I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, bir kamu kurumu aleyhine verilmiş mülkiyete ilişkin ve icra edilebilir yargı kararının uzun süre icra edilmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ve adil yargılanma hakkı kapsamındaki kararın icrası hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 22/2/2019 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

A. Bireysel Başvurudan Önceki Süreç

8. Ankara'nın Mamak ilçesi Bayındır Mahallesi'nde bulunan 115 ve 165 parsel numaralı taşınmazların üzerine Ankara Büyükşehir Belediyesi (Belediye) tarafından yapılan yol ve sanat yapılarından dolayı başvurucular 29/8/2012 tarihinde Ankara 20. Asliye Hukuk Mahkemesinde (Mahkeme) kamulaştırmasız el atma nedenine dayalı tazminat davası açmıştır.

9. Mahkeme 28/5/2013 tarihli karar ile başvuruculara toplam 62.515,40 TL'nin ödenmesine, başvurucuların 115 ve 165 parsel numaralı taşınmazların üzerindeki hisselerinin tapusunun iptaline ve bu hisselerin yol olarak terkinine karar vermiştir.

10. Belediye temyiz isteminde bulunmuş, Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 10/2/2014 tarihinde kararı onamıştır.

11. Karar düzeltme talebi de Yargıtay 5. Hukuk Dairesi tarafından değerlendirilmiş ve karar 8/9/2014 tarihinde -tazminat miktarlarına ilişkin bir değişiklik yapılmadan- düzeltilerek onanmıştır.

12. Başvurucular tarafından Belediye aleyhine 17/6/2013 tarihinde Ankara 25. İcra Müdürlüğünde icra takibi başlatılmıştır.

13. Başvurucular 22/2/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

B. Bireysel Başvurudan Sonraki Süreç

14. Anayasa Mahkemesince, başvurucuların uygulanmadığını ileri sürdüğü kararın gereklerinin yerine getirilip getirilmediği ve başvuruculara mahkeme kararı doğrultusunda ödeme yapılıp yapılmadığı hususlarında Belediyeden bilgi istenmiştir.

15. Belediye tarafından gönderilen yazı ve eklerinde; mahkeme kararı üzerine ilamlı icra takibi yapıldığı, mahkeme kararı gereğince asıl alacak, faiz vs. olarak 93.409,79 TL bedelin ödenmesinin istenildiği ancak başvuruculardan bir kısmının davaya konu hisselerini satmasından dolayı hesap güncellenerek 2017 yılında 62.535,22 TL'lik ödeme tahakkuku gönderildiği ifade edilmiştir. 24/10/2019 tarihinde borcun tamamının icra müdürlüğüne ödendiği, 30/10/2019 tarihinde de (hacizle de tahsilat yapıldığından) 32.356,34 TL'sinin icra müdürlüğü tarafından fazla ödeme olarak Belediye hesabına iade edildiği belirtilmiştir.

16. Belediyeden gelen cevap yazısı başvurucular vekiline gönderilmiş, varsa görüş ve itirazlarını sunması kendisinden istenmiştir. Başvurucular vekili beyan dilekçesinde Belediye tarafından yapılan ödemelere ilişkin tahsilat makbuzlarını sunmuş ve ödemelere ilişkin bir itiraz ileri sürmemiştir.

17. Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) üzerinden ulaşılan bilgi ve belgelere göre geçen süre zarfında borçlu Belediye tarafından başvurucuların yargı kararına dayanan ve takibe de konu olan alacaklarının tamamının 24/10/2019 tarihinde ödendiği ve bu nedenle de icra dosyasının infazen kapandığı anlaşılmıştır.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

18. Anayasa Mahkemesinin 21/9/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucu Mehmet Üçay Yönünden

19. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 51. maddesi ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 83. maddesi gereği başvurucunun istismar edici, yanıltıcı ve benzeri nitelikteki davranışlarıyla bireysel başvuru hakkını açıkça kötüye kullandığının tespit edilmesi hâlinde başvuru reddedilir ve yargılama giderleri dışında ilgilinin 2.000 Türk lirasından fazla olmamak üzere disiplin para cezasıyla cezalandırılmasına karar verilir.

20. Anılan düzenlemelerde genel olarak bir hakkın öngörüldüğü amaç dışında ve başkalarını zarara sokacak şekilde kullanılmasının hukuk düzenince himaye edilmeyeceğini ifade eden hakkın kötüye kullanılmasının bireysel başvuru alanında özel olarak ele alındığı açıkça görülmektedir. Bu bağlamda bireysel başvuru usulünün amacına açıkça aykırı olan ve Anayasa Mahkemesinin başvuruyu gereği gibi değerlendirmesini engelleyen davranışların başvuru hakkının kötüye kullanılması olarak değerlendirilmesi mümkündür (S.Ö., B. No: 2013/7087, 18/9/2014, § 28; Mehmet Güven Ulusoy [GK], B. No: 2013/1013, 2/7/2015, § 31).

21. Bu kapsamda özellikle Anayasa Mahkemesini yanıltmak amacıyla gerçek olmayan maddi vakıalara dayanılması veya bu nitelikte bilgi ve belge sunulması, başvurunun değerlendirilmesi noktasında esaslı olan bir unsur hakkında bilgi verilmemesi, başvurunun değerlendirilmesi sürecinde vuku bulan ve söz konusu değerlendirmeyi etkileyecek nitelikte yeni ve önemli gelişmeler hakkında Anayasa Mahkemesinin bilgilendirilmemesi suretiyle başvuru hakkında doğru bir kanaat oluşturulmasının engellenmesi, medeni ve meşru eleştiri sınırları saklı kalmak kaydıyla bireysel başvuru amacıyla bağdaşmayacak surette hakaret, tehdit veya tahrik edici bir üslup kullanılması, söz konusu başvuru yolu kapsamında ihlalin tespiti ile ihlal ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin amaçla bağdaşmayacak surette içeriksiz bir başvuruda bulunulması durumunda başvuru hakkının kötüye kullanıldığı kabul edilebilecektir (S.Ö., § 29; Mehmet Güven Ulusoy, § 32; Osman Sandıkçı, B. No: 2013/6297, 10/3/2016; Selman Kapan ve diğerleri, B. No: 2013/7302, 20/4/2016).

22. Başvurucu Mehmet Üçay 13/10/2014 tarihinde ölmüştür. Buna rağmen Av. Ertuğrul Bayram 22/2/2019 tarihinde Mehmet Üçay'ın anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla bireysel başvuru yapmış, başvuru formunda da Mehmet Üçay'ın ölümünden bahsetmemiştir.

23. Kamu gücü tarafından hakkı ihlal edilen kişinin bireysel başvuru yapmadan önce ölmesi durumunda ölen kişi adına bir başkası tarafından bireysel başvuru yapma imkânı bulunmamaktadır (Abdurrehman Uray, B. No: 2013/6140, 5/11/2014, § 30).

24. Açıklanan gerekçelerle başvuru tarihinden önce vefat etmiş başvurucu adına vekâlet ilişkisi sona ermiş olan avukat tarafından yapılan bireysel başvurunun başvuru hakkının kötüye kullanımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.

25. Bu durumda Av. Ertuğrul Bayram hakkında Anayasa Mahkemesini yanıltıcı nitelikte başvuru yapması nedeniyle 6216 sayılı Kanun'un 51. maddesi ve İçtüzük’ün 83. maddesi uyarınca takdiren 2.000 TL disiplin para cezasına hükmedilmesi gerekir.

B. Diğer Başvurucular Yönünden

1. Başvurucuların İddiaları

26. Başvurucular; kamulaştırmasız el atmadan dolayı açtıkları tazminat davasının lehlerine sonuçlandığını, kesinleşmiş mahkeme kararının uygulanmadığını ve yargılama sonunda da mahkeme kararına rağmen alacaklarını tahsil edemedikleri iddia etmiştir. Başvurucular kesinleşmiş mahkeme kararıyla bir sonuca varamadıklarını, karar doğrultusunda alacaklarının tahsili için Ankara 25. İcra Dairesi vasıtasıyla icra takibi başlattıklarını ancak aradan geçen süre zarfında bireysel başvuru tarihi itibarıyla alacaklarını elde edemediklerini belirterek mülkiyet ve adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

2. Değerlendirme

27. Başvuru hakkının kötüye kullanılmasına ilişkin genel ilkelere yukarıda yer verilmiştir (§§ 19-21).

28. Somut olayda yapılan yazışmalar ve UYAP kayıtları üzerinden yapılan araştırmada Belediye tarafından 24/10/2019 tarihinde İcra Dairesine 62.535,22 TL ödeme yapılarak borcun ödendiği anlaşılmıştır. Ancak başvurucular Anayasa Mahkemesini bu konuda bilgilendirmemiştir.

29. Belediyenin mahkeme ilamına bağlanan borcunu ödemediğinden şikâyet edildiği başvuruda borcun süreç içinde kısmen veya tamamen ödenmiş bulunması başvurucuların mağdur statüsünün değerlendirilmesi bakımından oldukça önem taşımaktadır. Ödeme olgusunun değerlendirilmesi sonucunda bazı şikâyetler yönünden başvurucuların mağdur statüsünün hitama erdiği sonucuna ulaşılabilecek ve başvurunun düşmesine karar verilebilecektir. Başvurucular bireysel başvuru formunda başvuruyla ilgili koşullarda herhangi bir değişiklik meydana geldiğinde bunu Anayasa Mahkemesine bildireceklerini beyan etmelerine rağmen İçtüzük'ün 59. maddesinin (5) numaralı fıkrasında belirtilen yükümlülüklerine açıkça aykırı bir şekilde yukarıda belirtilen olguya ilişkin olarak herhangi bir bildirimde bulunmamıştır.

30. Açıklanan gerekçelerle başvurucuların başvurusunun değerlendirilmesi noktasında esaslı olan bir unsur hakkında bilgi vermedikleri, bu süreçte vuku bulan ve söz konusu değerlendirmeyi etkileyecek nitelikte yeni ve önemli gelişmelerle ilgili Anayasa Mahkemesini bilgilendirmemek suretiyle başvuru hakkında doğru bir kanaat oluşturulmasını engelledikleri anlaşıldığından başvurunun başvuru hakkının kötüye kullanımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.

31. Başvurunun mahiyeti gözetildiğinde 6216 sayılı Kanun'un 51. maddesi ve İçtüzük’ün 83. maddesi uyarınca başvurucular aleyhine disiplin para cezasına hükmedilmesine gerek görülmemiştir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun tüm başvurucular yönünden başvuru hakkının kötüye kullanılması nedeniyle REDDİNE,

B. Başvuruculardan Mehmet Üçay yönünden; 6216 sayılı Kanun'un 51. maddesi ve İçtüzük'ün 83. maddesi uyarınca Avukat Ertuğrul Bayram'ın 2.000 TL disiplin para cezası ile CEZALANDIRILMASINA, diğer başvurucular yönünden disiplin para cezasına hükmedilmesine gerek BULUNMADIĞINA,

C. Kararın bir örneğinin Ankara Barosuna GÖNDERİLMESİNE,

D. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA 21/9/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.