I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru 8/3/2012 tarihli ve 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında verilen önleyici tedbir kararına yönelik esaslı iddiaların itiraz mercii tarafından karşılanmaması nedeniyle gerekçeli karar hakkının hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu ve eşi arasında boşanma davası başvuru tarihi itibarıyla devam etmektedir. Başvuru konusu yapılan mahkeme kararından önceki süreçte Karşıyaka 1. ve 6. Aile Mahkemeleri, başvurucu aleyhine 1/7/2021 tarihinde bir ay ve 28/7/2021, 28/9/2021, 30/11/2021, 27/1/2022 ve 12/5/2022 tarihlerinde iki ay süreli olmak üzere önleyici tedbir ve uzatma kararları vermiştir. Tedbir kararlarıyla 6284 sayılı Kanun'un 5. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) ve (c) bentleri uyarınca aleyhine tedbir istenen başvurucunun; eşine karşı şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışlarda bulunmamasına ve eşinin bulunduğu konuta, okula ve iş yerine yaklaşmamasına karar verilmiştir.

3. Ayrıca Karşıyaka 1. Aile Mahkemesi 26/8/2021 tarihli ek kararı ile, başvurucunun tedbir kararını ihlal ettiği ihbarı üzerine başvurucunun eşinin soyut iddiasından başka kesin ve inandırıcı herhangi bir delilin dosya kapsamında bulunmadığını belirterek aleyhine tedbir istenen başvurucu hakkında zorlama hapsi verilmesine yer olmadığına karar vermiştir.

4. Bireysel başvuruya konu olan Karşıyaka 6. Aile Mahkemesinin 12/5/2022 tarihli kararına ilişkin yargısal süreç ise şu şekildedir: Başvurucunun eşi, başvurucunun kendisine ve çocuğuna zarar verme ihtimalinin yüksek olduğu iddiasıyla 12/5/2022 tarihinde tedbir alınmasını Karşıyaka 6. Aile Mahkemesinden (Mahkeme) talep etmiştir. Başvurucunun eşi dilekçesinde başvurucunun daha önce uzaklaştırma kararı verilmesi nedeniyle kendisine öfkeli olduğunu, öfke kontrolü bulunmadığını, kendisine ve çocuğuna zarar verme ihtimalinin yüksek olduğunu belirtmiştir.

5. Mahkeme 12/5/2022 tarihli kararında talebin kısmen kabulüyle 6284 sayılı Kanun'un 5. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) ve (c) bentleri uyarınca ve iki ay süreyle başvurucunun, eşine karşı şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışlarda bulunmamasına; eşinin ve çocuğunun bulunduğu konuta, okula ve işyerine yaklaşmamasına karar vermiştir.

6. Başvurucu; itiraz dilekçesinde tedbir kararlarının uygulandığı yaklaşık bir yıllık süre boyunca eşinin yüzünü duruşmalar dışında kesinlikle görmediğini, uzaklaştırma kararına aykırı eylemlerde bulunduğu iddiasının gerçek dışı olduğunu belirtmiştir. Başvurucu, eşinin talep dilekçesinde eşine ve çocuğuna zarar verme ihtimalinin yüksek olduğu iddiasına karşı kız kardeşi ile eşinin telefondaki yazışmalarını sunmuştur.

7. Başvurucunun anılan dilekçe ekinde sunduğu yazışmalar şu şekildedir:

-Adına tedbir talep edilen başvurucunun eşi N.T.E.: "...tamam o halde, covid olmamasına ve görüşebilecek olmasına sevindim T. [müşterek çocuk] özlüyor çünkü babasını..."

-Başvurucunun kız kardeşi H.G.E.Ş.: "Merhaba yeniden uzaklaştırma talebinde bulunmuşsun. Ortalık sakinleşmişken ve abimin hiç bir şekilde sizinle iletişimde olmamasına rağmen , [T.] 'yihafta içi de alın babasını özlüyor derken nerden çıktı yine bu..."

-Başvurucunun eşi N.T.E.: "...Onu ben aldırmıyorum, avukat kendi uzatıyor her seferinde, açıkçası haberim bile olmuyor ne ara bitti ne ara başladı. Ortalığın sakinlediği çok zamanda Güneş [Başvurucu] kaos yarattı..."

8. Karşıyaka 1. Aile Mahkemesi, başvurucunun anılan karara itirazını 17/5/2022 tarihinde reddetmiştir. Mahkeme karar gerekçesinde başvurucunun, tedbir kararının eşinin gerçek dışı beyanlarına dayanması nedeniyle kaldırılmasını talep ettiğini ifade ettikten sonra başvurucu ve eşi arasında boşanma davasının devam ettiğine değinmiş ve tedbirin amacı ve süresi ile dosya kapsamını dikkate aldığını belirtmiştir.

9. Başvurucu, nihai kararı 24/5/2022 tarihinde öğrendikten sonra 22/6/2022 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

10. Başvurucu; boşanma aşamasında olduğu eşi tarafından gerçek dışı senaryolarla çok sayıda tedbir talebinde bulunulduğunu, bu taleplerin gerekçesiz olarak sürekli kabul edildiğini, çocuğuyla kuvvetli bir sevgi bağının olduğunu, çocuğun zarar vereceği iddiasının gerçeği yansıtmadığını iddia etmiş ve on bir ay süreyle aleyhine toplamda altı tedbir kararı uygulandığını, mahkemelerce hiçbir gerekçeye yer verilmeden tedbir taleplerinin kabul edildiğini belirtmiştir. Kendi kız kardeşi ile eşinin telefon uygulaması üzerinden yazışmaları olduğunu belirttiği çıktılar sunmuş ve eşinin avukatının eşinden habersiz tedbir uzatma talebinde bulunduğunu, ilgili avukat hakkında baroya ve Cumhuriyet savcılığına şikâyet başvurusu yaptığını belirterek kişilik haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

11. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde, yapılacak incelemede, yargı kararlarının yeterli gerekçeyi içerip içermediği, verilen kararlardaki tespit ve sonuçların kanunun uygulanması niteliğinde olup olmadığı, açık bir keyfîlik içerip içermediği hususları ile Anayasa ve mevzuat hükümleri doğrultusunda somut olayın kendine özgü koşullarının gözönüne alınması gerektiği ifade edilmiştir. Bakanlık görüşüne karşı başvurucu bir beyanda bulunmamıştır.

12. Başvurucunun şikâyetinin özü, hakkında bir yıla yaklaşan süredir devam eden önleyici tedbir kararlarının gerekçesiz şekilde verildiği iddiasına ilişkin olduğundan başvuru Anayasa'nın 36. maddesi kapsamında gerekçeli karar hakkı yönünden incelenmiştir (A.T., B. No: 2021/4391, 16/11/2022, § 3). Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan gerekçeli karar hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.

13. Somut olayda başvurucunun önleyici tedbir kararının kaldırılması gerektiği yönündeki itirazının özünü; çocuğuna ve eşine zarar verme ihtimalinin yüksek olduğu yönündeki iddialarının gerçek dışı olduğu ve itirazının reddine ilişkin mahkeme kararının yeterli gerekçe içermediği iddiaları oluşturmaktadır. İtiraz merciinin kararında başvurucu ve eşi arasında boşanma davasının devam ettiğini, tedbirin amacı ve süresi ile dosya kapsamını dikkate aldığını belirterek itirazı reddetmiştir. Bununla birlikte kararda 1/7/2021 tarihinden itibaren bir yıla yaklaşan sürede kesintisiz şekilde uygulanan, son olarak 12/5/2022 tarihinde iki ay süreyle uygulanmasına karar verilen önleyici tedbirin devam etmesini gerektirir olguların nelerden ibaret olduğuna ilişkin somut bir açıklama yapılmadığı anlaşılmıştır.

14. İtiraz üzerine verilen kararda, somut olaya özgü ve başvurucunun, eşinin bulunduğu konuta, okula ve işyerine yaklaşmamasına karar verilmesini gerektirir şartlar açıklanmamış; daha önceki süreçte zorlama hapsine gerek olmadığı yönündeki kararın gerekçeleri ile başvurucunun telefon yazışmalarına dayalı iddiaları kararda tartışılmamıştır. Her ne kadar önleyici tedbir kararı mahiyeti gereği ivedilikle verilmeyi gerektirse de tedbirle elde edilecek yarar açısından adil bir değerlendirme yapmak için yeterli zamana ve imkâna sahip olan itiraz merciinin de başvurucu tarafından öne sürülen hususlara ilişkin bir gerekçeye yer vermediği görülmektedir (benzer konuda aile hayatına saygı hakkı bakımından bkz. Ayça İnciroğlu, B. No: 2020/37585, 22/11/2023).

15. Anayasa Mahkemesi, adil yargılanma hakkı kapsamındaki gerekçeli karar hakkı yönünden olay ve olguları somut başvuru ile benzer iddiaları Salih Söylemezoğlu (B. No: 2013/3758, 6/1/2016) ve Erdal Türkmen (B. No: 2016/2100, 4/4/2019) kararlarında incelemiş ve uygulanacak ilkeleri belirlemiştir. Anılan kararlarda, Anayasa'da güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki gerekçeli karar hakkı gereği itiraz merciince başvurucunun beyan ve delillerinin etkili bir şekilde incelenmesi ve karşılanması gerektiğini belirterek söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmemesi nedeniyle başvurucuların gerekçeli karar hakkının ihlal edildiğine hükmetmiştir. Somut başvuruda, anılan kararlarda açıklanan ilkelerden ve ulaşılan sonuçtan ayrılmayı gerektiren bir durum bulunmamaktadır. Bu doğrultuda başvurucunun Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki gerekçeli karar hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

III. GİDERİM

16. Başvurucu; hak ihlalinin tespiti talebinde bulunmuştur. Başvuruda tespit edilen hak ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmaktadır. Bu kapsamda kararın gönderildiği yargı mercilerince yapılması gereken iş, yeniden yargılama işlemlerini başlatmak ve Anayasa Mahkemesini ihlal sonucuna ulaştıran nedenleri gideren, ihlal kararında belirtilen ilkelere uygun yeni bir karar vermektir (Mehmet Doğan [GK], B. No: 2014/8875, 7/6/2018, §§ 54-60; Aligül Alkaya ve diğerleri (2), B. No: 2016/12506, 7/11/2019, §§ 53-60, 66; Kadri Enis Berberoğlu (3) [GK], B. No: 2020/32949, 21/1/2021, §§ 93-100).

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Gerekçeli karar hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

B. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki gerekçeli karar hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,

C. Kararın bir örneğinin adil yargılanma hakkı kapsamındaki gerekçeli karar hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak amacıyla Karşıyaka 1. Aile Mahkemesine (2022/968 D. İş) iletilmesi için Karşıyaka 6.Aile Mahkemesine (2022/39 D.İş) GÖNDERİLMESİNE,

D. 664,10 TL harç ve 30.000 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 30.664,10 TL yargılama giderlerinin başvurucuya ÖDENMESİNE,

E. Ödemelerin kararın tebliğini takiben başvurucunun Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

F. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 27/11/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.