TÜRKİYE CUMHURİYETİ
|
ANAYASA MAHKEMESİ
|
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
ADNAN GÖKALP VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
|
(Başvuru Numarası: 2014/13500)
|
|
Karar Tarihi: 11/5/2017
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
Başkan
|
:
|
Burhan ÜSTÜN
|
Üyeler
|
:
|
Hicabi DURSUN
|
|
|
Kadir ÖZKAYA
|
|
|
Rıdvan GÜLEÇ
|
|
|
Yusuf Şevki
HAKYEMEZ
|
Raportör Yrd.
|
:
|
Ceren Sedef
EREN
|
Başvurucular
|
:
|
1. Adnan
GÖKALP
|
|
|
2. Harbiye
GÖKALP
|
|
|
3. Mehmet
GÖKALP
|
|
|
4. Hayrettin
YILMAZ
|
|
|
5. Meliha
ESEN
|
|
|
6. Necat
GÖKALP
|
|
|
7. Nezahet
GÖKALP
|
|
|
8. Gürgin YILMAZ
|
|
|
9. Aysel
DEMİRALP
|
|
|
10. Hamdiye GÖKALP
|
|
|
11. Handan
TACAR
|
|
|
12. Mehmet
Hatip YILMAZ
|
|
|
13. Nihat
GÖKALP
|
|
|
14. Ömer
GÖKALP
|
|
|
15. Özlem
TEMEL
|
|
|
16. Sertip YILMAZ
|
|
|
17. Seyithan
GÖKALP
|
|
|
18. Sinan
YILMAZ
|
|
|
19. Şirvan
KARACADAĞ
|
|
|
20. Vildan
GÖKALP
|
|
|
21. Yüksel
SUBATAN
|
|
|
22. Zehra
AKKOYUN
|
|
|
23.
Abdulkadir GÖKALP
|
|
|
24. Handan
YILMAZ
|
|
|
25. Bessi GÖKALP
|
|
|
26. Birgül
KAYA
|
|
|
27. Burhan
GÖKALP
|
|
|
28. Deniz
GÖKALP
|
|
|
29. Eylem
GÖKALP
|
|
|
30. Gökben
GÖKALP
|
|
|
31. Gökhan
GÖKALP
|
|
|
32. Gürkan
GÖKALP
|
|
|
33. Haluk
GÖKALP
|
|
|
34. Aytan
DEMİR
|
|
|
35. Bessi GÖKALP
|
|
|
36. Canan
YILMAZ
|
|
|
37. Cemile
TUTAR
|
|
|
38. Fidan
PİRİNÇÇİOĞLU
|
|
|
39. Hatice
ŞENBAYRAM
|
|
|
40. Havla
ÖNEN
|
|
|
41. Hürriyet
GETİREN
|
|
|
42. Hüsniye
BAŞAKÇİ
|
|
|
43. Mehmet
BAŞAKÇİ
|
|
|
44. Methiye
ÖZÇELİK
|
|
|
45. Mülkiye
TACAR
|
|
|
46. Müzeyyen
ÇAMÇİ
|
|
|
47. Nebahat
GÖKALP
|
|
|
48. Nezihe
ÇOKSÜER
|
|
|
49. Perihan
KIRMIZI
|
|
|
50. Remziye
Gül GÖKALP
|
|
|
51. Saadet
ÇAMÇİ
|
|
|
52. Sara
URAT
|
|
|
53. Süer
ÇETİK
|
|
|
54. Şeyhmus YILMAZ
|
|
|
55. Turan
GÖKALP
|
|
|
56. YükselGÖKALP ÇOKSÜER
|
|
|
57. Zehra
DİZDAROĞLU
|
|
|
58. Zübeyir
ÇOKSÜER
|
|
|
59. Hasan
GÖKALP
|
|
|
60. Turan
GÖKALP
|
Vekili
|
:
|
Av. Ali
AYDEMİR
|
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği
iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 19/8/2014 tarihinde yapılmıştır.
3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön
incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.
4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm
tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve
esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.
6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına
gönderilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili
olaylar özetle şöyledir:
8. Bir kısım başvurucular murisi Ömer Gökalp'in 1967 yılında
Derik Kadastro Mahkemesinde açtığı kadastro tespitine itiraz davası Yargıtayca merci tayini yoluyla Kızıltepe Kadastro
Mahkemesine gönderilmiş, anılan Mahkemece verilen kararın temyizi üzerine karar
bozularak dosya tekrar Kızıltepe Kadastro Mahkemesine gönderilmiş ve anılan
Mahkemenin kapatılmasıyla Mardin Kadastro Mahkemesine devredilen dava yerel
Mahkeme aşamasında derdest durumdadır.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
9. Mahkemenin 11/5/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda
başvuru incelenip gereği düşünüldü:
10. Başvurucular, makul sürede yargılanma ve mülkiyet haklarının
ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.
A. Kabul Edilebilirlik
Yönünden
1. Başvurucular Bessi Gökalp, Harbiye Gökalp ve Yüksel Gökalp Çoksüer Yönünden
11. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün
(İçtüzük) 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendine göre başvurunun
incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir sebebin olmadığı kanaatine
varılması hâlinde başvurunun düşmesine karar verilebilir. Bununla birlikte İçtüzük'ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrası gereği
Anayasa'nın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve
sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı
hâllerde başvurunun incelenmesine devam edilebileceği öngörülmüştür.
12. Başvuru tarihinden sonra ölen başvurucuların mirasçılarının
makul bir süre içinde başvuruyu devam ettirme yönünde iradeleriniAnayasa
Mahkemesine bildirmemeleri hâlinde anılan İçtüzük hükümleri uyarınca başvurunun
incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir sebebin olmadığı kanaatine
varılabilir (Abdurrahman Miişoğlu ve diğerleri, B.
No: 2014/7674, 23/3/2017, §§18-21). Somut olayda başvuruculardan Bessi Gökalp, Harbiye Gökalp ve Yüksel Gökalp Çoksüer başvuru tarihinden sonra sırasıyla 9/4/2016,
1/2/2016 ve 26/2/2016tarihlerinde ölmüş ancak mirasçıları makul bir süre içinde
başvuruya devam etme yönünde iradelerini bildirmemişlerdir. Anılan başvurucular
yönünden başvurunun incelenmesine devam etmeyi gerekli kılan ve İçtüzük'ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrasında öngörülen
nedenlerden biri de bulunmamaktadır.
13. Açıklanan nedenlerle başvuruculardan Bessi
Gökalp, Harbiye Gökalp ve Yüksel Gökalp Çoksüer
yönünden başvurunun düşmesine karar
verilmesi gerekir.
2. Başvurucular Necat
Gökalp, Zehra Akkoyun, Cemile Tutar, Hatice Şenbayram,
Hürriyet Getiren, Hüsniye Başakçi, Mehmet Başakçi, Müzeyyen Çamçi, Saadet Çamçi, Sara Urat, Turan Gökalp,
Zehra Dizdaroğlu, Nihat Gökalp, Mehmet Gökalp, Abdulkadir Gökalp, Aytan Demir, Hamdiye Gökalp,Handan Tacar, Hasan Gökalp, Mülkiye Tacar,
Nezahet Gökalp, Ömer Gökalp, Özlem Temel, Bessi
Gökalp, Nebahat Gökalp, Perihan Kırmızı, Süer Çetik,
Turan Gökalp, Meliha Esen, Methiye Özçelik, Haluk Gökalp, Burhan Gökalp,
Nezihe Çoksüer,
Birgül Kaya ve Deniz Gökalp Yönünden
14. 30/3/2011 tarihli 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu
ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (3),48. maddesinin (1)
ve (2) numaralı fıkraları uyarınca bireysel başvuruda,kamu
gücünün neden olduğu iddia edilen ihlale dair olayların tarih sırasına göre
özeti yapılmalı, bireysel başvuru kapsamındaki hakların ne şekilde ihlal
edildiği ve buna ilişkin gerekçeler ve deliller açıklanmalıdır (Veli Özdemir,
B. No: 2013/276, 9/1/2014, §§ 19, 20).
15. Somut olaydasöz konusu
başvurucular bireysel başvuru formlarında şikâyet konusu davaya mirasçı
sıfatıyla devam ettiklerini ileri sürmüşler fakat murislerinin kim olduğuna
dair herhangi bir bilgiye yer vermemişlerdir. Başvuruya dayanak olarak sunulan
belgelerden de söz konusu başvurucuların murisinin kim olduğu bilgisine
ulaşılamadığı ayrıca anılan başvurucuların şikâyet konusu davaya herhangi bir
şekilde taraf olup olmadıklarının teyit edilemediği görülmüştür. Dolayısıyla
ihlal iddiasına ilişkin delillerini sunma, temel hak ve özgürlüğünün ihlal
edildiğine ilişkin açıklamalarda bulunma yönündeki yükümlülüklerini yerine
getirmeyen başvurucular tarafından ileri sürülen iddiaların kanıtlanamadığı
sonucuna ulaşılmıştır.
16. Açıklanan nedenlerle başvurunun, başvurucular Necat Gökalp,
Zehra Akkoyun, Cemile Tutar, Hatice Şenbayram,
Hürriyet Getiren, Hüsniye Başakçi, Mehmet Başakçi, Müzeyyen Çamçi, Saadet Çamçi, Sara Urat, Turan Gökalp,
Zehra Dizdaroğlu, Nihat Gökalp, Mehmet Gökalp, Abdulkadir Gökalp, Aytan Demir, Hamdiye Gökalp,Handan Tacar, Hasan Gökalp, Mülkiye Tacar,
Nezahet Gökalp, Ömer Gökalp, Özlem Temel, Bessi
Gökalp, Nebahat Gökalp, Perihan Kırmızı, Süer Çetik,
Turan Gökalp, Meliha Esen, Methiye Özçelik, Haluk Gökalp, Burhan Gökalp, Nezihe
Çoksüer, Birgül Kaya ve Deniz Gökalp yönünden diğer
kabul edilebilirlik koşulları bakımından incelenmeksizin açıkça dayanaktan
yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.
3. Diğer Başvurucular Yönünden
17. Diğer başvurucular yönünden açıkça dayanaktan yoksun
olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden
de bulunmadığı anlaşılan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine
ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.
B. Esas Yönünden
18. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin
yargılamanın süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak davanın
ikame edildiği tarih; sürenin sona erdiği tarih olarak -çoğu zaman icra
aşamasını da kapsayacak şekilde- yargılamanın sona erdiği, yargılaması devam
eden davalar yönünden ise Anayasa Mahkemesinin makul süre şikâyetiyle ilgili
kararını verdiği tarih esas alınır (Güher
Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2/7/2013, §§ 50, 52).
19. Başvuruya konu dava, başvurucuların murislerinden intikalle
takip etmekte oldukları bir uyuşmazlık olup bu yönüyle makul süre
değerlendirmesi bakımından dikkate alınacak sürenin başlangıç anı, mirasçının
yargılamaya katıldığı an değil somut olayda muris açısından değerlendirmeye
esas alınan sürenin başlangıç anıdır (Gülseren
Gürdal ve diğerleri, B. No: 2013/1115, 5/12/2013, § 51).
20. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin
yargılama süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken yargılamanın
karmaşıklığı ve kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama
sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki
menfaatinin niteliği gibi hususlar dikkate alınır (Güher Ergun ve diğerleri, §§ 41-45).
21. Anılan ilkeler ve Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda
verdiği kararlar dikkate alındığında somut olayda yaklaşık 50 yıllık yargılama
süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir.
22. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence
altına alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi
gerekir.
23. Başvurucular, uzun süren yargılama nedeniyle taşınmazlarını kullanamadıklarınıbelirterek Anayasa’nın 35. maddesinde
tanımlanan mülkiyet haklarının da ihlal edildiğini iddia etmişlerse de
başvurucuların makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiği yönünde
yukarıda yer verilen tespitler ışığında, mülkiyet haklarının ihlal edildiği
yönündeki iddialarının ayrıca değerlendirilmesine gerek görülmemiştir.
C. 6216 Sayılı Kanun'un
50. Maddesi Yönünden
24. 6216 sayılı Kanun’un 50. maddesinin (1) numaralı fıkrası
şöyledir:
“Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının
ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi
hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere
hükmedilir…”
25. Başvurucular, manevi tazminat talebinde bulunmuşlardır.
26. Somut olayda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği
sonucuna varılmıştır.
27. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları
karşılığında başvuruculara, başvurucuların murislerinin mirasçı sayısı ile söz
konusu davaya taraf olan murisin doğrudan mirasçısı ya da mirasçısının
mirasçısı olma durumları da dikkate alındığında karara ekli tabloda gösterilen
miktarlarda manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.
28. Dosyadaki belgelerden tespit edilen 206,10 TL harç ve 1.800
TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin lehine
manevi tazminata hükmedilen başvuruculara müştereken ödenmesine karar verilmesi
gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. 1.Başvurucular Bessi Gökalp,
Harbiye Gökalp ve Yüksel Gökalp Çoksüer yönünden
başvurunun DÜŞMESİNE,
2. Başvurucular Necat
Gökalp, Zehra Akkoyun, Cemile Tutar, Hatice Şenbayram,
Hürriyet Getiren, Hüsniye Başakçi, Mehmet Başakçi, Müzeyyen Çamçi, Saadet Çamçi, Sara Urat, Turan Gökalp,
Zehra Dizdaroğlu, Nihat Gökalp, Mehmet Gökalp, Abdulkadir Gökalp, Aytan Demir, Hamdiye Gökalp,Handan Tacar, Hasan Gökalp, Mülkiye Tacar,
Nezahet Gökalp, Ömer Gökalp, Özlem Temel, Bessi Gökalp,
Nebahat Gökalp, Perihan Kırmızı, Süer Çetik, Turan
Gökalp, Meliha Esen, Methiye Özçelik, Haluk Gökalp, Burhan Gökalp, Nezihe Çoksüer, Birgül Kaya ve Deniz Gökalp yönünden başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle
KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
3. Diğer başvurucular
yönünden makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın
KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
B. Diğer başvurucular yönünden Anayasa’nın 36. maddesinde
güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,
C. Başvuruculara karara ekli tabloda gösterilen miktarlarda
manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,
D. 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam
2.006,10 TL yargılama giderinin lehine manevi tazminata hükmedilen
BAŞVURUCULARA MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE,
E. Ödemenin, kararın tebliğini takiben başvurucunun Maliye
Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede
gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar
geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,
F. Kararın bir örneğinin Mardin Kadastro Mahkemesine (E.2013/77)
GÖNDERİLMESİNE,
G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE
11/5/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
BAŞVURUCULAR
|
TAZMİNAT MİKTARI
|
1- Adnan GÖKALP
2- Havla ÖNEN
3- Yüksel SUBATAN
4- Aysel Demiralp
|
AYRI AYRI NET 1.100 TL
|
5- Canan YILMAZ
6- Fidan PİRİNÇÇİOĞLU
7- Gürgin YILMAZ
8- Handan YILMAZ
9- Hayrettin YILMAZ
10- Mehmet Hatip YILMAZ
11- Sertip YILMAZ
12- Sinan YILMAZ
13- Şeyhmus YILMAZ
14- Şirvan KARACADAĞ
|
AYRI AYRI NET 675 TL
|
15- Eylem GÖKALP
16- Gökben GÖKALP
17- Gökhan GÖKALP
18- Gürkan GÖKALP
19- Remziye Gül GÖKALP
20- Seyithan GÖKALP
21- Vildan GÖKALP
|
AYRI AYRI NET 950 TL
|
22. Zübeyir ÇOKSÜER
|
NET 2. 250 TL
|
|