I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru; birçok kişinin ölümüne, pek çok kişinin de yaralanmasına yol açan bir maden kazası hakkında yürütülen ceza yargılamasının makul süratle yürütülmemesi nedeniyle yaşam hakkı ile makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

2. Türkiye Kömür İşletmeleri adına ruhsatlı olup S... A.Ş. tarafından işletilen Manisa’nın Soma ilçesi Eynez Mahallesi Karanlıkdere mevkiindeki yer altı maden ocağında 13/5/2014 tarihinde saat 15.00 sıralarında meydana gelen faciada 301 kişi ölmüş, çok sayıda kişi dumandan doğrudan etkilenerek yaralanmıştır.

3. Olay hakkında yürütülen soruşturma sonunda bazı şüpheliler hakkında kamu davası açılmış ve yapılan yargılama bazı sanıkların süreli hapis cezasıyla cezalandırılmasına karar verilmesiyle son bulmuştur (soruşturma süreciyle ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Adem Kilit ve diğerleri, B. No: 2021/44561, 21/11/2023, §§ 9-64, 67-86).

4. Başvuru, henüz yargılamanın sona ermediği 3/12/2021 tarihinde yapılmıştır.

5. Başvuruda bazı eksiklikler olduğunun tespit edilmesi üzerine başvurucu vekiline eksikliklerin tamamlanması konusunda bir yazı (eksiklik bildirim yazısı) gönderilmiştir. Bu yazıda, bildirimin tebliğinden itibaren on beş gün içinde eksikliklerin tamamlanması gerektiği ifade edilerek tespit edilen eksikliklerin geçerli bir mazeret olmaksızın süresinde tamamlanmaması durumunda başvurunun reddedileceği açıklanmıştır. Başvuruda tespit edilen eksiklikler ve bu eksikliklerin nasıl ikmal edileceği sözü edilen yazıda şöyle ifade edilmiştir:

- Başvurucunun adli yardım talebinin olup olmadığı belirtilmemiştir. Başvurucunun kendisinin ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olduğunu gösteren belgeler başvuru formuna eklenmemiştir. Bu eksiklik eksik belgelerin ikmali ya da başvuru harcının ödenmesi suretiyle yerine getirilebilir.

- Başvurucu, başvuruya konu maden kazasında vefat eden ya da yaralanan hangi kişinin yakını olduğu ve bu yakınlığın ne olduğu konusunda başvuru formunda hiçbir açıklama yapmamıştır. Bu eksiklik anılan hususları açıklayan bir dilekçe verilmesi ile giderilebilir.

6. Başvurucu vekili; eksiklik bildirim yazısına karşı verdiği 3/8/2022 havale tarihli dilekçede başvurucunun faciada ölen Y.G.nin kız kardeşi olduğunu ve yardıma ihtiyacı olduğunu, yurt dışında yaşayan başvurucunun adli yardım talebine esas belgeleri temin etmesinin mümkün olmadığını belirtip başvuru harcını ödediğini ifade etmiştir. Bununla birlikte başvurucu vekilinin verdiği dilekçenin ekinde başvuru harcının ödendiğine ilişkin makbuza rastlanmamıştır.

7. Eksiklik bildirim yazısı başvurucu vekiline elektronik tebligat yoluyla 7/8/2022 tarihinde tebliğ edilmiştir.

8. Başvurucu vekili, başvurucu harcını 7/9/2022 tarihinde ödemiştir.

9. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

10. Başvurucu; başvuruya konu yargılamanın hem soruşturma hem kovuşturma bölümünün makul bir özen ve süratle yürütülmediğini, yargılamadaki hiçbir unsurun yargılamanın bu denli uzun sürmesini haklı kılmadığını ve Abdülkadir Yılmaz ve diğerleri (2) (B. No: 2016/13649, 29/1/2020) kararından sonra iş müfettişleri hakkında herhangi bir adli veya idari işlem yapılmadığını belirterek yaşam hakkı ile makul sürede yargılama hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir.

11. Somut olayda başvurucu vekili, eksiklik bildirim yazısını tebliğ almadan önce sözü edilen yazının içeriğinden haberdar olup yazıya karşı bir dilekçe vermiş ve adli yardım talebine esas belgeleri temin etmesinin mümkün olmadığını ancak başvuru harcını ödediğini bildirmiştir (bkz. § 6). Buna karşın dilekçenin ekinde başvuru harcının ödendiğine ilişkin bir makbuza rastlanmamıştır. Eksiklik bildirim yazısını elektronik tebligat yoluyla 7/8/2022 tarihinde tebliğ alan başvurucu vekili; başvuru harcını, kendisine eksikliği tamamlaması konusunda verilen on beş günlük kesin süreden sonra 7/9/2022 tarihinde ödemiştir.

12. Başvuru evrakındaki eksikliklerin tamamlanmasıyla ilgili mevzuat hükümleri şöyledir:

i. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un “Bireysel başvuru usulü” kenar başlıklı 47. maddesinin (6) numaralı fıkrasına göre başvuru evrakında herhangi bir eksiklik bulunması hâlinde Anayasa Mahkemesi Yazı İşleri Birimi, eksikliğin giderilmesi için başvurucu veya varsa vekiline on beş günü geçmemek üzere bir süre verir ve geçerli bir mazeret olmaksızın bu sürede eksikliğin tamamlanmaması durumunda başvurunun reddine karar verileceğini bildirir.

ii. Anayasa Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün (İçtüzük) “Form ve Eklerinin Ön İncelemesi ve Eksiklikler” kenar başlıklı 66. maddesi uyarınca başvuru formunda veya eklerinde herhangi bir eksiklik tespit edilmesi hâlinde bunların tamamlattırılması için başvurucuya, varsa avukatına veya kanuni temsilcisine on beş günü geçmemek üzere kesin bir süre verilir. Eksikliklerin tamamlattırılmasına dair yazıda, başvurucuya verilen kesin sürede eksiklikleri geçerli bir mazereti olmaksızın tamamlamadığı takdirde başvurusunun reddine karar verileceği bildirilir. Tespit edilen eksikliklerin verilen kesin sürelerde tamamlanmadığı hâllerde Komisyonlar başraportörü tarafından başvurunun reddine karar verilir ve bu durum başvurucuya tebliğ edilir. Bu karara karşı tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde Komisyona itiraz edilebilir. Bu konuda Komisyonların verdiği kararlar kesindir.

13. İçtüzük’te eksikliklerin verilen kesin sürelerde tamamlanmadığı hâllerde başvurunun Komisyonlar başraportörü tarafından reddedileceği belirtilse de eksikliklerin süresinde tamamlanıp tamamlanmadığı bireysel başvurunun her aşamasında resen gözetilmesi gereken bir husustur. Bu bağlamda eksikliklerin süresinde tamamlanması başvurunun esastan incelenebilmesi için ön şarttır (Mehmet Encu ve diğerleri, B. No: 2014/11864, 24/2/2016, § 36).

14. Anılan tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde somut başvuruya dönüldüğünde eksiklik bildirim yazısını 7/8/2022 tarihinde tebliğ alan, başvuruda tespit edilen eksiklikleri tamamlaması için kendisine on beş günlük süre verilen ve bildirilen eksikliklerin eksiklik bildirim yazısının tebliğinden itibaren 15 gün içinde mazeret olmaksızın giderilmemesi hâlinde başvurunun reddine karar verileceği hususu ihtar edilen başvurucu vekili, verilen kesin süre 23/8/2022 tarihinde dolmasına rağmen adli yardım talebine esas olabilecek belgeleri ibraz etmemiş, ödediğini iddia ettiği başvuru harcını da 7/9/2022 tarihinde ödemiştir (bkz. § 8). Başvurucu vekili başvuru harcının süresinde tamamlanmasına engel bir husustan bahsetmediği gibi herhangi bir mazeret de sunmamıştır. Oysa 6216 sayılı Kanun’un 47. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca bireysel başvuruların Kanun’a ve İçtüzük’te belirtilen düzenlemelere uygun olarak yapılması zorunludur.

15. Açıklanan gerekçelerle başvurunun geçerli mazeret olmaksızın eksikliğin süresinde tamamlanmaması nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun eksikliğin geçerli mazeret olmaksızın süresinde tamamlanmaması nedeniyle REDDİNE,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 30/4/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.