I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, işveren ile arasındaki güven ilişkisinin bozulduğu gerekçesiyle iş sözleşmesi feshedilen başvurucunun adil yargılanma hakkı kapsamındaki hakkaniyete uygun yargılanma hakkı ile çalışma hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

2. Başvurucu, 2007-2017 yılları arasında Batman Belediyesi (Belediye) bünyesinde alt işveren nezdinde işçi olarak çalışmakta iken 22/7/2016 tarihli ve 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname kapsamında başvurucunun iş akdi feshedilmiştir.

3. Başvurucu, Batman 2. İş Mahkemesi (Mahkeme) nezdinde asıl işveren ve alt işverene karşı işe iade davası açmıştır. Mahkeme, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığının yazısı uyarınca Batman İl Emniyet Müdürlüğü (Emniyet) tarafından Belediyede çalışan kişiler hakkında tevdi raporu düzenlendiğini, söz konusu raporda memur, kadrolu işçi, sözleşmeli ve hizmet alımı şeklinde çalıştırılanlardan PKK terör örgütü ile irtibat/iltisakı bulunanların isimlerine yer verildiğini, başvurucunun adının da bu listede yer alıp iş akdinin de bu kapsamda feshedildiğini belirtmiştir. Şüphe feshi doğrultusunda yapılan değerlendirmede güven ilişkisinin sarsılması nedeniyle işverenden iş akdini sürdürmesinin beklenemeyeceğine dikkat çeken Mahkeme, öte yandan alt işverenin fesih tarihi itibarıyla Türkiye genelinde aynı iş kolunda çalışan işçi sayısının otuzun altında olduğunu, aksi yönde dosya kapsamında herhangi bir delil bulunmadığını, dolayısıyla işe iade davası açmak için gerekli koşulların oluşmadığını belirtmek suretiyle davanın reddine karar vermiştir.

4. Başvurucu, gerekçeli karara karşı istinaf talebinde bulunmuş; Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi 4/4/2018 tarihli ve kesin nitelikli kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir. Kararın gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:

"İncelenen dosya kapsamına göre: Batman Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nün 16/05/2017 tarihli yazısında davacının çalıştığı iş yerinde fesih tarihi itibari ile 30 dan az işçi çalıştırıldığı anlaşıldığından, işe iade davası açma hakkı olmadığından ilk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmesinde hatalı bir yön bulunmamaktadır.

Davacının iş akdinin sona erdiği 18/01/2017 tarihli işten ayrılış bildirgesi ile iş veren [H.Ş.] tarafından SGK'ya bildirildiği anlaşılmıştır. Davalı Belediye'nin hazırlanan liste doğrultusunda alt iş verenden işlem yapmasını istemesi davalılar arasında muvaza olduğunun ispatına yeterli değildir.

Yapılan inceleme sonunda istinaf başvurusunun yukarıdaki gerekçelerle reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur."

5. 2/10/2021 tarihinde nihai kararı öğrendiğini beyan eden başvurucu, 7/10/2021 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

6. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

A. Adil Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

7. Başvurucu; idare tarafından iş akdinin feshine gerekçe gösterilen terör örgütleri ile irtibatı/iltisakı olduğu yönündeki iddiaların araştırılmadığını, fesih tarihinde mevcut olmayan, emniyet tarafından sonradan oluşturulan bir rapora istinaden işverenin iddiasının doğru olduğundan bahisle davasının reddedildiğini, derece mahkemelerince yapılan değerlendirmenin Yargıtayın yerleşik içtihadına aykırı olduğunu, bu yöndeki itirazlarının istinaf incelemesinde de karşılanmadığını belirterek hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

8. Somut olayda ilk derece mahkemesi işe iade davasının esasına girerek şüphe feshi için gerekli şartların oluştuğuna kanaat getirerek davanın reddine karar vermiştir. İstinaf incelemesinde ise bu gerekçe değiştirilerek başvurucunun iş güvencesine tabi olmadığından bahisle davanın reddi kararına ilişkin itiraz reddedilmiştir. Başvurucunun bireysel başvuru formunda, daha ziyade işin esasına ilişkin gerekli incelemenin yapılmadığından yakındığı, otuz işçi kuralının hatalı uygulandığı yönünde bir şikâyetinin olmadığı görülmektedir. Bu kapsamda başvuruda ileri sürülen iddiaların, mahkemelerce delillerin değerlendirilmesi ve hukuk kurallarının yorumlanmasına ilişkin olup mahkeme kararında bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik oluşturan bir hususun da bulunmadığı dikkate alındığında ihlal iddialarının kanun yolu şikâyeti niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.

9. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Çalışma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

10. Başvurucu; iş akdinin geçerli bir sebep gösterilmeksizin haksız bir şekilde feshedildiğini, buna dair açılan işe iade davasının ise yeterli inceleme ve araştırma yapılmadan reddedildiğini belirterek çalışma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

11. Anayasa'nın 148. maddesinin üçüncü fıkrası ile 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 45. maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre bireysel başvurunun incelenebilmesi için kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddia edilen hakkın Anayasa’da güvence altına alınmış olmasının yanı sıra Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Sözleşme) ve Türkiye’nin taraf olduğu Sözleşme'ye ek protokoller kapsamına da girmesi gerekir. Anayasa ve Sözleşme’nin ortak koruma alanı dışında kalan hak ihlali iddiasını içeren başvurular bireysel başvurunun kapsamında değildir (Onurhan Solmaz, B. No: 2012/1049, 26/3/2013, § 18).

12. Bireyin dilediği alanda çalışma özgürlüğü ve çalışma hakkı Anayasa'nın 48. ve 49. maddelerinde güvence altına alınmış olmakla birlikte Sözleşme'de düzenlenen haklardan değildir (Serkan Acar, B. No: 2013/1613, 2/10/2013, § 24).

13. Buna göre başvuru dilekçesinde ifade edildiği şekliyle ihlal edildiği ileri sürülen çalışma hakkı, Anayasa ve Sözleşme ile Türkiye'nin taraf olduğu ek protokollerin ortak koruma alanına girmediğinden bu iddianın konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A.1. Adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Çalışma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın konu bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 22/11/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.