|
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
|
|
ANAYASA MAHKEMESİ
|
|
|
|
|
|
GENEL KURUL
|
|
|
|
KARAR
|
|
|
|
SENCER BAŞAT VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
|
|
(Başvuru Numarası: 2013/7800)
|
|
|
|
Karar Tarihi: 18/6/2014
|
|
|
|
GENEL KURUL
|
|
|
|
KARAR
|
|
|
|
Başkan
|
:
|
Haşim KILIÇ
|
|
Başkanvekili
|
:
|
Serruh
KALELİ
|
|
Başkanvekili
|
:
|
Alparslan ALTAN
|
|
Üyeler
|
:
|
Serdar ÖZGÜLDÜR
|
|
|
|
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|
|
|
|
Zehra Ayla PERKTAŞ
|
|
|
|
Recep KÖMÜRCÜ
|
|
|
|
Burhan ÜSTÜN
|
|
|
|
Engin YILDIRIM
|
|
|
|
Nuri NECİPOĞLU
|
|
|
|
Hicabi
DURSUN
|
|
|
|
Celal Mümtaz AKINCI
|
|
|
|
Erdal TERCAN
|
|
|
|
Muammer TOPAL
|
|
|
|
Zühtü ARSLAN
|
|
|
|
M. Emin KUZ
|
|
|
|
Hasan Tahsin GÖKCAN
|
|
Raportör
|
:
|
Serhat ALTINKÖK
|
|
|
|
Yunus HEPER
|
|
|
|
Recep ÜNAL
|
|
|
|
Muharrem İlhan KOÇ
|
|
|
|
Özcan ÖZBEY
|
|
1. Başvurucu
|
:
|
Sencer BAŞAT
|
|
2. Başvurucu
|
:
|
Aşkın ÖZTÜRK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Kemal Nevzat GÜLEŞEN
|
|
3. Başvurucu
|
|
Turgut KETKEN
|
|
4. Başvurucu
|
:
|
Yavuz KILIÇ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Kemal Nevzat GÜLEŞEN
|
|
5. Başvurucu
|
:
|
Ökkeş Alp KIRIKKANAT
|
|
6. Başvurucu
|
:
|
Ali Cengiz ŞİRİN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ayfer UZUNIRMAK
|
|
7. Başvurucu
|
:
|
Bulut Ömer MİMİROĞLU
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Kazım GÖZÜŞİRİN
|
|
8. Başvurucu
|
:
|
Bayram Ali TAVLAYAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mustafa BAŞAR ENGİN
|
|
9. Başvurucu
|
:
|
Korcan
PULATSÜ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali Fahir KAYACAN
|
|
10. Başvurucu
|
:
|
Ziya GÜLER
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali Fahir KAYACAN
|
|
11. Başvurucu
|
:
|
Rıdvan ULUGÜLER
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali Fahir KAYACAN
|
|
12. Başvurucu
|
:
|
Beyazıt KARATAŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali Fahir KAYACAN
|
|
13. Başvurucu
|
:
|
Mehmet ELDEM
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali Fahir KAYACAN
|
|
14. Başvurucu
|
:
|
Hüseyin ÇINAR
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali Fahir KAYACAN
|
|
15. Başvurucu
|
:
|
Sefer KURNAZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali Fahir KAYACAN
|
|
16. Başvurucu
|
:
|
Berna DÖNMEZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali Fahir KAYACAN
|
|
17. Başvurucu
|
:
|
Mehmet Cem ÇAĞLAR
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali Fahir KAYACAN
|
|
18. Başvurucu
|
:
|
Ali Deniz KUTLUK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ayşe Gül HANYALOĞLU
|
|
19. Başvurucu
|
:
|
Mustafa Aydın GÜRÜL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ayşe Gül HANYALOĞLU
|
|
20. Başvurucu
|
:
|
Hasan HOŞGİT
|
|
21. Başvurucu
|
:
|
Ahmet Sinan ERTUĞRUL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Günizi DİZDAR
|
|
22. Başvurucu
|
:
|
Fikret GÜNEŞ
|
|
23. Başvurucu
|
:
|
Taner BALKIŞ
|
|
24. Başvurucu
|
:
|
Mustafa KARASABUN
|
|
25. Başvurucu
|
:
|
Bülent KOCABABUÇ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Kemal Yener SARAÇOĞLU
|
|
26. Başvurucu
|
:
|
Osman KAYALAR
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Kemal Yener ŞARAÇOĞLU
|
|
27. Başvurucu
|
:
|
Recep YILDIZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Kemal Yener SARAÇOĞLU
|
|
28. Başvurucu
|
:
|
Alpar KARAAHMET
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Kemal Yener ŞARAÇOĞLU
|
|
29. Başvurucu
|
:
|
Nihat ALTUNBULAK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Kemal Yener SARAÇOĞLU
|
|
30. Başvurucu
|
:
|
Hakan Mehmet KÖKTÜRK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Kemal Yener SARAÇOĞLU
|
|
31. Başvurucu
|
:
|
Ayhan ÜSTBAŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Kemal Yener SARAÇOĞLU
|
|
32. Başvurucu
|
:
|
Ali Semih ÇETİN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şule EROL
|
|
33. Başvurucu
|
:
|
Cem Aziz ÇAKMAK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şule EROL
|
|
34. Başvurucu
|
:
|
Faruk DOĞAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şule EROL
|
|
35. Başvurucu
|
:
|
Metin Yavuz YALÇIN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şule EROL
|
|
36. Başvurucu
|
:
|
Ramazan Cem GÜRDENİZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şule EROL
|
|
37. Başvurucu
|
:
|
Soner POLAT
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şule EROL
|
|
38. Başvurucu
|
:
|
Fatih Uluç YEĞİN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şule EROL
|
|
39. Başvurucu
|
:
|
Kürşad Güven ERTAŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şule EROL
|
|
40. Başvurucu
|
:
|
Murat ÖZENALP
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şule EROL
|
|
41. Başvurucu
|
:
|
Utku ARSLAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şule EROL
|
|
42. Başvurucu
|
:
|
Hakan İsmail ÇELİKCAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şule EROL
|
|
43. Başvurucu
|
:
|
Nadir Hakan ERAYDIN
|
|
44. Başvurucu
|
:
|
İsmail TAŞ
|
|
45. Başvurucu
|
:
|
Emin KÜÇÜKKILIÇ
|
|
46. Başvurucu
|
:
|
Ali TÜRKŞEN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İbrahim ŞAHİNKAYA
|
|
|
|
Av. Şeref DEDE
|
|
47. Başvurucu
|
:
|
Tayfun DUMAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şeref DEDE
|
|
48. Başvurucu
|
:
|
İbrahim Koray ÖZYURT
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İbrahim ŞAHİNKAYA
|
|
|
|
Av. Şeref DEDE
|
|
49. Başvurucu
|
:
|
Muharrem Nuri ALACALI
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Şeref DEDE
|
|
50. Başvurucu
|
:
|
Dora SUNGUNAY
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İbrahim ŞAHİNKAYA
|
|
|
|
Av. Şeref DEDE
|
|
51. Başvurucu
|
:
|
Şafak YÜREKLİ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İbrahim ŞAHİNKAYA
|
|
52. Başvurucu
|
:
|
İsmail TAYLAN
|
|
53. Başvurucu
|
:
|
Binali AYDOĞDU
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Nihat Taner ÇATALSAKAL
|
|
54. Başvurucu
|
:
|
Oğuz TÜRKSOYU
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Osman OĞUZHAN
|
|
55. Başvurucu
|
:
|
Cemal TEMİZÖZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ünsal AKTAŞ
|
|
56. Başvurucu
|
:
|
Uğur UZAL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Emiş Özgür ERYILMAZ
|
|
57. Başvurucu
|
:
|
Nuri Selçuk GÜNERİ
|
|
58. Başvurucu
|
:
|
Yusuf AFAT
|
|
59. Başvurucu
|
:
|
Celal Kerem EREN
|
|
60. Başvurucu
|
:
|
Berker Emre TOK
|
|
61. Başvurucu
|
:
|
Erhan KUBAT
|
|
62. Başvurucu
|
:
|
Ergin SAYGUN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Metin KAYAÇAĞLAYAN
|
|
63. Başvurucu
|
:
|
Kubilay AKTAŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Metin KAYAÇAĞLAYAN
|
|
64. Başvurucu
|
:
|
Armağan AKSAKAL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Levent TÜRKOĞLU
|
|
65. Başvurucu
|
:
|
Sinan TOPUZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali ALTAY
|
|
66. Başvurucu
|
:
|
Recep Rıfkı DURUSOY
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Deniz ATA
|
|
67. Başvurucu
|
:
|
Doğan TEMEL
|
|
68. Başvurucu
|
:
|
Mete DEMİRGİL
|
|
69. Başvurucu
|
:
|
Aşkın ÜREDİ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Rahile HORZUM
|
|
70. Başvurucu
|
:
|
Çetin DOĞAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Hüseyin ERSÖZ
|
|
71. Başvurucu
|
:
|
Ahmet YAVUZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Duygun YARSUVAT
|
|
|
|
Av. Mehmet Selim YAVUZ
|
|
72. Başvurucu
|
:
|
Mehmet OTUZBİROĞLU
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ahmet KÖKSAL
|
|
73. Başvurucu
|
:
|
Devrim REHBER
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Abdullah KAYA
|
|
74. Başvurucu
|
:
|
Mustafa KOÇ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Abdullah KAYA
|
|
75. Başvurucu
|
:
|
Erdal AKYAZAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Selda Uğur AKYAZAN
|
|
76. Başvurucu
|
:
|
Cenk HATUNOĞLU
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
77. Başvurucu
|
:
|
Namık SEVİNÇ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
78. Başvurucu
|
:
|
Mustafa İLHAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
79. Başvurucu
|
:
|
Süleyman Namık KURŞUNCU
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
80. Başvurucu
|
:
|
Yalçın ERGÜL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
81. Başvurucu
|
:
|
Mehmet ERKORKMAZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
82. Başvurucu
|
:
|
Hüseyin DİLAVER
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
83. Başvurucu
|
:
|
Şenol BÜYÜKÇAKIR
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
84. Başvurucu
|
:
|
Erhan ŞENSOY
|
|
85. Başvurucu
|
:
|
Bülent GÜNÇAL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
86. Başvurucu
|
:
|
Gürkan YILDIZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
87. Başvurucu
|
:
|
Ayhan GÜMÜŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
88. Başvurucu
|
:
|
Ahmet ERDEM
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
89. Başvurucu
|
:
|
Kubilay BALOĞLU
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
90. Başvurucu
|
:
|
Atilla ÖZLER
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
91. Başvurucu
|
:
|
Rasim ARSLAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
92. Başvurucu
|
:
|
Çetin CAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
93. Başvurucu
|
:
|
Turgut ATMAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
94. Başvurucu
|
:
|
Cengiz KÖYLÜ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
95. Başvurucu
|
:
|
Yusuf Volkan YÜCEL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
96. Başvurucu
|
:
|
Necdet Tunç SÖZEN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
97. Başvurucu
|
:
|
Osman BAŞIBÜYÜK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
98. Başvurucu
|
:
|
Cahit Serdar GÖKGÖZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Serhad ZENGİNPEDÜK
|
|
99. Başvurucu
|
:
|
Halit Nejat AKGÜNER
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Refik Ali UÇARCI
|
|
100. Başvurucu
|
:
|
Dursun ÇİÇEK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İrem ÇİÇEK
|
|
101. Başvurucu
|
:
|
Hayri GÜNER
|
|
102. Başvurucu
|
:
|
Ahmet Feyyaz ÖĞÜTCÜ
|
|
103. Başvurucu
|
:
|
Hüseyin HOŞGİT
|
|
104. Başvurucu
|
:
|
Ali Yasin TÜRKER
|
|
105. Başvurucu
|
:
|
Levent Kerim UÇA
|
|
106. Başvurucu
|
:
|
Bülent OLCAY
|
|
107. Başvurucu
|
:
|
Zafer Erdim İNAL
|
|
108. Başvurucu
|
:
|
Erdinç ALTINER
|
|
109. Başvurucu
|
:
|
Mehmet Cem OKYAY
|
|
110. Başvurucu
|
:
|
Mehmet Baybars KÜÇÜKATAY
|
|
111. Başvurucu
|
:
|
Mustafa Erhan PAMUK
|
|
112. Başvurucu
|
:
|
Ümit ÖZCAN
|
|
113. Başvurucu
|
:
|
Engin BAYKAL
|
|
114. Başvurucu
|
:
|
Lütfü SANCAR
|
|
115. Başvurucu
|
:
|
Nuri ÜSTÜNER
|
|
116. Başvurucu
|
:
|
Ahmet KÜÇÜKŞAHİN
|
|
117. Başvurucu
|
:
|
Nuri Ali KARABABA
|
|
118. Başvurucu
|
:
|
Haldun ERMİN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali SEZENOĞLU
|
|
119. Başvurucu
|
:
|
Derya ÖN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
120. Başvurucu
|
:
|
Mehmet AYGÜN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mete KUBİLAY
|
|
121. Başvurucu
|
:
|
Aykar
TEKİN
|
|
122. Başvurucu
|
:
|
Mustafa ÖNSEL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ziya KARA
|
|
123. Başvurucu
|
:
|
Erdem Caner BENER
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Abdullah Alp ARSLANKURT
|
|
124. Başvurucu
|
:
|
Engin KILIÇ
|
|
125. Başvurucu
|
:
|
Refik Levent TEZCAN
|
|
126. Başvurucu
|
:
|
Kemalettin YAKAR
|
|
127. Başvurucu
|
:
|
Yaşar Barbaros BÜYÜKSAĞNAK
|
|
128. Başvurucu
|
:
|
Kıvanç KIRMACI
|
|
129. Başvurucu
|
:
|
Mustafa Haluk BAYBAŞ
|
|
130. Başvurucu
|
:
|
Levent ÇEHRELİ
|
|
131. Başvurucu
|
:
|
Ayhan Türker KOÇPINAR
|
|
132. Başvurucu
|
:
|
Fahri Can YILDIRIM
|
|
133. Başvurucu
|
:
|
Bahadır Mustafa KAYALI
|
|
134. Başvurucu
|
:
|
Ertuğrul UÇAR
|
|
135. Başvurucu
|
:
|
Mesut Zafer SARI
|
|
136. Başvurucu
|
:
|
Ercan İRENÇİN
|
|
137. Başvurucu
|
:
|
İhsan BALABANLI
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ziya KARA
|
|
|
|
Av. Ramazan BULUT
|
|
138. Başvurucu
|
:
|
Hanifi
YILDIRIM
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ziya KARA
|
|
139. Başvurucu
|
:
|
Bekir MEMİŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ramazan BULUT
|
|
140. Başvurucu
|
:
|
Kahraman DİKMEN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mahir IŞIKAY
|
|
141. Başvurucu
|
:
|
Hüseyin TOPUZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mahir IŞIKAY
|
|
142. Başvurucu
|
:
|
Mehmet Cem KIZIL
|
|
143. Başvurucu
|
:
|
Taylan ÇAKIR
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Hasan Adil ATABAY
|
|
144. Başvurucu
|
:
|
Hasan ÖZYURT
|
|
145. Başvurucu
|
:
|
Murat ÜNLÜ
|
|
146. Başvurucu
|
:
|
Hannan
ŞAYAN
|
|
147. Başvurucu
|
:
|
Alpay ÇAKARCAN
|
|
148. Başvurucu
|
:
|
İbrahim Özdem KOÇER
|
|
149. Başvurucu
|
:
|
Mehmet Ferhat ÇOLPAN
|
|
150. Başvurucu
|
:
|
Aydın SEZENOĞLU
|
|
151. Başvurucu
|
:
|
Aziz YILMAZ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mahir IŞIKAY
|
|
152. Başvurucu
|
:
|
Rafet OKTAR
|
|
153. Başvurucu
|
:
|
Nail İLBEY
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mahir IŞIKAY
|
|
154. Başvurucu
|
:
|
Ahmet DİKMEN
|
|
155. Başvurucu
|
:
|
Ergün BALABAN
|
|
156. Başvurucu
|
:
|
Ayhan GEDİK
|
|
157. Başvurucu
|
:
|
Bülent TUNÇAY
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Cengiz ERDOĞAN
|
|
158. Başvurucu
|
:
|
Önder ÇELEBİ
|
|
159. Başvurucu
|
:
|
Yusuf KELLELİ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mahir IŞIKAY
|
|
160. Başvurucu
|
:
|
Servet BİLGİN
|
|
161. Başvurucu
|
:
|
Ali DEMİR
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mahir IŞIKAY
|
|
162. Başvurucu
|
:
|
Hakan SARGIN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mahir IŞIKAY
|
|
163. Başvurucu
|
:
|
Erdinç ATİK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mahir IŞIKAY
|
|
164. Başvurucu
|
:
|
Murat ÖZÇELİK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mahir IŞIKAY
|
|
165. Başvurucu
|
:
|
Ümit METİN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Naim KARAKAYA
|
|
166. Başvurucu
|
:
|
Hüseyin ÖZÇOBAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mahir IŞIKAY
|
|
167. Başvurucu
|
:
|
Mücahit ERAKYOL
|
|
168. Başvurucu
|
:
|
Salim Erkal BEKTAŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İlkay SEZER
|
|
169. Başvurucu
|
:
|
Şükrü SARIIŞIK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Osman TOPÇU
|
|
170. Başvurucu
|
:
|
Nejat BEK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İlkay SEZER
|
|
171. Başvurucu
|
:
|
Bilgin BALANLI
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İlkay SEZER
|
|
172. Başvurucu
|
:
|
Meftun HIRACA
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Naim KARAKAYA
|
|
173. Başvurucu
|
:
|
Deniz CORA
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Naim KARAKAYA
|
|
174. Başvurucu
|
:
|
Engin ALAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Yakup AKYÜZ
|
|
175. Başvurucu
|
:
|
Serdar Okan KIRÇİÇEK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İhsan Nuri TEZEL
|
|
176. Başvurucu
|
:
|
Taner GÜL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Atakay BALA
|
|
|
|
Av. Şule EROL
|
|
177. Başvurucu
|
:
|
Halil İbrahim FIRTINA
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Hasan Fehmi DEMİR
|
|
|
|
Av. Kazım Yiğit AKALIN
|
|
178. Başvurucu
|
:
|
Osman Fevzi GÜNEŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İlkay SEZER
|
|
179. Başvurucu
|
:
|
Turgay ERDAĞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İhsan Nuri TEZEL
|
|
180. Başvurucu
|
:
|
Memiş
Yüksel YALÇIN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İlkay SEZER
|
|
181. Başvurucu
|
:
|
Özden ÖRNEK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Turgay SARIAKÇALI
|
|
182. Başvurucu
|
:
|
Ayhan TAŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Hilal DEMİRELLİ
|
|
|
|
Av. İlkay SEZER
|
|
183. Başvurucu
|
:
|
Mehmet Cenk DALKANAT
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Turgay SARIAKÇALI
|
|
184. Başvurucu
|
:
|
Ramazan Kamüran GÖKSEL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Hüseyin Mitat TOMBAK
|
|
185. Başvurucu
|
:
|
Tuncay ÇAKAN
|
|
186. Başvurucu
|
:
|
Ali Sadi ÜNSAL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Hüseyin Mitat TOMBAK
|
|
187. Başvurucu
|
:
|
Behzat BALTA
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Salim ŞEN
|
|
188. Başvurucu
|
:
|
Gürkan KOLDAŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Derya ERDOĞAN
|
|
189. Başvurucu
|
:
|
Mehmet Seyfettin ALEVCAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İhsan Nuri TEZEL
|
|
190. Başvurucu
|
:
|
Kadri Sonay AKPOLAT
|
|
191. Başvurucu
|
:
|
Ahmet HACIOĞLU
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mustafa KARADENİZ
|
|
192. Başvurucu
|
:
|
Mehmet ÖRGEN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İhsan Nuri TEZEL
|
|
193. Başvurucu
|
:
|
Abdullah GAVREMOĞLU
|
|
194. Başvurucu
|
:
|
Ender GÜNGÖR
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İhsan Nuri TEZEL
|
|
195. Başvurucu
|
:
|
Onur ULUOCAK
|
|
196. Başvurucu
|
:
|
Özgür Ecevit TAŞCI
|
|
197. Başvurucu
|
:
|
Murat SAKA
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İhsan Nuri TEZEL
|
|
198. Başvurucu
|
:
|
Hakan BÜYÜK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Celal ÜLGEN
|
|
199. Başvurucu
|
:
|
Ahmet Bertan NOGAYLAROĞLU
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Celal ÜLGEN
|
|
200. Başvurucu
|
:
|
Süha TANYERİ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Celal ÜLGEN
|
|
201. Başvurucu
|
:
|
Cemalettin BOZDAĞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. İhsan Nuri TEZEL
|
|
202. Başvurucu
|
:
|
Ahmet Zeki ÜÇOK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Celal ÜLGEN
|
|
|
|
Av. Serkan GÜNEL
|
|
203. Başvurucu
|
:
|
Mehmet Koray ERYAŞA
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Murat ERGÜN
|
|
204. Başvurucu
|
:
|
Turgay YAMAÇ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Murat ERGÜN
|
|
205. Başvurucu
|
:
|
Abdullah Can ERENOĞLU
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Murat ERGÜN
|
|
206. Başvurucu
|
:
|
Kadir SAĞDIÇ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Murat ERGÜN
|
|
207. Başvurucu
|
:
|
Mehmetfatih
İLĞAR
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Murat ERGÜN
|
|
208. Başvurucu
|
:
|
Davut İsmet ÇINKI
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Hasan Fehmi DEMİR
|
|
209. Başvurucu
|
:
|
Özer KARABULUT
|
|
210. Başvurucu
|
:
|
Nedim Güngör KURUBAŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Haluk PEKŞEN
|
|
211. Başvurucu
|
:
|
Mehmet Fikri KARADAĞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Nevzat ÇETİN
|
|
212. Başvurucu
|
:
|
Yusuf Ziya TOKER
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Yahya KOÇ
|
|
213. Başvurucu
|
:
|
Derya GÜNERGİN
|
|
214. Başvurucu
|
:
|
Hasan Fehmi CANAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ahmet KOÇ
|
|
215. Başvurucu
|
:
|
Mehmet Kaya VAROL
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Muzaffer DEĞİRMENCİ
|
|
216. Başvurucu
|
:
|
Gürbüz KAYA
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Ahmet KOÇ
|
|
217. Başvurucu
|
:
|
İzzet OCAK
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Muammer KÜÇÜK
|
|
218. Başvurucu
|
:
|
Mustafa Korkut ÖZARSLAN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Mehmet Tolga AKALIN
|
|
219. Başvurucu
|
:
|
Haydar Mücahit ŞİŞLİOĞLU
|
|
220. Başvurucu
|
:
|
Yurdaer OLCAN
|
|
221. Başvurucu
|
:
|
Halil KALKANLI
|
|
222. Başvurucu
|
:
|
Suat AYTIN
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Muammer KÜÇÜK
|
|
223. Başvurucu
|
:
|
Abdülkadir ERYILMAZ
|
|
224. Başvurucu
|
:
|
Mehmet YOLERİ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Eyyup Sabri GÜRSOY
|
|
225. Başvurucu
|
:
|
Fahri Yavuz URAS
|
|
226. Başvurucu
|
:
|
Faruk Oktay MEMİOĞLU
|
|
227. Başvurucu
|
:
|
Ender KAHYA
|
|
228. Başvurucu
|
:
|
Gürsel ÇAYPINAR
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Alp ÇAKMUT
|
|
229. Başvurucu
|
:
|
Mehmet ULUTAŞ
|
|
Vekili
|
:
|
Av. Durgut CAN
|
|
230. Başvurucu
|
:
|
Mustafa ÇALIŞ
|
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvurucular, 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 147.
maddesinde düzenlenen Türkiye Cumhuriyeti İcra Vekilleri Heyetini Cebren Iskat
veya Vazife Görmekten Men suçuna teşebbüsten İstanbul 10. Ağır Ceza
Mahkemesinde yürütülen yargılama ve yargılama sonunda verilen mahkûmiyet kararı
nedeniyle Anayasa’nın 36. maddesinde koruma altına alınan adil yargılanma hakkı
ile Anayasa’nın 19. maddesinde koruma altına alınan özgürlük ve güvenlik
hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru dilekçeleri ve eklerinin idari yönden yapılan ön
incelemesi neticesinde Komisyonlara sunulmasına engel bir eksikliğin
bulunmadığı tespit edilmiştir.
3. Komisyonlarca, kabul edilebilirlik incelemesinin Bölümler
tarafından yapılmasına, dosyaların Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir.
2013/7800 numaralı başvuruya ilişkin olarak Birinci Bölüm, 14/1/2014 tarihinde
yapılan toplantıda kabul edilebilirlik ve esas hakkındaki incelemenin birlikte
yapılmasına karar vermiştir. 2013/8282 numaralı başvuruya ilişkin olarak İkinci
Bölüm, 7/1/2014 tarihinde yapılan toplantıda kabul edilebilirlik ve esas
hakkındaki incelemenin birlikte yapılmasına karar vermiştir.
4. 2013/7800 ve 2013/8282 numaralı başvuruların konusu olay
ve olgular Adalet Bakanlığına bildirilmiş, Adalet Bakanlığı başvuruya ilişkin
görüşlerini 10/3/2014 tarihinde Anayasa Mahkemesine sunmuştur. Adalet Bakanlığı
tarafından Anayasa Mahkemesine sunulan görüşler başvuruculara bildirilmiş
başvurucular, Adalet Bakanlığının görüşüne karşı beyanlarını Anayasa
Mahkemesine sunmuşlardır.
5. Bölümler, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün
71. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca başvurular hakkında ivedilikle
karar verilmesini gerekli görerek Bakanlık cevapları beklenilmeden
incelenmesine ve başvurunun niteliği itibarıyla Genel Kurul tarafından karara
bağlanmasını gerekli gördüğünden Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün
28. maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca görüşülmek üzere Genel Kurula
sevkine karar vermiştir.
6. Aşağıda numaraları belirtilen;
2013/7742, 2013/7743, 2013/7796, 2013/7801, 2013/7814,
2013/7818, 2013/7867, 2013/7878, 2013/7879, 2013/7880, 2013/7881, 2013/7882,
2013/7883, 2013/7884, 2013/7885, 2013/7886, 2013/7891, 2013/7892, 2013/7897,
2013/7914, 2013/7955, 2013/7956, 2013/7957, 2013/7972, 2013/7973, 2013/7974,
2013/7975, 2013/7976, 2013/7978, 2013/7980, 2013/7981, 2013/7982, 2013/7993,
2013/7995, 2013/7997, 2013/7999, 2013/8000, 2013/8001, 2013/8002, 2013/8003,
2013/8004, 2013/8005, 2013/8008, 2013/8009, 2013/8012, 2013/8014, 2013/8015, 2013/8016,
2013/8017, 2013/8018, 2013/8019, 2013/8020, 2013/8021, 2013/8022, 2013/8023,
2013/8024, 2013/8025, 2013/8026, 2013/8027, 2013/8050, 2013/8051, 2013/8052,
2013/8066, 2013/8067, 2013/8072, 2013/8076, 2013/8077, 2013/8078, 2013/8079,
2013/8080, 2013/8081, 2013/8082, 2013/8083, 2013/8084, 2013/8085, 2013/8086,
2013/8087, 2013/8088, 2013/8089, 2013/8092, 2013/8093, 2013/8094, 2013/8095,
2013/8096, 2013/8097, 2013/8099, 2013/8101, 2013/8103, 2013/8197, 2013/8198,
2013/8205, 2013/8206, 2013/8208, 2013/8209, 2013/8205, 2013/8206, 2013/8208,
2013/8209, 2013/8210, 2013/8211, 2013/8212, 2013/8213, 2013/8214, 2013/8215,
2013/8216, 2013/8217, 2013/8218, 2013/8219, 2013/8220, 2013/8221, 2013/8224,
2013/8225, 2013/8226, 2013/8227, 2013/8228, 2013/8229, 2013/8230, 2013/8231,
2013/8232, 2013/8233, 2013/8234, 2013/8235, 2013/8236, 2013/8237, 2013/8238,
2013/8239, 2013/8240, 2013/8241, 2013/8242, 2013/8243, 2013/8244, 2013/8245,
2013/8246, 2013/8247, 2013/8248, 2013/8249, 2013/8250, 2013/8251, 2013/8252,
2013/8253, 2013/8254, 2013/8257, 2013/8258, 2013/8259, 2013/8260, 2013/8261,
2013/8262, 2013/8263, 2013/8264, 2013/8265, 2013/8266, 2013/8267, 2013/8268,
2013/8269, 2013/8270, 2013/8271, 2013/8272, 2013/8273, 2013/8274, 2013/8275,
2013/8276, 2013/8277, 2013/8278, 2013/8279, 2013/8280, 2013/8281, 2013/8282,
2013/8283, 2013/8284, 2013/8285, 2013/8286, 2013/8287, 2013/8288, 2013/8289,
2013/8290, 2013/8291, 2013/8292, 2013/8293, 2013/8294, 2013/8295, 2013/8296,
2013/8297, 2013/8298, 2013/8299, 2013/8300, 2013/8301, 2013/8302, 2013/8303,
2013/8304, 2013/8305, 2013/8306, 2013/8307, 2013/8308, 2013/8309, 2013/8310,
2013/8311, 2013/8312, 2013/8313, 2013/8314, 2013/8315, 2013/8317, 2013/8327,
2013/8328, 2013/8340, 2013/8352, 2013/8375, 2013/8376, 2013/8377, 2013/8383,
2013/8401, 2013/8436, 2013/8439, 2013/8440, 2013/8441, 2013/8453, 2013/8468,
2013/8993, 2013/9109, 2014/188, 2014/263, 2014/1223, 2014/1335, 2014/2723,
2014/5035 sayılı başvuruların konu bakımından aynı nitelikte bulunmaları
nedeniyle 2013/7800 sayılı başvuru ile birleştirilmesine
ve incelemenin bu dosya üzerinden yapılmasına karar verilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
A. Olaylar
7. Başvuru formlarında ve eklerinde ifade edildiği şekliyle
olaylar özetle şöyledir:
8. 20-21 Ocak 2010 tarihlerinde ulusal yayın yapan günlük
bir gazetede “Fatih Camii Bombalanacaktı
- İki Yüz Bin Kişiye Tutuklama” başlıklı haberlerin
yayınlanmasından sonra, haberi yapan gazeteci tarafından 21/1/2010 tarihinde
habere dayanak teşkil eden 3 adet DVD ve 1 adet CD, 29/1/2010 tarihinde de 19
adet CD, 10 adet ses kaseti ve 2229 sayfalık belge İstanbul Cumhuriyet
Başsavcılığına teslim edilmiştir.
9. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca soruşturma kapsamında
el konulan 11 nolu CD’de 1. Ordu, 2, 3, 5 ve 15.
Kolordular, Donanma, Harp Akademileri, Bursa ve İstanbul Jandarma Bölge
Komutanlıklarınca hazırlanan harekât ve tedhiş planları, listeler ile 2003 yılı
plan seminerine ait bir kısım yazışmalar, 16 nolu
CD’de Adalet ve Kalkınma Partisi Hükümetince yapılan bazı atamalar hakkında
bilgiler, 17 nolu CD’de ise 11 nolu
CD’de bulunan harekât ve tedhiş planlarının bulunduğu değerlendirilmiştir.
10. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının 2/7/2010 tarih ve
2010/420 sayılı iddianamesiyle 196 sanık hakkında 765 sayılı Türk Ceza
Kanunu’nun 147, 61/1, 31, 33, 40. maddeleri kapsamında kamu davası açılmıştır.
İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesinin 23/7/2010 tarihli iddianamenin kabulü ve
tensip kararı sonrası 16/12/2010 tarihli duruşmayla yargılama başlamıştır.
11. Yargılama sürecinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının
16/6/2011 tarih ve 2011/288 sayılı iddianamesiyle 28 sanık hakkında, 11/11/2011
tarih ve 2011/554 sayılı iddianamesiyle 143 sanık hakkında Türkiye Cumhuriyeti
İcra Vekilleri Heyetini cebren ıskat veya vazife görmekten men etmeye teşebbüs
suçundan açılan davalar, İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesinin 2010/283 Esas
sayılı dosyasında birleştirilmiştir. Üç ayrı iddianameyle açılan ve
birleştirilen dava kapsamında 367 sanık hakkında yargılama yapılmıştır.
12. İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesinin 21/9/2012 tarih ve
E.2010/283, K.2012/245 sayılı kararıyla, yargılanan 36 sanık hakkında beraat,
başvurucuların da aralarında olduğu 325 sanık hakkında ise Türkiye Cumhuriyeti
İcra Vekilleri Heyetini cebren ıskat veya vazife görmekten men etmeye teşebbüs
suçundan 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 147. ve 61. maddeleri gereğince mahkumiyet kararı verilmiştir.
13. Temyiz incelemesi sonunda, başvurucuların da aralarında
olduğu 237 sanık hakkındaki mahkûmiyet kararı Yargıtay 9. Ceza Dairesinin 9/10/2013
tarih ve E.2013/9110, K.2013/12351 sayılı ilamıyla düzeltilerek onanmıştır.
Ayrıca, 36 sanık hakkındaki beraat kararı onanmış, 88 sanık hakkındaki
mahkûmiyet kararı ise ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi veya
beraat kararı verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmuştur.
B. İlgili Hukuk
14. Mahkumiyet esas alınan suç tarihinde
yürürlükte olan 1/3/1926 tarih ve 765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 147. maddesi
şöyledir:
“Türkiye Cumhuriyeti İcra Vekilleri Heyetini cebren iskat veya vazife görmekten cebren menedenlerle bunları
teşvik eyliyenlereağırlaştırılmış müebbet ağır hapiscezası hükmolunur.”
15. 765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 171. maddesi şöyledir:
125, 131, 133, 146, 147, 149 ve 156 ncı maddelerde yazılı cürümlerden birini veya
bazılarını hususi vasıtalarla işlemek üzere bir kaç kişi aralarında gizlice
ittifak ederlerse bunlardan her biri aşağıda yazılı cezaları görür.
1 - Yukarıdaki fıkrada yazılı ittifak 125, 131,
133 ve 156 ncı maddelerde yazılı cürümlerin
yapılmasına dair ise sekiz seneden on beş seneye kadar ağır hapis cezası
hükmolunur.
2 -
Bu ittifak 146 ve 147 nci maddelerde gösterilen
cürümlerin icrasına müteallik ise dört seneden on iki seneye ve 149 uncu
maddede gösterilen cürümlerin icrasına aid ise üç
seneden yedi seneye kadar ağır hapis cezası verilir.
Cürmün icrasına ve
kanuni takibata başlanmazdan evvel bu ittifaktan çekilenler ceza görmezler.”
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
16. Mahkemenin 18/6/2014 tarihinde yapmış olduğu toplantıda
başvuru dosyası incelenerek gereği düşünüldü:
A. Başvurucuların İddiaları
17. Başvurucular,
i. Soruşturma
ve kovuşturma boyunca tutuklu olarak tutulduklarını, adli kontrol taleplerinin
kalıplaşmış gerekçelerle ve sistematik olarak reddedildiğini ve bu sebeple
Anayasa’nın 19. maddesinin ihlal edildiğini,
ii. Dijital
deliller üzerinde yapılan bilirkişi incelemesinin yeterli olmadığını ve
tekrarlanmasına ilişkin taleplerin reddedildiğini,
iii. Bilirkişi
raporları arasındaki çelişkiler nedeniyle ortaya çıkan delillerin sıhhati
konusundaki tereddütlere rağmen mahkûm edildiklerini,
iv. Kendilerine
isnat edilen suçun işlenmesine anılan tarihte görevde olan Genelkurmay Başkanı
ve Kara Kuvvetleri Komutanı tarafından engel olunduğunun kabul edilmesi
nedeniyle bu kişilerin tanıklık yapmak üzere davet edilmeleri taleplerinin
reddedildiğini,
v. Delillerin
ortaya konulması ve tartışılması safhasının usulünce yerine getirilmediğini,
vi. Hükmün,
sanık müdafileri olmaksızın verildiğini ve Cumhuriyet Savcısının esas
hakkındaki mütalaasına karşı beyanda bulunmak üzere sanıklara yeterli süre
verilmediğini,
vii. Duruşma
salonunda uygulanan oturum düzeni ve duruşma sırasında yapılan ses kaydı
nedeniyle başkaları tarafından duyulmadan avukatla iletişim kurarak müdafi
yardımından yararlanamadıklarını,
viii. Hukuka
aykırı olarak elde edilen, gerçek dışı delillere dayanılarak mahkûm
edildiklerini,
ix. Soruşturma
aşamasında tutuklama kararı veren hâkimlerin yargılamaya katılmaları nedeniyle
mahkemenin tarafsızlığı ilkesinin ihlal edildiğini,
x. İlk
Derece Mahkemenin görevli ve yetkili olmadığını,
xi. Duruşma
salonunun konum itibariyle uzaklığının, duruşma salonuna erişimin zorluğunun,
girişte alınan güvenlik önlemlerinin, duruşmaların aleniyetini ihlal ettiğini,
xii. Haklarında
yeterli somut delil bulunmaksızın kolektif gerekçelere dayanılarak mahkûm
edildiklerini, darbe planlarının sunulduğu plan seminerine katılmadıklarına
veya o tarihlerde yurtdışında görevde olmak vb. engelleyici nedenlerinin
olduğunu, dijital verilerin kendileri ile illiyet bağlarının ispatlanamadığını,
xiii. Derece
mahkemesi kararının temyiz incelemesi sonucunda Yargıtay’ca verilen
düzeltilerek onama kararının gerekçesinin yeterli olmadığını,
xiv. Kendileriyle
aynı durumda olan bir kısım şüpheliler hakkında kovuşturmaya yer olmadığı
kararı, bir kısmı sanıklar hakkında da beraat kararı verildiğini, söz konusu
plan seminerine katılmadıklarını, buna karşın dava konusu plan seminerine
katılan, ortaya çıkan ses kayıtlarını kabul eden, dava konusu dijital verilerin
üst veri yollarında isimleri olan ve bu şekilde eylemleri sabit görülerek
mahkum edilen bir kısım sanıkların gerekçesiz olarak Yargıtay tarafından
mahkumiyet hükümlerinin bozulduğunu,
xv. Sabit
kabul edilen eylemlerinin yanlış vasıflandırıldığını, hazırlık hareketlerinin
icra hareketi olarak değerlendirildiğini ve temel cezanın yanlış
belirlendiğini,
xvi. Başvurucular
tarafından alınan bilirkişi raporları ile başvurucuların isteği üzerine
dinlenen bilirkişi beyanlarının mahkûmiyet kararının dayanağı olan dijital
delillerin manipülasyona açık olduğunu ortaya koymasına rağmen bu delillere
dayanarak mahkûmiyet kararı verildiğini,
Belirterek, Anayasa’nın 10. maddesinde güvence altına alınan
eşitlik ilkesinin, Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil
yargılama hakkının ve Anayasa’nın 38. maddesinde güvence altına alınan
masumiyet karinesinin ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.
B. Değerlendirme
1. Kabul Edilebilirlik Yönünden
a. Tutuklulukla İlgili
Şikâyetler
18. Soruşturma ve kovuşturma boyunca tutuklu olarak
tutulduklarını, adli kontrol taleplerinin kalıplaşmış gerekçelerle
reddedildiğini ve bu sebeple Anayasa’nın 19. maddesinin ihlal edildiğini ileri
sürmüşlerdir.
19. 6216 sayılı Kanun’un geçici 1. maddesinin (8) numaralı
fıkrası şöyledir:
“Mahkeme, 23/9/2012 tarihinden sonra
kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine yapılacak bireysel başvuruları
inceler.”
20. Bu hüküm gereğince Anayasa Mahkemesi, 23/9/2012
tarihinden sonra kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine yapılacak bireysel
başvuruları inceler. Dolayısıyla Mahkeme’nin zaman bakımından yetkisi ancak bu
tarihten sonra kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine yapılan bireysel
başvurularla sınırlıdır. Kamu düzenine ilişkin bu düzenleme karşısında, anılan
tarihten önce kesinleşmiş nihaî işlem ve kararları da içerecek şekilde yetki
kapsamının genişletilmesi mümkün değildir (B. No: 2012/832, § 14, 12/2/2013).
21. Devam eden tutukluluğun hukuka aykırı olduğu iddiasıyla
yapılan bireysel başvurularda şikâyetlerin temel amacı, tutukluluğun hukuka
aykırı olduğunun ya da devamını haklı kılan sebep veya sebeplerin
bulunmadığının tespitidir. Bu tespit yapıldığı takdirde buna bağlı olarak
ilgilinin tutukluluk halinin devamına gerekçe olarak gösterilen hukuki
sebeplerin varlığı sona erecek ve böylece kişinin serbest kalmasının yolu
açılabilecektir. Bu amaçla yapılan bir başvuruda, itiraz kanun yolunda çelişmeli
yargılama ve/veya silahların eşitliği gibi ilkelere uygun olarak bir inceleme
yapılıp yapılmadığı da dikkate alınacaktır. Dolayısıyla belirtilen nedenlerle
ve serbest bırakılmayı temin edebilecek bir karar alma amacıyla yapılacak
bireysel başvuruların, olağan kanun yolları tüketilmek şartıyla, tutukluluk
hali devam ettiği sürece yapılabilmesi mümkündür (B. No: 2012/726, 2/7/2013, §
30).
22. Ancak, başvurunun kabul edilebilir bulunabilmesi için
ihlal iddiasına dayanak teşkil eden nihai işlem veya kararların 23/9/2012
tarihinden evvel kesinleşmemiş olmaları da gerekmektedir. Mahkemenin yargı
yetkisine ilişkin bu tespitin bireysel başvuru incelemesinin her aşamasında
yapılabilmesi mümkündür.
23. Somut olayda başvurucuların mahkûmiyet kararının
açıklandığı 21/9/2012 tarihinde tutukluluk halleri sona ermiştir. Buna göre
tutuklulukla ilgili şikâyetlerin bir bütün olarak başvurucular hakkında hüküm
verilmeden önceki dönemde kesinleşen kararlara ilişkin olduğu açıktır.
24. Başvurucuların tutukluluk halleri davanın esasına ilişkin
kararın açıklanmasıyla birlikte sona ermiş ve başvuruculara isnat olunan suç
sabit görülerek cezalandırılmalarına hükmedilmiştir. Dolayısıyla, hükmen
tutukluluğa itiraz incelemesinin 23/9/2012 tarihinden sonra gerçekleştirilmiş
olmasının Anayasa Mahkemesinin zaman bakımından yetkisi üzerinde herhangi bir
etkisi bulunmamaktadır (B. No: 2012/239, 2/7/2013, § 35).
25. Açıklanan nedenlerle, başvurucuların tutukluluğa ilişkin
şikâyetlerine konu olan kararların Anayasa Mahkemesinin yetkisinin başladığı
tarihten önce kesinleştiği anlaşıldığından, başvuruların bu kısmının “zaman bakımından yetkisizlik” nedeniyle
kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.
b. Tanık Dinlenmesi Talepleri ve
Dijital Delillerin Değerlendirilmesine İlişkin Şikâyetler
26. Açıkça dayanaktan yoksun olmayan ve kabul edilemezliğine
karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de görülmeyen başvurunun bu
kısmının kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.
2. Esas Yönünden
a. Dijital
Delillerin Değerlendirilmesine İlişkin Şikâyetler
27. Başvurucuların bu başlık altındaki şikâyetleri özetle
şöyledir:
i. Bilirkişi raporları ile mahkûmiyet kararının dayanağı olan Eskişehir’de
ele geçirilen flaş bellek, Gölcük Donanma Komutanlığında ele geçirilen CD’ler
ve harddisklerin 2003 yılında oluşturulduğu iddia
edildiği halde bu depolama araçlarında yer alan verilerin 2007 yılına ait bir
program olan Microsoft Office 2007 programı ile yazılmış olmasının belgelerin
sahteliğini kanıtladığı,
ii. Savunma tarafınca yurtiçi ve yurtdışındaki çeşitli üniversite ve
bağımsız kuruluşlardan alınan bilirkişi raporlarının mahkûmiyet kararının temel
dayanağı olan dijital verilerdeki manipülasyonları ortaya koyduğu ve dijital
veriler üzerinde ikibine yakın çelişkiyi ortaya
çıkardığı halde İlk Derece Mahkemesi ve Yargıtayca bu
raporların dikkate alınmayarak dijital belgelerin ilk oluşturuldukları gibi
orijinal olduğu şeklindeki TÜBİTAK raporuna dayandığı,
iii. Mahkeme tarafından itibar edildiği gerekçeli hükümde kabul ve ifade
edilen TÜBİTAK görevlilerince düzenlenmiş raporlarda ve mahkemeye sunulan uzman
raporlarında ortak görüş olarak ifade edilen; dijital bir verinin kullanıcı
dosya yollarının, oluşturulma ve son kaydedilme tarihlerinin kolaylıkla
değiştirilebileceği veya manipüle edilebileceği ya da eski tarihli olarak
sonradan düzenlenebileceği gerçeği karşısında, bir gazeteci olan M.B.
tarafından savcılığa teslim edilen 11, 16 ve 17 no.lu CD’ler içerisinde yer
alan imzasız dijital verilerin, verilerde isimleri yazılı kişi veya sanıklar
bakımından hukuka uygun şekilde elde edilmiş bir delil olarak kabul edilmesinin
adil yargılanma hakkının ihlali niteliğinde olduğu,
iv. Delil olarak ileri sürülen tüm dijital materyaller ile ilgili olarak
kapsamlı bir bilirkişi incelemesi yaptırtılması taleplerinin davaya bir katkı
sağlamayacağı gerekçesiyle reddedilmiş olmasının savunma hakkının kısıtlanması
niteliğinde olduğu, ileri sürülmüştür.
28. Anayasa’nın “Hak arama
hürriyeti” kenar başlıklı 36. maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Herkes, meşru vasıta ve yollardan
faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve
savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.”
29. AİHS’nin “Adil
yargılanma hakkı” başlıklı 6. maddesinin (1) numaralı fıkrası
şöyledir:
“1. Herkes davasının, … cezai alanda
kendisine yöneltilen suçlamaların esası konusunda karar verecek olan, yasayla
kurulmuş, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından, adil ve kamuya açık
olarak, … görülmesini isteme hakkına sahiptir.
30. Anayasa’daki hakların etkili bir biçimde korunması için,
davaya bakan mahkemelerin Anayasa’nın 36. maddesine göre “tarafların dayanaklarını, iddialarını ve delillerini
etkili bir biçimde inceleme görevi” vardır (benzer yöndeki AİHM
kararı için bkz. Dulaurans/Fransa, B. No: 34553/97, 21/3/2000, § 33). AİHM içtihatlarına göre bir
mahkemenin davaya yaklaşımı, başvurucuların iddialarına yanıt vermekten ve
başvurucuların temel şikayetlerini incelemekten kaçınmalarına neden olması
halinde Sözleşme’nin 6. maddesi davanın düzgün bir biçimde incelenmesi hakkı
bakımından ihlal edilmiş olur (bkz. Kuznetsov/Rusya, B. No: 184/02, 11/4/2007, §§ 84-85).
31. Öte yandan mahkemelerin, başvurucuların önemli bazı
iddialarına yanıt vermemiş olması, kişinin iddialarının incelenmesi hakkının
yanında, adil yargılanma hakkının önemli gerekliliklerinden biri olan
mahkemelerin kararı gerekçelendirme yükümlülüğü ile de ilişkilidir. Zira bir
muhakemede usule ilişkin koruma sağlayan adil yargılanma hakkının önemli
unsurlarından biri olan gerekçeli karar hakkı da kişilerin adil bir şekilde
yargılanmalarını sağlamayı ve denetlemeyi amaçlamaktadır.
32. Nitekim Anayasa Mahkemesi önceki kararlarında,
Anayasa’nın, bütün mahkemelerin her türlü kararlarının gerekçeli olarak
yazılmasını ifade eden 141. maddesinin, adil yargılanma hakkının kapsamının
belirlenmesinde gözetilmesi gerektiğini belirtmiştir (bkz. B. No: 2013/3351,
18/9/2013, § 49).
33. Derece Mahkemeleri, kararların yapısı ve içeriği ile
ilgili olarak geniş bir takdir yetkisine sahiptirler. Özellikle taraflarca
ileri sürülen kanıtların kabulü ve değerlendirilmesi öncelikle derece
mahkemelerinin görevidir (bkz. Van Mechelen ve Diğerleri/Hollanda, B. No: 21363/93,
21364/93, 21427/93 ve 22056/93, 23/4/1997, § 50). Bu nedenle, açıkça keyfi
olmadıkça, belirli bir kanıt türünün kabul edilebilir olup olmadığına,
değerlendirme şekline veya aslında başvurucunun suçlu olup olmadığına karar
vermek, Anayasa Mahkemesinin görevi değildir (benzer değerlendirmeler için bkz.
Garcia Ruiz /İspanya, B.No. 30544/96, 21/1/1996, § 28).
34. Buna karşın mahkemeler, “kararlarını
hangi temele dayandırdıklarını yeterince açık olarak belirtme”
yükümlülüğü altındadırlar. Bu yükümlülük, tarafların temyiz hakkını
kullanabilmeleri için gerekli olmasının yanı sıra (bkz. Hadjıanastassıou/Yunanistan, B. No: 12945/87, 16/12/1992, § 33), tarafların, muhakeme
sırasında ileri sürdükleri iddialarının kurallara uygun bir biçimde incelenip
incelenmediğini bilmeleri ve ayrıca demokratik bir toplumda, toplumun kendi
adına verilen yargı kararlarının sebeplerini öğrenmelerinin sağlanması için de
gereklidir.
35. Mahkemelerin bu yükümlülüğü, yargılamada ileri sürülen
her türlü iddia ve savunmaya, karar gerekçesinde ayrıntılı şekilde yanıt
verilmesi şeklinde anlaşılamaz (bkz. B. No: 2013/1213, 4/12/2013, § 26). Bu
nedenle, bir kararda tam olarak hangi unsurların bulunması gerektiği, davanın niteliğine
ve koşullarına bağlıdır. Bununla birlikte muhakeme sırasında açık ve somut bir
biçimde öne sürülen iddia ve savunmaların davanın sonucuna etkili olması, başka
bir deyişle davanın sonucunu değiştirebilecek nitelikte bulunması halinde,
davayla doğrudan ilgili olan bu hususlara mahkemelerce makul bir gerekçe ile
yanıt verilmesi gerekir.
36. Ayrıca, insan haklarına ilişkin güvencelerin soyut ve
teorik olarak değil, uygulamada ve etkili bir şekilde sağlanması gerekir. Buna
göre, mahkemelerin ileri sürülen iddia ve savunmalara şeklen cevap vermiş
olmaları yeterli olmayıp, iddia ve savunmalara verilen cevapların dayanaksız
olmaması, mantıklı ve tutarlı olması da gerekir. Diğer bir ifadeyle
mahkemelerce belirtilen gerekçeler, davanın şartları dikkate alındığında makul
olmalıdır.
37. Makul gerekçe, davaya konu olay ve olguların mahkemece
nasıl nitelendirildiğini, kurulan hükmün hangi nedenlere ve hukuksal
düzenlemelere dayandırıldığını ortaya koyacak, olay ve olgular ile hüküm
arasındaki bağlantıyı gösterecek nitelikte olmalıdır (bkz. B. No: 2013/1235,
13/6/2013, § 24). Gerekçelendirme, davanın sonucuna etkili olay, olgu ve
argümanları açıklamak yükümlülüğü olmakla birlikte, bu şekildeki
gerekçelendirmenin mutlaka detaylı olması şart değildir. Ancak gerekçelendirmenin,
iddia ve savunmadan birinin diğerine üstün tutulma sebebinin ve bu kapsamda
davanın taraflarınca gösterilen delillerden karara dayanak olarak alınanların
mahkemelerce kabul edilme ve diğerlerinin reddedilmesi hususunda, makul
dayanakları olan bir bilgilendirmeyi sağlayacak ölçü ve özene sahip olması
gerekmektedir.
38. Zira bir davada tarafların, hukuk düzenince hangi nedenle
haklı veya haksız görüldüklerini anlayıp değerlendirebilmeleri için usulüne
uygun şekilde oluşturulmuş, hükmün içerik ve kapsamı ile bu hükme varılırken
mahkemenin neleri dikkate aldığı ya da almadığını gösteren, ifadeleri özenle
seçilmiş ve kuşkuya yer vermeyecek açıklıktaki bir gerekçe bölümünün ve buna
uyumlu hüküm fıkralarının bulunması “gerekçeli
karar hakkı” yönünden zorunludur.
39. Aksi bir tutumla, mahkemenin, davanın sonucuna etkili
olduğunu kabul ettiği bir husus hakkında “ilgili
ve yeterli bir yanıt” vermemesi
veya yanıt verilmesini gerektiren usul veya esasa dair iddiaların cevapsız
bırakılmış olması bir hak ihlaline neden olabilecektir.
40. Başvurucular somut davada, bir gazeteci tarafından
Cumhuriyet Savcılığına teslim edilen 11, 16 ve 17 nolu
CD’ler ile Gölcük Donanma Komutanlığında bulunan 5 nolu
harddisk ve Eskişehir’de bir sanığın evinde bulunan flash bellekte yer alan dijital verilerin sahte olarak
oluşturulduklarını, bu verilerde pek çok manipülasyon yapıldığını, savunma
tarafınca yurtiçi ve yurtdışındaki çeşitli üniversite ve bağımsız kuruluşlardan
alınan bilirkişi raporlarında mahkûmiyet kararının temel dayanağı olan dijital
verilerdeki manipülasyonların ortaya konulduğunu ve dijital veriler üzerinde ikibine yakın çelişkinin ortaya çıkartıldığını, buna rağmen
İlk Derece Mahkemesi ve Yargıtayın bu raporları
dikkate almadığını ve dikkate almama nedenlerinin makul bir gerekçeyle izah
etmediklerini ileri sürmüşlerdir.
41. Başvurucuların, esas olarak sanıklardan elde edilmemiş,
Türk Silahlı Kuvvetlerinde bulunan bir bilgisayarda hazırlandığı kanıtlanamamış,
zaman, mekan ve muhteva çelişkileri bulunan ve bu sebeple esas itibariyle sahte
olarak oluşturulmuş dijital belgelere dayanarak suçlandıkları yolundaki
savunmalarına karşı Mahkemenin aşağıda özetlenen gerekçelerinin makul, başka
bir deyişle yeterince açık ve yeterli olup olmadığının tespiti için
başvurucular tarafından sunulan bilirkişi raporları ve uzman mütalaalarının
denetlenebilir, makul yanıtının verilmesi gerekir (bkz. gerekçeli karar, s.874-904).
42. Özet olarak İlk Derece Mahkemesi, elde edilen dijital
belgelere ilişkin olarak hazırlanan bilirkişi raporlarından yalnızca Cumhuriyet
savcılığınca soruşturma aşamasında TÜBİTAK uzmanlarınca hazırlanan bilirkişi
raporu ile arama ve el koyma tedbirleri sırasında ele geçirilen delillerin tespitine
yönelik üç raporu hükme esas almış, başvurucular tarafından alınmış olan
bilirkişi raporları ile duruşmada dinlenen uzman mütalaalarının hiçbirine
itibar etmemiştir. Mahkeme, başvurucular tarafından sunulan tüm rapor ve
mütalaaların özünün dijital veriler üzerinde değişiklik yapıldığına ilişkin
olduğunu, kendisinin de bu değişiklik işlemini zaten kabul ettiğini, rapor ve
uzman mütalaalarının bunun dışındaki kısımlarında ise “dijital verilerin delil olamayacağı yönünde ve adeta
sanık müdafii gibi ayrıntılı tespitlerde bulunmuş ve
tüm çabaları ile bu delilleri çürütmeye çalışmış” olmaları nedeniyle
bu bilirkişi raporları ve uzman mütalaalarının hükme esas alınamayacağını
belirtmiştir.
43. İlk Derece Mahkemesi, başvurucular tarafından sunulan
rapor ve mütalaalara rağmen dijital verileri hükme esas alma nedenini şu
hususlara dayandırmıştır (bkz. gerekçeli
karar, s.1036-1044)
Mahkeme;
a. Üç ayrı yerden elde edilen dijital
delillerin birbirlerini doğrular içeriklere sahip olduğu;
b. Belgelerde zaman çelişkilerinin bulunduğu
ve 2003 yılından sonraki tarihlerdeki olaylara ilişkin bilgilerin olduğu doğru
ise de 2003 yılından sonra oluşturulmuş olan belgelerin Balyoz Harekat Planı, Eylem Planları ve ses kayıtlarında yer alan
bilgilerin güncelleneceği yönündeki talimatların yerine getirilmesinden ibaret
olduğu ve 2003 yılından sonra da plan, bilgi ve listelerin güncelleştirildiği;
c. Balyoz Planında yazışma kurallarına riayet
edilmediği, evraklarda imla hataları ile askeri yazışma ilkelerine aykırılıklar
bulunduğu, bu nedenle de Balyoz Harekat Planının sahte
olduğu iddiasına karşın insan unsurunun bulunduğu her yerde yazım hatası ya da
imla yanlışlıklarının olabileceği, hukuk dışı bir yapılanma içerisinde yazışmaların
bir düzen ve intizam içerisinde olmasının, askeri yazışma ilkelerinin geçerli
olmasının beklenemeyeceği;
d. Balyoz Harekat Planı kapsamındaki cunta
yapılanmasının elinde bulunan dijital belgelerin veri yollarında, yazar bilgilerinde
uygunsuzluk olmasının, dijital verilerin delil olma niteliğini tek başına
ortadan kaldırmayacağı, sanıkların birçok konuyu öngördükleri ve bu kapsamda
mevzuat çalışmaları yaptıkları, hata kod tabloları ve ihtimalat
planları hazırladıkları, gerek sanıkların belgelerin oluşturulma aşamasında
gerekse sanıkların ve cunta yapılanmalarının güncellenmesi çalışmalarında
dijital verilerde bugünkü savunmaların temelini oluşturabilmek amacıyla birçok
çelişkinin yakalanmaları halinde kullanılmak üzere bizzat sanıklar tarafından
bilerek yapılmış olma ihtimalinin bulunduğu;
e. Davanın esasını oluşturan CD’lerin
2007-2008 yıllarına kadar plan odasında kaldığı ve daha sonra bir şekilde
buradan çıkartıldığı sabit olmakla birlikte plan odasının herkesin girip
çıkmasına açık, kontrolünün zayıf bir yer olduğu;
f. Dijital belgelerden bazıları 2007 yılına
ait Microsoft Office programı ile yazılmış olmakla birlikte, Microsoft
Office’in önceki versiyonları kullanılmak suretiyle bir veri hazırlandıktan
sonra, hazırlanan verinin yeni tarihli bir program ile açılmaya çalışıldığında
bilgisayarın eski tarihli veriyi sanki açılma tarihindeki yeni versiyonu ile
yazılmış gibi dönüştürerek açabileceği, bu nedenle de somut olarak 2003 yılında
yazılmış olan bir word belgesinin 2007 yılında yeni
versiyon yüklü bir bilgisayarda açıldığında bu 2003 tarihinde yazılmış olan
belgenin sanki 2007 yılında hazırlanmış ve yazılmış gibi görünebileceği;
g. 2003 yılında tanzim
edildiği iddia edilen keşif ve plan krokilerindeki sokak isimlerinden
bazılarının resmi olarak 2007 yılından sonra verilmesi nedeniyle krokilerin,
sokaklara resmi olarak bu isimler verildikten sonra çizildiği iddia edilmiş ise
de bu sokakların isimlerinin halk arasında, açık kaynaklarda da görüleceği
üzere, değişiklikten önceki isimleriyle 40-50 yıldır kullanıldığı;
h. 2005-2006 yıllarında fiilen Türk Silahlı
Kuvvetleri bünyesine katılan bir geminin adının 2003 yılında hazırlanan bir CD
içerisinde olmasının CD’nin sahteliğine işaret ettiği ileri sürülmüş ise de, bir geminin isminin inşa ve satın alma sözleşmesinin
kesinleşmesine müteakip verilmiş olabileceği;
ı. Sanıkların, kendilerince hazırlanan bir
darbe çalışmasında şu veya bu şekilde, bilerek veya bilmeyerek yaptıkları
yanlışlar ve çelişkilerin, tüm dosya göz önüne alındığında teşebbüs edilen
darbe suçunun sübutunu etkilemeyeceği;
şeklinde
açıklamalarda bulunmuştur.
44. İlk Derece Mahkemesinin gerekçesinde rapor ve
mütalaalarda ileri sürülen görüşleri yeterince açık olarak değerlendirme
yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğini tespit edebilmek için başvurucular
tarafından sunulan rapor ve mütalaaların özünün kavranması gerekir.
45. Gerek iddia makamı ve gerekse savunma makamı tarafından
sunulan rapor ve mütalaalarda mahkumiyet kararının
dayanağı olan 11, 16 ve 17 no’lu CD’lerdeki
dokümanlarda, 5 no’lu harddiskte
ve flash bellekte yer alan dokümanların kolayca
kurgulanma veya bu tür veriler üzerinde kolayca manipülasyon yapılma ihtimali
bulunduğu, bu dijital verilerin, bir gerçekliği kesin olarak temsil ettiğinin
söylenemeyeceği ifade edilmiştir. Nitekim İlk Derece Mahkemesi de bu sebeple
kararını yalnızca dijital verilere dayandırmadığını başka delillerle birlikte
başvurucuların mahkûmiyetlerine karar verdiğini belirtmiştir.
46. İlk Derece Mahkemesine sunulan bilirkişi raporlarında, 17
no’lu CD’nin 04/03/2003 tarihinde saat 23:52:02’de,
11 no’lu CD’nin 05/03/2003 tarihinde saat 23:50:42’de, 16 no’lu
CD’nin ise 14/10/2003 tarihinde saat 12:14:34’de oluşturulduğu görülmektedir.
Aynı raporlarda, CD’lerde yer alan dosyaların oluşturma ve son kaydetme
tarihleri CD’lerin yazdırıldığı tarih olan 04/03/2003, 05/03/2003 ve 14/10/2003 tarihinden önceye ait olmakla
birlikte pek çok belgenin aslında bu tarihlerden sonra üretildiği, 2003 yılı
sonrasına ait programların kullanıldığı veya belge içeriklerinde 2003 yılı
sonrasına ait bilgilerin yer aldığı tespit edilmiştir. Bu tespitler üzerine
bilirkişiler, söz konusu belgelerin bir defada, sistem saati güncel olmayan bir
bilgisayarda CD’lere yazdırıldığı görüşünü bildirmişlerdir. İlk Derece
Mahkemesi, 2003 yılından sonra oluşturulmuş belgelerin plan, bilgi ve
listelerin güncelleştirildiğini gösterdiğini kabul etmiştir. Bununla birlikte
Mahkeme, 2003 yılı sonrası “güncelleştirilmiş”
olarak kabul ettiği belgelerin, nasıl olup da CD’lerin yazdırılma tarihlerinden
önceki tarihleri gösterdiğini cevaplamamıştır.
47. İlk derece Mahkemesinin kararında dayanak aldığı İstanbul
Cumhuriyet Başsavcılığınca görevlendirilen Emniyet Müdürlüğü uzmanlarınca
hazırlanan bilirkişi raporunda (gerekçeli
karar, s.887); 11 nolu CD’nin oluşturulma
tarihi ve saati "05/03/2003, 23:50:42" olduğu, CD içerisinde 68 adet
klasör içerisinde toplam 287 adet dosya bulunduğu ve tüm dosyaların
"08.04.1996 16:39:44" ila "04.03.2003 13:01" tarihleri
arasında oluşturulduğu, bu noktadan hareketle bütün dosyaların oluşturulma
tarihlerinin CD’nin oluşturulma tarihinden önce olduğu ve son düzenlenme tarihi
en geç olan dosyanın, "04.03.2003, 22:07" tarihinde düzenlenen
"EK-M LAHİKA-İ BİRLEŞTİRİLMİŞ LİSTE.doc" isimli MS Word dosyası
olduğu, bu dosyanın son düzenlenme tarihinin de yine CD’nin oluşturulma
tarihinden önce olduğu belirtilmiştir.
48. Mahkeme, bu çelişkilerin bizzat sanıklarca daha sonra
yargılanma ihtimallerine karşın bilinçli olarak oluşturulmuş olabileceği
ihtimalini kararına gerekçe yapmış ve ayrıca bu tür belgelerin mahkûmiyet
kararının dayandığı belgeler olmadığı, sayıca fazla olmadığı ve kararın
sonucunu etkileyecek nitelikte olmadıklarını belirtmiştir.
49. Mahkemenin bu ge
