetinin İHLAL EDİLDİĞİNE,

D. Kararın bir örneğinin haberleşme hürriyetinin ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Osmaniye İnfaz Hâkimliğine (E.2019/1844, K.2019/2004; E.2019/1843, K.2019/1991) GÖNDERİLMESİNE,

E. Başvurucuya net 3.000 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,

F. Ödemelerin kararın tebliğini takiben başvurucunun Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

G. Kararın bir örneğinin bilgi için Osmaniye 1. Ağır Ceza Mahkemesine (2019/1120 D. İş, 2019/1127 D. İş) ve Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 15/6/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.