TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
KARAR
MEHMET MURAT DALKUŞ BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2021/29292)
Karar Tarihi: 13/2/2024
Başkan
:
Hasan Tahsin GÖKCAN
Üyeler
Yusuf Şevki HAKYEMEZ
Selahaddin MENTEŞ
İrfan FİDAN
Muhterem İNCE
Raportör
Tuğçe TAKCI
Başvurucu
Mehmet Murat DALKUŞ
Vekili
Av. Hatice YILMAZ
I. BAŞVURUNUN ÖZETİ
1. Başvuru, tutuklama tedbirinin hukuki olmaması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
2. Başvurucu, Cumhuriyet savcısı olarak görev yapmakta iken Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından görevden uzaklaştırılmış; ardından meslekten çıkarılmıştır. Başvurucu hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanmasına (FETÖ/PDY) üye olma suçundan yürütülen soruşturma kapsamında başvurucunun tutuklanması talep edilmiştir. Sulh Ceza Hâkimliği başvurucunun sağlık durumunu nazara alarak tutuklama talebinin reddine karar vermiştir. Başsavcılık tarafından yapılan itiraz üzerine başvurucu hakkında yakalama kararı çıkarılmıştır.
3. Hakkında FETÖ/PDY üyesi olma suçundan kamu davası açılması sonrasında başvurucu yakalanmış ve müsnet suçtan başvurucunun 22/10/2019 tarihinde tutuklanmasına karar verilmiştir. Başvurucunun tutukluluk durumu 14/4/2020 tarihinde yeniden ele alınmış ve tahliyesine karar verilmiştir. Cumhuriyet savcısı tarafından buna itiraz edilmiş, 15/4/2020 tarihinde başvurucunun tutuklanmasına karar vermiştir.
4. İstanbul 28. Ağır Ceza Mahkemesi 20/4/2021 tarihlinde başvurunun FETÖ/PYD üye olma suçundan 6 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına, tutukluluk hâlinin devamına karar vermiştir. Başvurucunun tutukluluk hâline itirazı reddedilmiştir.
5. Başvurucu, ret kararını 26/5/2021 tarihinde öğrenmiş olup 25/6/2021 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.
6. Komisyon başvurucunun adli yardım talebinin kabulüne ve yargılama giderlerini ödemekten geçici olarak muaf tutulmasına, diğer ihlal iddialarının kabul edilemez olduğuna, tutuklama tedbirinin hukuki olmaması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği iddiasının ise kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.
II. DEĞERLENDİRME
7. Başvurucu, tutuklama tedbirinin hukuki olmadığını ileri sürmüştür. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde, mahkemenin tutuklama kararında belirttiği gerekçelerin yapılacak incelemede dikkate alınması gerektiğini bildirmiştir. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı beyanda bulunmamıştır.
8. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 49. maddesinin (7) numaralı fıkrası şöyledir:
"Bireysel başvuruların incelenmesinde, bu Kanun ve İçtüzükte hüküm bulunmayan hâllerde ilgili usul kanunlarının bireysel başvurunun niteliğine uygun hükümleri uygulanır."
9. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114. maddesinin (1) numaralı fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
"Dava şartları şunlardır:
…
ı) Aynı davanın, daha önceden açılmış ve hâlen görülmekte olmaması.
i) Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması."
10. 6100 sayılı Kanun’un 115. maddesinin (2) numaralı fıkrası fıkrası şöyledir:
"Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder."
11. Buna göre bireysel başvuruların incelenmesinde, 6216 sayılı Kanun ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nde hüküm bulunmayan hâllerde ilgili usul kanunlarının bireysel başvurunun niteliğine uygun hükümleri uygulanacaktır. Bireysel başvuruya ilişkin anılan mevzuatta mükerrer başvuru düzenlenmemiştir. Dolayısıyla aynı başvurucunun aynı nedenle birden fazla bireysel başvuruda bulunması durumunda başvurunun 6100 sayılı Kanun’un dava şartlarına ilişkin yukarıda belirtilen hükümleri kıyasen uygulanmak suretiyle reddedilmesi gerekir.
12. Başvurucu aynı ihlal iddiasıyla daha önce de bireysel başvuru yapmıştır. Birinci Bölüm İkinci Komisyonun 31/8/2022 tarihli ve 2021/48803 başvuru numaralı kararıyla başvurucunun hükmen tutuklanmasına karar verilmesi sonrasındaki suç isnadına bağlı tutuklamanın hukuki olmadığı ile mahkûmiyete bağlı tutuklamanın hukuki olmadığı iddiaları kabul edilemez bulunmuştur.
13. Açıklanan gerekçelerle başvurunun mükerrer başvuru niteliğinde olması nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.
III. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Başvurunun mükerrer başvuru olması nedeniyle REDDİNE,
B. 6100 sayılı Kanun’un 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 13/2/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.