I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, ceza davasında başvurucunun (sanığın) duruşmada hazır bulunma talebi reddedilerek ses ve görüntü aktarımı suretiyle duruşmaya katılımının sağlanmaya çalışılması nedeniyle duruşmada hazır bulunma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 18/3/2020 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca adil yargılanma hakkı kapsamında duruşmada hazır bulunma hakkı dışındaki iddialar yönünden kabul edilemezlik kararı verilmiş, başvurunun adil yargılanma hakkı kapsamında duruşmada hazır bulunma hakkına ilişkin kısmının kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına ve başvurucunun adli yardım talebinin kabulüne karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

6. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler çerçevesinde ilgili olaylar özetle şöyledir:

7. Isparta Cumhuriyet Başsavcılığınca (Başsavcılık) başlatılan soruşturma kapsamında başvurucu hakkında Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanmasına (FETÖ/PDY) üye olma suçundan dolayı soruşturma yürütülmüştür. Bu soruşturma kapsamında 22/9/2016 tarihinde tutuklanan başvurucu hâlen atılı suçtan dolayı hükümlü olarak ceza infaz kurumunda bulunmaktadır.

8. Başsavcılığın 23/11/2016 tarihli iddianamesiyle başvurucunun atılı suçtan cezalandırılması istemiyle açılan kamu davasında yapılan yargılama sonucunda, başvurucu hakkında bu suçtan Isparta 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 28/2/2018 tarihli kararı ile 10 yıl 6 ay hapis cezasına hükmedilmiştir.

9. Başvurucunun istinaf talebi, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesince 10/1/2019 tarihinde esastan reddedilmiştir.

10. Yargıtay 16. Ceza Dairesi, temyiz edilmesi üzerine Mahkemenin 28/2/2018 tarihli mahkûmiyet hükmüne yönelik olarak verilen istinaf başvurusunun esastan reddi kararını 30/10/2019 tarihinde onamıştır.

11. Nihai karar olan Yargıtay 16. Ceza Dairesinin 30/10/2019 tarihli kararına ilişkin olarak UYAP evrak işlem kütüğü üzerinde yapılan incelemede, yargılama sürecinde müdafi olarak görev yapan ve bireysel başvuruda da vekil olarak başvurucuyu temsil eden başvurucunun avukatı Ayşe Süeda Ünal tarafından ilgili kararın ilk olarak 1/2/2020 tarihinde saat 11.36'da açılarak okunduğu tespit edilmiştir.

12. Bununla birlikte başvurucunun vekili; nihai kararın 21/2/2020 tarihinde öğrenildiğini belirtmektedir.

13. 18/3/2020 tarihinde bireysel başvuruda bulunulmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

14. Anayasa Mahkemesinin 14/4/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

15. Başvurucu; Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) aracılığı ile duruşma yapılmasının savunma hakkını kısıtlaması nedeniyle duruşmaya katılmayı reddederek hiçbir duruşmaya katılamadığını belirtip adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

B. Değerlendirme

16. Anayasa Mahkemesi Hüseyin Aşkan (B. No: 2017/15649, 21/7/2020) kararında otuz günlük süre kuralının bireysel başvurunun ön şartlarından biri olduğunu ve bu sürenin başlangıç tarihinin tespitinde kanun hükmü gereği öğrenme tarihinin esas alınacağını belirtmiştir (Hüseyin Aşkan, § 20). Anılan kararda bireysel başvuru süresinin işlemeye başlaması yönünden nihai kararın gerekçesinin tebliğinin öğrenme şekillerden biri olduğu, bununla birlikte başka şekillerde de öğrenmenin söz konusu olabileceği ifade edilmiştir (Hüseyin Aşkan, § 23).

17. Bu doğrultuda Hüseyin Aşkan kararında; kullanıcıların UYAP üzerinden yaptıkları işlemlerin (doküman oluşturma, düzenleme, imzalama, açma, okuma ve yazdırma gibi) kayıt altına alındığı evrak işlem kütüğünün Anayasa Mahkemesi tarafından incelenmesi sonucunda nihai kararın açılarak okunduğuna ilişkin bir işlemin tespiti hâlinde bu işlemi yapan ilgililerin işlem sırasında nihai kararın sonucunu öğrendiklerinin kabul edileceği, böyle bir durumda bireysel başvuru süresinin de bu tarihten itibaren başlatılması gerektiği belirtilmiştir (Hüseyin Aşkan, §§ 26-29).

18. Başvuru konusu olayda nihai karar olan Yargıtay 16. Ceza Dairesinin 30/10/2019 tarihli ilamına ilişkin olarak UYAP evrak işlem kütüğü üzerinde yapılan incelemede ilgili kararın başvurucunun avukatı Ayşe Süeda Ünal tarafından ilk kez 1/2/2020 günü saat 11.36’da açılarak okunduğu tespit edilmiştir.

19. Buna göre Yargıtay 16. Ceza Dairesinin 30/10/2019 tarihli ilamının başvurucunun avukatı tarafından 1/2/2020 tarihinde UYAP üzerinden okunduğu, bu kapsamda en geç 1/2/2020 tarihinde bireysel başvuruya ilişkin nihai karardan haberdar olunduğunun ve bu doğrultuda bireysel başvuru süresinin 1/2/2020 tarihinden itibaren işlemeye başladığının kabul edilmesi gerekir.

20. Sonuç olarak bireysel başvuru konusu yargılama sürecine ilişkin nihai karardan 1/2/2020 tarihinde haberdar olduğu anlaşılan başvurucunun otuz günlük bireysel başvuru süresinden sonra, 18/3/2020 tarihinde gerçekleştirdiği bireysel başvurunun süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 14/4/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.