I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, taşınmaza kamulaştırma yapılmadan el atılması nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir. Başvurular, süresi içinde yapılmıştır. Başvuruların kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

2. Aralarında konu bakımından hukuki irtibat bulunması nedeniyle 2022/82677, 2023/2154, 2023/21731, 2023/22224, 2023/24747, 2023/24848, 2023/26386, 2023/26387, 2023/26388 numaralı bireysel başvuru dosyaları 2022/69839 numaralı bireysel başvuru dosyası ile birleştirilmiş ve incelemenin 2022/69839 numaralı bireysel başvuru dosyası üzerinden yürütülmesine Komisyonca karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

A. 2023/26386 Numaralı Bireysel Başvuru Kapsamında Kalan İhlal İddiası

3. Bireysel başvuruların incelenmesinde 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nde hüküm bulunmayan hâllerde ilgili usul kanunlarının bireysel başvurunun niteliğine uygun hükümleri uygulanacaktır. Bireysel başvuruya ilişkin mevzuatta mükerrer başvuru düzenlenmemiştir. Dolayısıyla aynı başvurucunun aynı nedenle birden fazla bireysel başvuru yapması durumunda başvurunun 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun dava şartlarına ilişkin hükümleri kıyasen uygulanmak suretiyle reddedilmesi gerekir.

4. Anayasa Mahkemesince yapılan incelemede başvurucunun 2023/26386 numara ile kayda alınan başvurusunda ileri sürdüğü aynı ihlal iddiasıyla ve aynı yargılama sürecinden şikâyet ederek daha önce 2023/21731 numara ile kayda alınan başka bir başvurusu bulunduğu görülmüştür. Bu durumda 2023/26386 numaralı başvurunun mükerrer başvuru niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.

5. Açıklanan gerekçeyle 2023/26386 numaralı başvurunun mükerrer olması nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.

B.Diğer Bireysel Başvurular Kapsamında Kalan İhlal iddiaları

6. Anayasa Mahkemesi, olay ve olguları somut başvuru ile benzer nitelikte olan Şevket Karataş ([GK], B. No: 2015/12554, 25/10/2018), Celalettin Aşçıoğlu (B. No: 2013/1436, 6/3/2014), Mustafa Asiler (B. No: 2013/3578, 25/2/2015) ile İbrahim Oğuz ve diğerleri (B. No: 2013/5926, 6/10/2015) kararlarında uygulanacak anayasal ilkeleri belirlemiştir. Bu çerçevede başvurucuların taşınmazlarına yapılan kamulaştırmasız el atmanın Anayasa'nın 13., 35. ve 46. maddeleriyle 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nda belirtilen usule uymayan bir müdahale olduğu belirtilerek mülkiyet hakkına yapılan söz konusu müdahalenin kanunilik ilkesini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Somut başvurularda da anılan kararlarda açıklanan ilkelerden ve ulaşılan sonuçtan ayrılmayı gerektiren bir durum bulunmamaktadır. Açıklanan gerekçelerle başvurucuların Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

III. GİDERİM

7. Başvurucular, ihlalin tespiti ile manevi tazminat talebinde bulunmuşlardır.

8.Başvuruda tespit edilen hak ihlalinin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmamaktadır. Olayda ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması bakımından etkin giderim yolu, tazminat olarak görülmektedir. Eski hâle getirme kuralı çerçevesinde ihlalin sonuçlarının bütünüyle ortadan kaldırılabilmesi için başvuruculara manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 2023/26386 numaralı başvurunun mükerrer olması nedeniyle REDDİNE,

B. Diğer başvurular yönünden kamulaştırmasız el atma nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

C. Anayasa'nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının kamulaştırmasız el atma nedeniyle diğer başvurular yönünden İHLAL EDİLDİĞİNE,

D. Başvuruculara ekli listenin (D) sütununda belirtilen tazminatların ÖDENMESİNE, diğer tazminat taleplerinin REDDİNE,

E.2023/26386 numaralı başvuru yönünden yargılama giderlerinin başvurucu Asime Kulaksız üzerinde BIRAKILMASINA, ekli listenin (E) ve (F) sütunlarında gösterilen tutarlarda harç ve vekâlet ücretinden oluşan yargılama giderinin başvuruculara ÖDENMESİNE,

F. Ödemelerin kararın tebliğini takiben başvurucuların Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 18/12/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.