I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, terör örgütüne yardım etmek suçundan verilen mahkûmiyet hükmünün ifade özgürlüğü ve adil yargılanma hakkını ihlal ettiği iddialarına ilişkindir.

A. Bireysel Başvurudan Önceki Aşama

2. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca (Başsavcılık) Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulundaki değişikliklerle eş zamanlı olarak Cumhuriyet gazetesinin yayın politikasının -özellikle 15 Temmuz darbe teşebbüsüne uzanan süreçte- Vakfın kuruluş felsefesine aykırı şekilde değiştiği ve gazetede devlet aleyhine manipülasyon yapıldığı iddiasıyla başvurucuların da aralarında olduğu çok sayıda kişi hakkında soruşturma başlatılmıştır.

3. Anılan karar uyarınca 31/10/2016 tarihinde başvurucuların konutlarında ve işyerlerinde arama yapılmış, başvurucuların cep telefonu, tablet ve bilgisayarlarına el konulmuş; başvurucular gözaltına alınmıştır.

4. Başsavcılığın 3/4/2017 tarihli iddianamesiyle başvurucular ve bir kısım şüpheli hakkında örgüt hiyerarşisine dâhil olmamakla birlikte örgüte yardım etme, bir kişi hakkında silahlı terör örgütüne üye olma, bir kişi hakkında ise silahlı terör örgütü yöneticisi olma suçlarından cezalandırılmaları istemiyle dava açılmıştır. Ayrıca, başvurucuların da aralarında bulunduğu bir kısım şüpheliye isnat edilen hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma suçu da iddianameye konu edilmiştir.

5. İddianameyi kabul ederek kamu davasını görmeye başlayan İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi (Mahkeme) yaptığı yargılama neticesinde 25/4/2018 tarihinde kararını açıklamıştır. Mahkeme, başvurucuları silahlı terör örgütüne yardım etmek suçundan hapis cezasına mahkûm etmiştir. Mahkeme, başvurucu Bülent Utku hakkında 4 yıl 6 ay hapis cezası verirken diğer başvurucuların 3 yıl 9 ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına karar vermiştir. Başvuruculara isnat edilen hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma suçu bakımından ise beraat kararı verilmiştir. Mahkeme ayrıca başvurucular dışında kalan bazı sanıklar hakkında da terör örgütüne yardım etmek suçundan beş yıl ve üzeri hapis cezası kararları vermiştir.

6. Başvurucular, bu karara karşı istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Bölge Adliye Mahkemesinin 18/2/2019 tarihinde istinaf isteminin esastan reddine karar vermesiyle hüküm başvurucular yönünden kesinleşmiştir.

7. Başvurucular nihai hükmü 22/2/2019 tarihinde öğrendikten sonra 12/3/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

B. Bireysel Başvurudan Sonraki Aşama

8. Başvurucular yönünden Bölge Adliye Mahkemesi, kesin nitelikte karar vermişse de başvurucular bu karar hakkında temyiz talebinde bulunmuştur. Bölge Adliye Mahkemesi, başvurucuların temyiz taleplerini değerlendirerek 7/3/2019 ve 13/3/2019 tarihli kararlarıyla temyiz taleplerinin reddine karar vermiştir. Bunun üzerine başvurucular 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 296. maddesi uyarınca temyiz talebinin reddine ilişkin kararı temyiz etmiştir.

9. Yargıtay beş yıl ve üzeri hapis cezasına mahkûm edilen sanıkların temyiz talepleriyle başvurucuların temyiz talebinin reddine ilişkin kararı birlikte değerlendirmiştir. Bu doğrultuda, Yargıtay 12/9/2019 tarihli kararıyla beş yıl ve üzeri hapis cezasına mahkûm olan sanıklar açısından terör örgütüne yardım etmek suçunun unsurlarının oluşmadığı gerekçesiyle haklarında verilen hükümlerin bozulmasına karar vermiştir. Ayrıca aynı suçtan yargılanan başvurucular açısından da bozma kararının 5271 sayılı Kanun'un 306. maddesi uyarınca sirayet etmesine hükmetmiştir.

10. Yargıtayın kararı üzerine dosyayı yeniden ele alan Mahkeme, yaptığı değerlendirme sonucunda 21/11/2019 tarihinde Yargıtay kararına karşı direnme kararı vererek bir önceki hükmünü aynen açıklamıştır.

11. Başvurucuların direnme kararını temyiz etmesi üzere Mahkeme, dosyayı Yargıtaya göndermiştir. Yargıtay dosya hakkında inceleme tarihi itibarıyla henüz karar vermemiş olup dosya derdest durumdadır.

12. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

13. Başvurucular, terör örgütüne yardım etmek suçundan hükmedilen hapis cezası nedeniyle ifade ve basın özgürlüğü ile suçta ve cezada kanunilik ilkesinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür. Başvurucular ayrıca yargılama sırasındaki birtakım usuli eksikler nedeniyle adil yargılanma haklarının da ihlal edildiğini iddia etmiştir.

14. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde, konuya ilişkin yargısal içtihatlara değinildikten sonra ihlal iddiaları değerlendirilirken somut olayların kendine özgü koşullarının dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Başvurucular; Bakanlık görüşüne karşı beyanlarında, bireysel başvuru formlarında dile getirdikleri itirazlarını yinelemiştir.

15. Anayasa'nın 148. maddesinin üçüncü fıkrasının son cümlesi şöyledir:

"Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır."

16. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un "Bireysel başvuru hakkı" başlıklı 45. maddesinin (2) numaralı fıkrası şöyledir:

"İhlale neden olduğu ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının bireysel başvuru yapılmadan önce tüketilmiş olması gerekir."

17. Anılan Anayasa ve Kanun hükümlerine göre bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesine başvurabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması gerekir. Temel hak ve özgürlüklere saygı, devletin tüm organlarının anayasal ödevi olup bu ödevin ihmal edilmesi nedeniyle ortaya çıkan hak ihlallerinin düzeltilmesi idari ve yargısal makamların görevidir. Bu nedenle temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiğine ilişkin iddiaların öncelikle derece mahkemeleri önünde ileri sürülmesi, bu makamlar tarafından değerlendirilmesi ve bir çözüme kavuşturulması esastır (Ayşe Zıraman ve Cennet Yeşilyurt [2. B.], B. No: 2012/403, 26/3/2013, § 16).

18. Başvuru yollarının tüketilip tüketilmediği, ilke olarak Anayasa Mahkemesine başvurunun yapıldığı tarihteki duruma bakılarak değerlendirilir. Ancak, somut olayda başvuru tarihi itibarıyla başvurucular hakkındaki mahkûmiyet hükmü kesin niteliğe sahip olsa da temyiz hakkına sahip diğer sanıklar açısından Yargıtay bozma kararı vererek bu kararın 5271 sayılı Kanun'un 306. maddesince başvuruculara da sirayet etmesine karar vermiştir (bkz. §§ 5, 9). Yargıtayın kararı üzerine yeniden dosyayı ele alan Mahkeme, Yargıtay kararına karşı direnme kararı vermiştir (bkz. § 10). Bu karar başvurucular tarafından temyiz edilmiştir. Yargıtay henüz herhangi bir karar vermemiş olup dosya derdest durumdadır (bkz. § 11). Dolayısıyla aynı dava sürecinin farklı düzlemlerde hem Anayasa Mahkemesince hem de Yargıtay Dairesince veya Kurul tarafından yargısal incelemeye tabi tutulması, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvurudaki ikincil nitelikteki rolüne uygun olmayacağından başvurucuların iddialarının öncelikle yargı makamlarınca incelenmesi gerekmektedir.

19. Açıklanan nedenlerle, başvuruya konu olayla ilgili olarak kanunda öngörülmüş yargısal başvuru yollarının tamamı tüketilmeden bireysel başvuru yapıldığı anlaşıldığından başvurunun diğer kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin başvuru yollarının tüketilmemiş olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA,

C. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE, 2/10/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.