I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, yolcu taşımak için yetki belgesi alınmadığı gerekçesiyle tesis edilen idari para cezasına yapılan iptal başvurusunun, aksi yöndeki yargı kararlarına karşın mahkemece reddedilmesinin adil yargılanma hakkını ihlal ettiği iddiası hakkındadır.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru, 23/5/2013 tarihinde Sarıgöl Sulh Ceza Mahkemesi vasıtasıyla yapılmıştır. Dilekçe ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesi neticesinde başvuruda, Komisyona sunulmasına engel teşkil edecek bir eksikliğin bulunmadığı tespit edilmiştir.

3. İkinci Bölüm Üçüncü Komisyonca 19/1/2015 tarihinde, kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir.

4. Adalet Bakanlığına (Bakanlık) başvuru konusu olay ve olgular bildirilmiş, başvuru belgelerinin bir örneği görüş için gönderilmiştir. Bakanlığın 2/7/2015 tarihli yazısında, Anayasa Mahkemesinin önceki kararlarına ve bu kapsamda sunulan görüşlerine atfen başvuru hakkında görüş sunulmayacağı bildirilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

A. Olaylar

5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

6. Başvurucu hakkında, öğrencilerin naklinde kullandığı aracına, taşıma yetki belgesi bulundurmadığı gerekçesiyle 2.426,00 TL idari para cezası tesis edilmiştir.

7. Başvurucunun, söz konusu aracı ticari bir amaçla değil, rehabilitasyon merkezlerine devam eden öğrencilerin naklinde kullandığını belirterek anılan idari para cezasının kaldırılması istemiyle Sarıgöl Sulh Ceza Mahkemesine 11/12/2012 tarihinde yapmış olduğu başvuru, aynı Mahkemenin 26/3/2013 tarihli ve 2013/9 Değişik İş sayılı kararıyla reddedilmiş ve anılan karar bu tarihte kesinleşmiştir.

8. Gerekçenin ilgili kısmı şöyledir:

 “Tüm dosya içeriğinden itiraz edenin ticari faaliyette bulunduğu, ulaştırma bakanlığı yetkililerince yetki belgesine haiz olmaksızın taşımacılık yaptığından bahisle idari para cezası tanzim edildiği görülmüş olup, itiraz edenin yetki belgesine haiz olup olmadığı ilgili kurumlardan sorulmuş olup, alınan cevabi yazılardan itiraz edenin yetki belgesi bulunmadan taşımacılık yaptığı ve bu durumun idari para cezası tutanağı ve ekleri ile de sabit olduğu dikkate alınarak her ne kadar ticari bir faaliyette bulunmadığı da ifade edilmiş ise de itirazın reddine dair aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir.”

9. Karar başvurucuya 30/4/2013 tarihinde tebliğ edilmiştir.

10. Bireysel başvuru 23/5/2013 tarihinde yapılmıştır.

B. İlgili Hukuk

11. 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolları Taşıma Kanunu’nun 5. maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları şöyledir:

“Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunludur.

Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yetki belgesi alınabilmesi için taşıma işleri işletmecilerinin mesleki saygınlık, mali yeterlilik ve mesleki yeterliliğe sahip olması gerekmektedir. (Değişik cümle: 23.01.2008-5728 S.K./516.mad) Ayrıca, karayoluyla yük ve yolcu taşımacılığı faaliyetlerinde kullanılan ticari araçlarda çalışan şoförlerin, sürücü mesleki yeterlilik belgesi almaları zorunludur. Bu maddeye ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir. 18/01/1954 tarihli ve 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu hükümleri saklıdır.

Taşımacılara, yetki belgesinden ayrı olarak taşımalarda kullanılacak taşıtların niteliğini ve sayısını gösteren taşıt belgesi ile taşımacının taşıt belgesinde kayıtlı her taşıt için düzenlenen ve taşıtta bulunması gereken taşıt kartı verilir.”

12. 4925 sayılı Kanun’un 26. maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:

“5 inci Maddesine göre yetki belgesi almadan veya yetki belgesi aldığı halde yetki belgesi kapsamına uygun olmayan faaliyetlerde bulunanlara bin Türk Lirası,… idari para cezası verilir.”

13. 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 28. maddesinin (10) numaralı fıkrası şöyledir:

“Üçbin Türk Lirası dahil idarî para cezalarına karşı başvuru üzerine verilen kararlar kesindir.”

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

14. Mahkemenin 16/9/2015 tarihinde yapmış olduğu toplantıda, başvurucunun 23/5/2013 tarihli ve 2013/3779 numaralı bireysel başvurusu incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

15. Başvurucu, rehabilitasyon merkezlerine devam eden öğrencilerin nakli için kullandıkları aracı, yolcu taşımacılığında kullandığı ve yetki belgesi bulundurulmadığı gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasının, idari para cezasına yapmış olduğu itirazın da benzer olaylarda verilen yargı kararlarına rağmen reddedilmesinin, Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan hak arama hürriyeti ve adil yargılanma hakkını ihlal ettiğini ileri sürmüş ve ihlalin ortadan kaldırılması talebinde bulunmuştur.

B. Değerlendirme

16. Anayasa’nın 148. maddesinin dördüncü fıkrası şöyledir:

“Bireysel başvuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamaz.”

17. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 48. maddesinin (2) numaralı fıkrası şöyledir:

“Mahkeme, … açıkça dayanaktan yoksun başvuruların kabul edilemezliğine karar verebilir.”

18. 6216 sayılı Kanun’un 48. maddesinin (2) numaralı fıkrasında açıkça dayanaktan yoksun başvuruların Mahkemece kabul edilemezliğine karar verilebileceği belirtilmiştir. Anayasa’nın 148. maddesinin dördüncü fıkrasında ise açıkça dayanaktan yoksun başvurular kapsamında değerlendirilen kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda incelenemeyeceği kurala bağlanmıştır.

19. Anılan kurallar uyarınca, ilke olarak derece mahkemeleri önünde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ile derece mahkemelerince, uyuşmazlıkla ilgili varılan sonucun esas yönünden adil olup olmaması bireysel başvuru incelemesine konu olamaz. Bunun tek istisnası, derece mahkemelerinin tespit ve sonuçlarının adaleti ve sağduyuyu hiçe sayan tarzda bariz takdir hatası veya açık keyfîlik içermesi ve bu durumun kendiliğinden bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlükleri ihlal etmiş olmasıdır. Bu çerçevede, kanun yolu şikâyeti niteliğindeki başvurular, bariz takdir hatası veya açık keyfîlik bulunmadıkça Anayasa Mahkemesince incelenemez (Necati Gündüz ve Recep Gündüz, B. No: 2012/1027, 12/2/2013, § 26).

20. Başvurucu, ticari faaliyette kullanmadığı aracına taşıma yetki belgesi bulundurmadığı gerekçesiyle idare tarafından idari para cezası işlemi tesis edildiğini, bu cezaya karşı yaptığı başvurunun da aksi yönde yargı kararları olmasına rağmen reddedildiğini belirtmekte olup başvurucunun iddialarının özünün, hukuk kurallarının değerlendirilmesinde ve yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibarıyla yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.

21. Başvurucu, yargılama sürecinde karşı tarafın sunduğu deliller ve görüşler hakkında bilgi sahibi olamadığına, kendi delillerini ve iddialarını sunma olanağı bulamadığına, karşı tarafça sunulan delillere ve iddialara etkili bir şekilde itiraz etme fırsatı bulamadığına ya da uyuşmazlığın çözüme kavuşturulmasıyla ilgili iddialarının derece mahkemesi tarafından dinlenmediğine veya kararın gerekçesiz olduğuna ilişkin bir bilgi ya da kanıt sunmadığı gibi mahkemenin kararında bariz takdir hatası veya açıkça keyfîlik oluşturan herhangi bir durum da tespit edilmemiştir. Başvurucunun, aksi yönde olduğunu belirtip sunduğu yargı kararlarının ise ilk derece mahkemesi bakımından bağlayıcılığı bulunmayan yerel mahkemelerce verilen kararlar olduğu görülmüştür.

22. Açıklanan nedenlerle, başvurucu tarafından ileri sürülen iddiaların kanun yolu şikâyeti niteliğinde olduğu, derece mahkemesi kararlarının bariz takdir hatası veya açık keyfîlik de içermediği anlaşıldığından başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin “açıkça dayanaktan yoksun olması” nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun “açıkça dayanaktan yoksun olması” nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde bırakılmasına,

16/9/2015 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.