I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, uzman çavuş olarak görev yapan başvurucunun astsubaylığa geçiş yeterlilik sınavında başarısız sayılmasının eğitim hakkını ihlal ettiği iddiasına ilişkindir.

2. Türk Silahlı Kuvvetlerinde yedi yıl uzman çavuş olarak görev yapan başvurucu, 2017 yılında astsubaylığa geçiş sınavını kazanarak astsubaylık eğitimi almaya başlamıştır. Başvurucu bu eğitimin sonunda yapılan yeterlilik sınavının, atış ve spor kısmının her birinden 100 puan almış, mülakat kısmından ise 40 puan almıştır.

3. Yeterlilik sınavının puan ortalamasının hesaplanmasında, sınavın mülakat kısmının %70 etkili olması nedeniyle başvurucunun puanı 58 olarak hesaplanmıştır. Bu puanın yeterlilik sınavında başarılı sayılmak için gerekli olan 60 puanın altında olması nedeniyle başvurucu başarısız sayılarak eğitim merkezinden çıkarılmıştır.

4. Başvurucu, yeterlilik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işleme karşı iptal davası açmıştır. İdare Mahkemesince dava reddedilmiştir. Mahkemenin gerekçesi şöyledir:

"...sözlü sınavlarda verilen yanıtların teknolojik imkanlardan yararlanılarak kayıt altına alınmasını öngören bir yasal düzenleme bulunmadığı, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlandığı ve tutanağa bağlandığı, her adaya sorulan soruların kayda geçirildiği ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterildiği, sözlü sınavın yapısı gereği adayların bilgi düzeyini ölçmeye yönelik yapılan yazılı sınavlardan farklı olarak gözleme dayalı; adayların genel kültürü, konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği, muhakeme gücü, özgüveni, ikna kabiliyeti, inandırıcılığı, liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu hususlar yönünden değerlendirme yapıldığı, komisyon üyelerinin takdir yetkilerini Kanunla düzenlenen usul kurallarına uygun olarak kullandıkları anlaşıldığından davacının sözlü sınavda 40 puan alarak ilişiğinin kesilmesine dair tesis edilen dava konusu 08.08.2017 tarih ve 2016/2017-17 toplantı numaralı Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Başkanlığı Yönetim Kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır..."

5. Başvurucunun anılan karara yönelik istinaf başvurusu, Bölge İdare Mahkemesince kesin olarak reddedilmiştir.

6. Başvurucu, kesin nitelikteki kararı 10/12/2019 tarihinde öğrenmiş, 27/12/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

7. Başvurucu 23/1/2020 tarihinde Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kuruluna verdiği dilekçede, kendisi ile aynı eğitim döneminde tamamen aynı puanları alarak başarısız sayılan başka bir adayın davasının lehe sonuçlandığını belirtmiş ve bölge mahkemeleri kararları arasındaki aykırılığın giderilmesini talep etmiştir.

8. Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunca dosyanın Danıştaya gönderilmesi üzerine uyuşmazlık İdari Dava Daireleri Kurulunca incelenmiş, bölge idare mahkemelerinin kararları arasındaki aykırılığın başvurucunun lehine olacak şekilde giderilmesine, söz konusu davanın iptal ile sonuçlanmasına 6/7/2020 tarihinde karar verilmiştir. Kararın gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:

"...hukuka aykırılığı yargı kararıyla saptanarak yürütmesinin durdurulmasına karar verilen Yönetmelik hükümlerine dayalı olarak yapılan yeterlilik sınavları sonucunda başarısız sayılma nedeniyle tesis edilen dava konusu ilişik kesme işlemlerinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Öte yandan, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Eğitim Merkezi Komutanlığı Eğitim-Öğretim Yönetmeliği 30/04/2020 tarih ve 31114 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiğinden, yapılan değerlendirmenin, yalnızca İçişleri Bakanlığınca 21/03/2017 tarihinde onaylanmakla birlikte Resmi Gazete'de yayımlanmayan Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Eğitim Merkezi Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'ne dayalı olarak yapılan yeterlilik sınavlarına ilişkin olduğu da açıktır."

9. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

10. Başvurucu, eğitim dönemi sonunda yapılan yazılı sınavdan 87.60 ortalama ile başarılı olduğu hâlde beş dakika süren mülakattan 40 puan verilerek başarısız sayılmasının hakkaniyete uygun olmadığını, mülakat sürecinin tarafsız yürütülmediğini ileri sürerek adil yargılanma ve eğitim hakları ile eşitlik ilkesinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

11. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un "Bireysel başvuru hakkına sahip olanlar" kenar başlıklı 46. maddesinde kimlerin bireysel başvuru yapabileceği sayılmıştır. Anılan maddenin (1) numaralı fıkrasına göre bir kişinin Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunabilmesi için üç temel ön şartın birlikte bulunması gerekmektedir. Bu ön şartlar başvurucunun kamu gücünün eylem veya işleminden ya da ihmalinden dolayı güncel bir hakkının ihlal edildiği iddiasında bulunması, iddia edilen ihlalden kişinin kişisel olarak ve doğrudan etkilenmiş olması ve bunların sonucunda başvurucunun mağdur olduğunu iddia etmesidir (Fetih Ahmet Özer, B. No: 2013/6179, 20/3/2014, § 24).

12. Anayasa Mahkemesi açısından idari makamlar ve derece mahkemeleri tarafından başvurucular lehine bir tedbir ya da kararın alınması suretiyle ihlalin tespit edilmesi, verilen karar ile bu ihlalin uygun ve yeterli biçimde giderilmesi hâlinde ilgili tarafın artık mağdur olduğu ileri sürülemeyecektir (Sadık Koçak ve diğerleri, B. No: 2013/841, 23/1/2014, § 83).

13. Somut olayda, başvurucunun aleyhine olan yargı kararının Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca Bölge İdare Mahkemeleri kararları arasındaki aykırılığın giderilmesi yoluyla ortadan kaldırıldığı ve dava konusu işlemin kesin olarak iptal edildiği görülmüştür. Bu durumda bireysel başvuruya konu olan dava, iptal ile sonuçlandığından başvurucunun güncel bir mağduriyetinin olmadığı sonucuna varılmıştır.

14. Açıklanan gerekçeyle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Eğitim hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 20/7/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.