I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru; karbonmonoksit zehirlenmesi sonucu meydana gelen ölüm olayı üzerine açılan tazminat davasının reddedilmesi nedeniyle yaşam hakkının, yargılamanın uzun sürmesi ve tazminat miktarının düşük belirlenmesi nedeniyle de adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. OLAY VE OLGULAR

2. Başvurucuların murisi A.A., 24/1/2003 tarihinde banyoda şofben zehirlenmesi sonucunda vefat etmiştir.

3. Bazı başvurucular Üsküdar 4. Asliye Hukuk Mahkemesinde tüp gaz şirketi, sigorta şirketi ve şofben üreticisi olan şirket aleyhine 23/10/2003 tarihinde ilgili şirketlerin sorumluluklarının bulunduğu iddiasıyla tazminat davası açmışlardır.

4. Süreç içerisinde verilen kararların temyiz aşamasında çeşitli gerekçelerle bozulmasından sonra dosyanın devredildiği İstanbul Anadolu 19.Asliye Hukuk Mahkemesi (Hukuk Mahkemesi) tarafından eksik olduğu belirtilen hususlar yönünden çok sayıda rapor alındıktan sonra sigorta şirketinin kusursuz sorumluluk ilkesi kapsamında tam kusurlu, diğer davalıların ise % 50'şer oranında kusurlu oldukları kabul edilmiş, maddi ve manevi tazminat taleplerinin kısmen kabul edilmesine 24/4/2012 tarihinde karar verilmiştir.

5. Kararın temyiz edilmesi üzerine Yargıtay Hukuk Dairesi (Daire), bu kararın davalı yanlardan birisi lehine usuli kazanılmış hakkın doğmuş olmasına rağmen buna aykırı karar verilmesi nedeniyle bozulmasına karar vermiştir.

6. Bozma kararı doğrultusunda Hukuk Mahkemesinin vermiş olduğu yeni karar Dairenin 16/12/2015 tarihli kararıyla onanmıştır. Karar düzeltme talebinin9/5/2019 tarihinde reddedilmesi ile yasal süreç sona ermiştir.

7. Karar düzeltme talebinin reddine dair kararın başvurucu vekili tarafından Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) evrak işlem kütüğü üzerinde 31/10/2019 tarihinde açarak okunduğu tespit edilmiştir.

8. Kararın 9/11/2019 tarihinde başvurucular vekiline tebliğ edilmesinden sonra başvurucular 4/12/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuşlardır.

III. İNCELEME VE GEREKÇE

9. Anayasa Mahkemesinin 18/1/2023 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucuların İddiaları

10. Başvurucular; 1997 yılında şofbenlerde atık gaz tahliyesi emniyet cihazı takılması zorunlu kılınmış olmasına karşın bu tarihten önce üretilmiş ve kullanılmakta olan şofbenlerin toplanmasına yönelik yetkili makamlar tarafından bir düzenleme ve uygulama yapılmadığını, üreticiler, bayiler ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı piyasaya sürülen eski şofbenleri ve LPG tüplerini ve kullanmalarını denetlemiş olsalardı LPG kaynaklı ölüm olayının meydana gelmeyeceğini, tüm bu nedenlerle yaşam hakkının ihlal edildiğini belirtmişlerdir. Başvurucular, ayrıca hükmedilen tazminat miktarların düşük olduğunu, yargılamanın da uzun sürdüğünü beyan ederek adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini öne sürmüşlerdir.

B. Değerlendirme

11. Anayasa Mahkemesi Hüseyin Aşkan (B. No: 2017/15649, 21/7/2020) kararında otuz günlük süre kuralının bireysel başvurunun ön şartlarından biri olduğunu ve bu sürenin başlangıç tarihinin tespitinde kanun hükmü gereği öğrenme tarihinin esas alınacağını belirtmiştir (Hüseyin Aşkan, § 20). Anılan kararda bireysel başvuru süresinin işlemeye başlaması yönünden nihai kararın gerekçesinin tebliğinin öğrenme şekillerden biri olduğu, bununla birlikte başka şekillerde de öğrenmenin söz konusu olabileceği ifade edilmiştir (Hüseyin Aşkan, § 23).

12. Bu doğrultuda Hüseyin Aşkan kararında; kullanıcıların UYAP üzerinden yaptıkları işlemlerin (doküman oluşturma, düzenleme, imzalama, açma, okuma ve yazdırma gibi) kayıt altına alındığı evrak işlem kütüğünün Anayasa Mahkemesi tarafından incelenmesi sonucunda nihai kararın açılarak okunduğuna ilişkin bir işlemin tespiti hâlinde bu işlemi yapan ilgililerin işlem sırasında nihai kararın sonucunu öğrendiklerinin kabul edileceği, böyle bir durumda bireysel başvuru süresinin de bu tarihten itibaren başlatılması gerektiği belirtilmiştir (Hüseyin Aşkan, §§ 26-29).

13. Başvuru konusu olayda nihai karar olan 9/5/2019 tarihli karar düzeltme başvurusunun reddine dair kararı başvurucu vekilinin UYAP ortamında 31/10/2019 tarihinde açarak okuduğu tespit edilmiştir. Bu tespite göre, bireysel başvuruya ilişkin nihai karardan anılan tarihte haberdar olunduğunun ve bu doğrultuda bireysel başvuru süresinin 1/11/2019 tarihinden itibaren işlemeye başladığının kabul edilmesi gerekir. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde bireysel başvuruda bulunulması gerekirken 4/12/2019 tarihinde yapılan bireysel başvuruda süre aşımı olduğu sonucuna varılmıştır.

14. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA 18/1/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.