I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, ceza soruşturması kapsamında araç üzerine uzun süredir elkoyma tedbiri uygulanması nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Bitlis İl Emniyet Müdürlüğü görevlilerince başvurucular adına kayıtlı terk edilmiş vaziyette bulunan 34 .. 6145 plaka araçta Bitlis Sulh Ceza Mahkemesinin 5/2/2014 tarih ve 2014/138 D.iş. sayılı kararı ile yapılan aramada; aracın arka koltuklarında ve bagajında 8.510 paket Prestige, 980 paket Capital, 740 paket MM Slims, 1.000 paket Akdamar ve 4.200 paket Ashima marka olmak üzere toplam 15.430 paket gümrük kaçağı sigara ele geçirilmiştir. Bunun üzerine başvuruculara ait 34 .. 6145 plakalı araç üzerine 27/3/2019 tarihinde Bitlis 1. Asliye Ceza Mahkemesi (Mahkeme) kararıyla tedbir şerhi konulmuştur. Tedbir şerhinin kaldırılması talebiyle yapılan itiraz, Bitlis 2. Asliye Ceza Mahkemesince 18/12/2019 tarihinde kesin olarak reddedilmiştir.

3. Başvurucular, nihai hükmü 25/12/2019 tarihinde öğrendikten sonra 15/1/2020 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bireysel başvuru sonrasında Mahkemenin 18/10/2022 tarihli kararı ile araç üzerindeki şerhin kaldırılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.

II. DEĞERLENDİRME

6. Başvurucular suç isnadı kapsamında kamu makamlarınca araç üzerine tedbir konulması nedeniyle diledikleri gibi tasarrufta bulunma imkânından yoksun bırakıldıklarını belirtmiştir. Başvurucular ayrıca bu tedbir devam ettiği için ticari faaliyetlerinin önemli ölçüde zarar gördüğünden yakınmıştır. Başvurucular bu sebeplerle mülkiyet haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür. Bakanlık görüşünde tedbirin kaldırıldığını ve başvurucuların mağdur statüsünün kalmadığını belirtmiştir. Başvurucular, Bakanlığın görüşüne karşı mağduriyetin olay bazında değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir.

7. Başvuru, mülkiyet hakkı kapsamında incelenmiştir.

8. Bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesine başvurabilmek için öncelikle olağan kanun yollarının tüketilmiş olması gerekir (Ayşe Zıraman ve Cennet Yeşilyurt, B. No: 2012/403, 26/3/2013, §§ 16, 17). 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 141. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (j) bendinde, eşyasına veya diğer mal varlığı değerlerine koşulları oluşmadığı hâlde el konulan veya bunların korunması için gerekli tedbirler alınmayan ya da eşyası veya diğer mal varlığı değerleri amaç dışı kullanılan ya da zamanında geri verilmeyen kişilere tazminat talebinde bulunabilme imkânı tanınmaktadır. Anayasa Mahkemesi ceza soruşturması veya kovuşturması sırasında yargı organlarınca şüphelilerin eşyasına ya da mal varlığı değerlerine elkoyma tedbirinin uygulandığı durumlarda bunun hukuka aykırı olduğu iddialarına ilişkin olarak bireysel başvurunun incelendiği tarih itibarıyla asıl dava sonuçlanmış da olsa 5271 sayılı Kanun'un 141. maddesinde öngörülen tazminat davası açma imkânının tüketilmesi gereken etkili bir hukuk yolu olduğu sonucuna varmıştır (Sinan Aydın Aygün (2), B. No: 2014/922, 16/6/2016, §§ 61-69; Nuray Işık, B. No: 2014/7561, 28/9/2016 §§ 60-67).

9. Somut olayda başvurucuların mal varlığı hakkında uygulanan elkoyma tedbirinin başvuru tarihinden sonra kaldırıldığı görülmektedir. Dolayısıyla elkoyma tedbiri nedeniyle uğranılan zararların giderimi bakımından 5271 sayılı Kanun'un 141. maddesinde belirtilen dava yolunun başvurucuların durumuna uygun, telafi kabiliyetini haiz, etkili bir hukuk yolu olduğu ve bu olağan başvuru yolu tüketilmeden yapılan bireysel başvurunun incelenmesinin bireysel başvurunun ikincillik niteliği ile bağdaşmadığı sonucuna varılmıştır.

10. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik nedenleri incelenmeksizin başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA 7/6/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.