GİZLİLİK TALEBİ KABUL

I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru; yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının, haksız tutulma sebebiyle Hazine aleyhine açılan tazminat davasının süre aşımı gerekçesiyle reddedilmesinin mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

2. Başvurucu 14/9/2012 tarihinde haksız tutuklamadan kaynaklanan zararlarının tazmini amacıyla tazminat davası açmıştır.

3. Gaziantep 5. Ağır Ceza Mahkemesi 13/3/2016 tarihinde süresinde açılmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Mahkeme gerekçeli kararında başvurucunun tutuklulukta geçirdiği sürenin 15/5/1992 ile 12/6/1998 tarihleri arasında olması nedeniyle davanın 7/5/1964 tarihli ve 466 sayılı mülga Kanun Dışı Yakalanan veya Tutuklanan Kimselere Tazminat Verilmesi Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde inceleneceğini, Yargıtay içtihatları uyarınca davanın kararın kesinleştiğinin tebliğinden veya kesinleşmenin öğrenilmesinden itibaren 3 aylık süre içinde ve 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 72. maddesi uyarınca2 yıl ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak 10 yıl içinde açılması gerektiğini, başvurucu hakkında açılan ceza davasının zamanaşımı nedeniyle düşmesine karar verildiği tarihin 27/10/1999 olduğunu, buna mukabil 3 ay ve 10 yıllık süreler geçtikten sonra 14/9/2012 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunduğunu belirtmiştir.

4. Temyiz incelemesi sonucunda Yargıtay 17/2/2020 tarihinde ilk derece mahkemesi kararını onamıştır.

5. Başvurucu nihai kararı 15/4/2020 tarihinde öğrendikten sonra 8/5/2020 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

6. Başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

7. Ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

A. Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

8. Başvurucu, bireysel başvuru konusu yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür. Bakanlık, yargılama süresinin makul olup olmadığı incelenirken olağanüstü hâl ve pandemi koşulları ile somut olayın kendine özgü koşullarının gözönünde bulundurulması gerektiğini belirtmiştir. Başvurucu; yargılandığı davada kendisiyle birlikte üç sanığın bulunduğunu, davanın karmaşık olmadığını, pandemi ve olağanüstü hâl koşullarının kendi davasıyla bir ilgisinin olmadığını belirtmiş ve ihlal iddiasını yinelemiştir.

9. Başvuru, adil yargılanma hakkı kapsamında incelenmiştir.

10. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.

11. Ceza yargılamasının süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken dikkate alınacak kriterler B.E. (B. No: 2012/625, 9/1/2014, § 34) kararında ortaya konulmuştur.

12. Anılan ilkeler ve Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında somut olaydaki 7 yıllık (7 yıl 5 ay) yargılama süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir.

13. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

B. Diğer İhlal İddiası

14. Mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddiasının aynı şikâyete ilişkin Mehmet Salih Demir (B. No: 2013/3165, 4/2/2016, §§ 20-45); Abdulkadir Akan (B. No: 2014/2326, 18/5/2016, §§ 21-53) kararları doğrultusunda açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. GİDERİM

15. Başvurucu 50.000 TL maddi, 50.000 TL manevi tazminat talebinde bulunmuştur.

16. Somut olayda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.

17. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararı karşılığında başvurucuya net 36.000 TL manevi tazminatın ödenmesine karar verilmesi gerekir. Başvurucunun uğradığını iddia ettiği maddi zarar ile tespit edilen ihlal arasında illiyet bağı bulunmadığından maddi tazminat talebinin reddine karar verilmesi gerekir.

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Kamuya açık belgelerde başvurucunun kimliğinin gizli tutulması talebinin KABULÜNE,

C. 1. Makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

2. Diğer ihlal iddiasının KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

D. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki makul sürede yargılanma hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,

E. Başvurucuya net 36.000 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,

F. 9.900 TL vekâlet ücretinden oluşan yargılama giderinin başvurucuya ÖDENMESİNE,

G. Ödemelerin kararın tebliğini takiben başvurucunun Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemelerde gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

H. Kararın bir örneğinin bilgi için Gaziantep 5. Ağır Ceza Mahkemesine (E.2012/104, K.2016/75) GÖNDERİLMESİNE,

İ. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 31/1/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.