TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
KARAR
DENİZ KAYA BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2019/4315)
Karar Tarihi: 22/2/2022
Başkan
:
Hasan Tahsin GÖKCAN
Üyeler
Hicabi DURSUN
Muammer TOPAL
Recai AKYEL
Yusuf Şevki HAKYEMEZ
Raportör
Ayhan KILIÇ
Başvurucu
Deniz KAYA
Vekili
Av. Kasım SAKARYA
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, idari para cezasına yönelik itirazın incelenmesinde çelişme sağlanmaması ve kararın ilgili ve yeterli gerekçe içermemesi nedenleriyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 11/2/2019 tarihinde yapılmıştır.
3. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
4. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:
5. Başvurucu 1969 doğumlu olup Ankara'da ikamet etmektedir.
6. Başvuru formunun "Olay ve Olgular" bölümünde, Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan tekel büfesinde 22.00-06.00 saatleri arasında alkollü içecek satıldığı iddia edilerek 8/6/1942 tarihli ve 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu'nun 6. maddesinin beşinci fıkrasının ihlal edildiği gerekçesiyle aynı Kanun'un 7. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca 42.076 TL idari para cezası uygulandığı belirtilmiş ve bu cezanın iptali için yapılan yargısal başvuruların tarihi ile ilgili olarak yargı mercilerinin kararlarının tarih ve sayılarına yer verilmiştir.
7. Başvuru formunun ihlal iddialarının açıklandığı bölümünde ise itirazı inceleyen Ankara 3. Sulh Ceza Hâkimliğinin (Hâkimlik) davalı idarenin cevap dilekçesinin tebliğinden önce karar verdiği belirtilerek cevaba cevap dilekçesindeki açıklamaların dinlenilmediğinden yakınılmış, bu durumun adil yargılanma hakkını ihlal ettiği savunulmuştur. Başvuru formunda ayrıca kararın makul bir gerekçe içermediği ifade edilmiştir.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
8. Anayasa Mahkemesinin 22/2/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
A. Başvurucunun İddiaları
9. Başvurucu; idari para cezasına yönelik itirazın incelenmesinde çelişmenin sağlanmadığını ve kararın ilgili ve yeterli gerekçe içermediğini belirterek adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme
10. Anayasa Mahkemesi ancak temellendirilebilmiş bir bireysel başvuruyu inceler. Başvurucuların şikâyetlerini hem maddi hem hukuki olarak temellendirme zorunluluğu bulunmaktadır. Başvurucuların maddi dayanaklar yönünden yükümlülüğü şikâyetlerine konu temel olay ve olguları açıklamak, bunlara ilişkin delilleri Anayasa Mahkemesine sunmak; hukuki dayanak yönünden yükümlülüğü ise bireysel başvuruya konu temel hak ve özgürlüklerden hangisinin hangi nedenle ihlal edildiğini özü itibarıyla açıklamaktır (Sabah Yıldızı Radyo ve Televizyon Yayın İletişim Reklam Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi [GK], B. No: 2014/12727, 25/5/2017, § 19).
11. Bireysel başvuru incelemesinde Anayasa Mahkemesi, kamu gücü eylem ve işlemleri ile mahkeme kararlarının Anayasa'ya uygunluğunun ve müdahale gerekçelerinin denetimini kendiliğinden yapmaz. Bu sebeple başvurucunun başvurusunun esasını ve bu kapsamda kamu makamları tarafından ortaya konulan gerekçelerin ilgili ve yeterli olup olmadığını Anayasa Mahkemesine inceletebilmesi için öncelikle kendisinin ihlal iddialarını gerekçelendirmesi, buna ilişkin olay ve olguları açıklaması ve delillerini sunması zorunludur (Cemal Günsel [GK], B. No: 2016/12900, 12/1/2021, § 24).
12. Başvuru formu incelendiğinde başvurucu aleyhine 4250 sayılı Kanun'un 7. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca idari para cezası uygulandığı anlaşılabilmekle birlikte olayın arka planının ne olduğu konusunda bir fikir sahibi olunamamaktadır.
13. Öte yandan başvurucu; Hâkimliğin davalı idarenin cevap dilekçesinin tebliğinden önce karar verdiğini belirtmiş ise de bu iddiasını olağan kanun yolu aşamasında ileri sürüp sürmediğine, sonraki aşamalarda bunun telafi edilip edilmediğine dair açıklama yapmamıştır. İdari para cezasının iptali istemiyle açılan davalarda çelişmenin sağlanması yargı mercilerinin resen ifa etmesi gereken bir yükümlülük olsa da bu yöndeki eksikliklerin bireysel başvuruda incelenebilmesi için meselenin anayasal bir soruna dönüştüğünün başvurucu tarafından temellendirilmesi gerekmektedir. Somut olayda başvurucu olayın ayrıntılarına ilişkin olarak asgari düzeyde bile olsa açıklama yapmış değildir. İdari para cezasının hangi koşullarda başvurucuya uygulandığı, başvurucunun derece mahkemelerinde hangi hukuka aykırılık iddialarını öne sürdüğü başvuru formundan anlaşılamamaktadır.
14. Ayrıca soyut olarak kararın gerekçesiz olduğunun belirtilmesi gerekçeli karar hakkından inceleme yapılabilmesi için yeterli olmayıp uyuşmazlığın esasını etkileyen iddiaların karşılanmadığının gösterilmesi gerekir. Başvurucu, Hâkimliğin kararının gerekçesiz olduğunu soyut bir biçimde belirtmekle yetinmiş; yargılama sırasında hangi iddiaları ileri sürdüğünü ve bunlardan hangisinin karşılanmadığını açıklamamıştır.
15. Anayasa Mahkemesinin bir temyiz mercii olmadığı, bu sebeple resen harekete geçerek kamu makamlarının yaptığı tüm işlemleri hukuka ve Anayasa'ya uygunluk denetiminden geçirme gibi bir görevinin bulunmadığı bilinmelidir. Anayasa Mahkemesi başvurucuların temellendirebildiği şikâyetlerini inceler. Bireysel başvuruya konu olayın koşullarının ne olduğunun anlaşılmasına dahi imkân vermeyen bir başvuru formuyla yapılan bireysel başvurunun yeterli özeni içerdiği ve maddi olguların temellendirilmesi yükümlülüğünün ifa edildiği kabul edilemez.
16. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 22/2/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.