I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, ceza infaz kurumunda meydana gelen ölüm ve ölüme ilişkin olarak yürütülen soruşturma sonunda verilen kovuşturmaya yer olmadığı kararı nedeniyle yaşam ve adil yargılanma hakları ile kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 30/7/2019 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

6. Başvurucuların yakını olan D.D., Mersin Cumhuriyet Başsavcılığı (Başsavcılık) tarafından yürütülen soruşturma sürecinde Mersin 1. Sulh Ceza Hâkimliği kararı uyarınca silahlı terör örgütüne üye olma suçu isnadıyla tutuklanarak Mersin E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna (Kurum) yerleştirilmiştir.

7. D.D. 13/7/2018 tarihinde, tek başına kaldığı koğuşunda çarşafla asılı hâlde ölü olarak bulunmuştur. Adana Adli Tıp Grup Başkanlığı tarafından düzenlenen 24/9/2018 tarihli otopsi raporunda ölüm sebebi asıya bağlı mekanik asfiksi olarak belirlenmiştir.

8. Ölüm olayına ilişkin olarak Başsavcılık, soruşturma açmıştır. Soruşturma sürecinde olay yeri inceleme raporunun düzenlendiği, güvenlik kamerası kayıtlarının incelendiği, olay hakkında bilgisi olabilecek mahpus ve Kurum personelinin ifadesine başvurulduğu anlaşılmıştır. Soruşturma sonunda D.D.nin ölümünde başkasının cezai mesuliyetini gerektirecek bir hususun/kusurun bulunmadığı gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir.

9. 2/4/2019 tarihli kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karara başvurucular itiraz etmiş; söz konusu itiraz, Mersin 3. Sulh Ceza Hâkimliğinin 29/5/2019 tarihli kararı ile reddedilmiştir.

10. Başvurucular, başvuru formunda da açıkça ifade ettikleri üzere Mersin 3. Sulh Ceza Hâkimliğinin 29/5/2019 tarihli kararını 25/6/2019 tarihinde tebellüğ (elektronik tebligat) etmiştir.

11. Başvurucular 30/7/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İLGİLİ HUKUK

12. 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun "Elektronik Tebligat" başlıklı 7/a maddesinin ilgili kısmı şöyledir:

"...

Elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.

...

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.”

13. 6/12/2018 tarihli ve 30617 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektronik Tebligat Yönetmeliği'nin "Elektronik tebligatın hazırlanması ve muhataba ulaştırılması" kenar başlıklı 9. maddesinin ilgili kısmı şöyledir:

"...

(6) Elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik tebligat adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır."

V. İNCELEME VE GEREKÇE

14. Anayasa Mahkemesinin 22/2/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucuların İddiaları

15. Başvurucular, D.D.nin ölümünün intihar olmadığını, Ceza İnfaz Kurumu personelinin kusurunun bulunduğunu, yeterli koruma ve sağlık hizmetine ulaşma imkânının sağlanmadığını, tek kişilik koğuşta yalnız başına bırakılması nedeniyle kötü muamelede bulunulduğunu, olayı tüm yönleriyle aydınlatacak soruşturma yapılmadığını belirterek yaşam ve adil yargılanma hakları ile kötü muamele yasağının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

B. Değerlendirme

16. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca bireysel başvurunun başvuru yollarının tüketildiği, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir (Yasin Yaman, B. No: 2012/1075, 12/2/2013, §§ 18, 19). Anılan düzenlemelerde başvuru yolu öngörülen durumlarda bireysel başvuru süresinin başlangıcına ilişkin olarak başvuru yollarının tüketildiği tarihten söz edilmekte ise de haberdar olunmayan bir hususta başvuru yapılamayacağı dikkate alınarak bu ibarenin nihai kararın öğrenildiği tarih olarak anlaşılması gerekir (A. C. ve diğerleri [GK], B. No: 2013/1827, 25/2/2016, § 25).

17. Adli tatilin hangi mahkemelerde uygulanacağı, ilgili usul kanunlarında belirtilmiştir. 6216 sayılı Kanun ve İçtüzük'te Anayasa Mahkemesinin adli tatile tabi olduğu yönünde bir hüküm bulunmadığından Anayasa Mahkemesi adli tatil süresi içinde de yargısal faaliyetlerine devam etmektedir. Bu sebeple bireysel başvuru açısından adli tatil hükümlerinin süre hesabında dikkate alınmasına hukuken olanak bulunmamaktadır (Turgut Tayyar, B. No: 2013/7168, 15/10/2014, § 18).

18. Anayasa Mahkemesi Mehmet Özcan (B. No: 2019/6266, 15/1/2020, § 27) kararında, tebligatın elektronik tebliğ yöntemi ile yapıldığı hâllerde e-tebligatın açıldığı tarihte başvurucuların bireysel başvuruya ilişkin gerekçeli nihai karardan haberdar olunduğunu kabul etmiş ve bireysel başvuru süresinin bu tarihten itibaren başlayacağını belirtmiştir. Ayrıca başvurucuların nihai kararın gerekçesini öğrendiklerini beyan ettikleri tarihin de bireysel başvuru süresinin başlangıcı olarak ele alınması mümkündür (İlyas Türedi, B. No: 2013/1267, 13/6/2013, §§ 21, 22).

19. Bireysel başvuru formunda, başvurucular tarafından nihai kararın öğrenildiği tarih 25/6/2019 olarak açıkça ifade edilmiştir. UYAP üzerinden yapılan incelemede de elektronik tebligatın 25/6/2019 tarihinde yapıldığı anlaşılmaktadır.

20. 6216 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuat uyarınca adli tatil uygulaması Anayasa Mahkemesi nezdinde söz konusu değildir. Ayrıca her ne kadar ilgili mevzuat gereğince (bkz. §§ 12, 13) elektronik tebligatın muhatabın elektronik posta adresine ulaşmasını takiben beş gün sonra yapılmış sayılacağı ifade edilmiş ise de bu durumun beş günlük süre içinde tebligata konu kararın öğrenilmemesi hâlinde geçerli olabilecek -en fazla süreyi- hukuki durumu ifade ettiği, başvurucuların daha önce kararı öğrendiklerini beyan etmeleri ve/veya bunun tespit edilmesi hâlinde beyan edilen veya tespit edilen tarihin geçerli olduğudeğerlendirilmiştir (bkz. § 18). Bu durumda başvurucuların nihai kararı öğrendiğini beyan ettikleri tarihin başvuru süresi hesabına esas alınması gerekmektedir. Ayrıca başvurucuların 25/6/2021 tarihinden itibaren beş günlük sürenin geçmesiyle nihai kararı öğrenmiş sayıldığına dair ve/veya anılan mevzuat hükümleri (bkz. §§ 12, 13) çerçevesinde nihai kararı öğrenme tarihine ilişkin başkaca bir iddiaları bulunmamaktadır.

21. Sonuç olarak başvurucuların bireysel başvuruya konu kararı elektronik tebligat marifetiyle 25/6/2019 tarihinde öğrendiği ancak otuz günlük bireysel başvuru süresini geçirmelerinin ardından 30/7/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulundukları görüldüğünden başvurunun yasal süre içinde gerçekleştirilmediği açıktır.

22. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA 22/2/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.