I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, ceza yargılamasının uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 19/8/2022 tarihinde yapılmıştır. Komisyon, başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.

3. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

4. Başvuru formu ile eklerinde ifade edildiği şekliyle ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler çerçevesinde ilgili olaylar özetle şöyledir:

5. Başvurucu, adli bir vakaya müdahale eden kolluk görevlilerine tehdit ve hakaret içeren sözler söylediği isnadıyla 6/7/2017 tarihinde kolluk biriminde şüpheli sıfatıyla ifade vermiştir.

6. Soruşturma neticesinde başvurucunun kamu görevlisine karşı görevinden dolayı alenen hakaret suçunu işlediği iddiasıyla başvurucu hakkında 17/1/2018 tarihli iddianame düzenlenmiştir.

7. İddianamenin kabulü ile açılan dava, Ankara Batı 9. Asliye Ceza Mahkemesinin (Mahkeme) E.2018/103 sırasına kaydedilerek görülmeye başlanmıştır.

8. Duruşmanın 3/5/2018 tarihli ilk oturumunda müştekiler ile tanıkların beyanı alınmıştır. Anılan oturumda ceza infaz kurumunda bulunan başvurucunun duruşmanın bir sonraki oturumunda hazır edilmesi için ilgili ceza infaz kurumuna müzekkere yazılmasına karar verilmiştir.

9. Başvurucu, ceza infaz kurumundan tahliye edilmesi nedeniyle duruşmanın 22/6/2018 tarihli ikinci oturumunda hazır edilememiştir. Bir kısım tanığın dinlenildiği oturumda Mahkeme, başvurucunun adresine duruşma gün ve saatini bildirir davetiye tebliğine karar vermiştir.

10. Duruşmanın 9/10/2018 tarihli üçüncü oturumunda başvurucuya çıkarılan tebligatın geri döndüğü tespit edildikten sonra usulüne uygun davetiye tebliğine rağmen gelmeyen başvurucu hakkında zorla getirme emri düzenlenmesine karar verilerek duruşma 18/12/2018 tarihine ertelenmiştir.

11. Celse arasında başvurucu hakkında çıkarılan zorla getirme emrine, başvurucunun Sincan 2 No.lu L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda olduğuna dair cevap verilmiştir. Mahkeme, başvurucunun bir sonraki oturumda hazır edilmesi için ceza infaz kurumuna müzekkere yazılmasına karar vermiştir.

12. Başvurucu 19/2/2019 tarihli son oturuma bizzat katılarak savunma yapmıştır. Anılan oturumda başvurucunun isnat edilen suçtan 1 yıl 2 ay 17 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.

13. Başvurucu, bu karara karşı 26/2/2019 tarihinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 6. Ceza Dairesi (Daire) 1/10/2020 tarihinde istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.

14. Başvurucu, Daire kararına karşı 8/1/2021 tarihli dilekçe ile temyiz kanun yoluna başvurmuştur. Başvuru formu ve UYAP kayıtlarına göre temyiz kanun yolu incelemesi devam etmektedir.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

15. Anayasa Mahkemesinin 18/1/2023 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

16. Başvurucu, bireysel başvuru konusu yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

B. Değerlendirme

1. Kabul Edilebilirlik Yönünden

17. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.

2. Esas Yönünden

18. Ceza yargılamasının süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak bir kişiye suç işlediği iddiasının yetkili makamlar tarafından bildirildiği veya kişinin isnattan ilk olarak etkilendiği arama ve gözaltı gibi birtakım tedbirlerin uygulandığı tarih; sürenin sona erdiği tarih olarak ise suç isnadına ilişkin nihai kararın verildiği, yargılaması devam eden davalar yönünden ise Anayasa Mahkemesinin makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetle ilgili kararını verdiği tarih esas alınır (B.E., B. No: 2012/625, 9/1/2014, § 34).

19. Ceza yargılamasının süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken yargılamanın karmaşıklığı ve kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususlar dikkate alınır (B.E., § 29).

20. Somut olayda başvurucuya suç işlediği iddiasının yetkili makamlar tarafından bildirildiği tarih şüpheli sıfatıyla ifadesinin alındığı 6/7/2017'dir. Bu tarihte başlayan soruşturma kapsamında 17/1/2018 tarihinde iddianame düzenlenmiştir. Mahkemenin gerçekleştirdiği beş oturumda tamamlanan duruşma sonrasında 19/2/2019 tarihinde mahkûmiyet kararı verilmiştir. Başvurucunun 1/10/2020 tarihli istinaf başvurusunun esastan reddine dair karara karşı yaptığı temyiz kanun yolu başvurusuna ilişkin incelemenin devam ettiği anlaşılmıştır.

21. Anılan ilkeler ve Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında inceleme tarihi itibarıyla 5 yıl 6 ay 12 günlük başvuru konusu yargılamanın süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir.

22. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

V. GİDERİM

23. Tespit edilen ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin usul ve esaslar 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 50. maddesinde yer almaktadır.

24. Başvurucu 100.000 TL manevi tazminat talebinde bulunmuştur.

25. Somut olayda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.

26. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında başvurucuya net 9.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

B. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki makul sürede yargılanma hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,

C. Başvurucuya net 9.000 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,

D. 664,10 TL harç ve 9.900 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 10.564,10 TL yargılama giderinin başvurucuya ÖDENMESİNE,

E. Ödemelerin kararın tebliğini takiben başvurucunun Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

F. Kararın bir örneğinin bilgi için Yargıtayın ilgili Dairesine iletilmek üzere Ankara Batı 9. Asliye Ceza Mahkemesine (E.2018/103, K.2019/187) GÖNDERİLMESİNE,

G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 18/1/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.