TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
İKİNCİ BÖLÜM
KARAR
AHMET SARIASLAN VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2014/19979)
Karar Tarihi: 20/7/2017
Başkan
:
Engin YILDIRIM
Üyeler
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
Recep KÖMÜRCÜ
Celal Mümtaz AKINCI
Recai AKYEL
Raportör Yrd.
Ceren Sedef EREN
Başvurucular
1. Mustafa SARIASLAN
2. Saim ALKAN
3. Muzaffer ALKAN
4. Muzaffer DUYAN
5. Vezir DUYAN
6. Ahmet SARIASLAN
7. Fehmi SARIKODAL
8. Selçuk SARIASLAN
9. Ali YALÇIN
10. Elif YÜCE
11.Yusuf Çağlar SARIDOĞAN
12. Barış SARIDOĞAN
13. Dürdane SARIASLAN
14. Sudi GÖNEN
15. Erfail SARIASLAN
16. Mustafa SARIASLAN
17. Seyhan SARIASLAN
18. Ercan SARIKODAL
19. Mehmet SARIASLAN
20. Baki SARIASLAN
21. Tahir SARIASLAN
22. Birtan SARIASLAN
23. Hatice BAHARGÜLÜ
24. Mustafa YALÇIN
25. Zöhre ALICI
26. Durdu SARIASLAN
27. Nurgül SARIASLAN
28. Zeliha Sevim SARIASLAN
29. Arife OĞLAKKAYA
30. Seyfi SARIASLAN
31. Selim SARIASLAN
32. Seher AKARCA
33. Gürsel SARIASLAN
34. Arzum ÇAKIR
35. Mürüvet DURNA
36. Şerife DAĞLIOĞLU
37. Ahmet YAĞBASAN
38. Mehmet YAĞBASAN
39. Perhan KULAN
40. Nurdan SALKIN
41. Ferhan GÜNGÖR
42. Mukaddes HAZAR
43. Türkan SARIASLAN
44. Duran SARIASLAN
45. Şerife SARIDOĞAN
46. Bayram SARIASLAN
47. Cengiz SARIASLAN
48. Funda GÜLSEREN
Vekili
Av. Murat LOĞOĞLU
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 16/12/2014 tarihinde yapılmıştır.
3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.
4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.
6. Başvurunun, başvuru tarihinden sonra vefat etmesi nedeniyle başvurucu Niyazi Sarıaslan yönünden ayrılmasına ve anılan başvurucu yönünden başka bir dosya numarası üzerinden yürütülmesine karar verilmiştir.
7. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
8. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:
9. Başvurucular Türkan Sarıaslan, Durdu Sarıaslan, Mustafa Sarıaslan (1 Numaralı), Erfail Sarıaslan, Seyfi Sarıaslan, Arife Oğlakkaya ve Saim Alkan'ın dedesi; başvurucular Duran Sarıaslan, Cengiz Sarıaslan, Tahir Sarıaslan, Baki Sarıaslan, Mukaddes Hazar, Zöhre Alıcı, Muzaffer Duyan, Vezir Duyan, Nurgül Sarıaslan, Zeliha Sevim Sarıaslan, Sudi Gönen, Saim Alkan, Muzaffer Alkan, Bayram Sarıaslan, Gürsel Sarıaslan, Selçuk Sarıaslan, Mehmet Sarıaslan, Ahmet Yağbasan, Mehmet Yağbasan, Elif Yüce, Şerife Dağlıoğlu, Mustafa Sarıaslan (16 Numaralı), Ahmet Sarıaslan, Selim Sarıaslan, Ercan Sarıkodal, Fehmi Sarıkodal, Seher Akarca ve Seyhan Sarıaslan'ın anne ya da babalarının dedesi; başvurucular Birtan Sarıaslan, Ali Yalçın, Mürüvet Durna, Mustafa Yalçın, Arzum Çakır, Funda Gülseren, Hatice Bahargülü, Yusuf Çağlar Sarıdoğan, Barış Sarıdoğan, Perhan Kulan, Şerife Sarıdoğan, Nurdan Salkın ve Ferhan Güngör'ün ise dedelerinin ya da büyükannelerinin dedesi olan muris aleyhine 8/7/1972 tarihinde Kadirli 2 No.lu Kadastro Mahkemesinde açılan kadastro tespitine itiraz davası anılan Mahkemenin kapatılması üzerine Kadirli 1 No.lu Kadastro Mahkemesine gönderilmiş, Mahkemenin dosyayı Kadastro Komisyonuna (Komisyon) geri göndermesi üzerine Komisyonca tekrar karar verilmiş ve söz konusu karara karşı tekrar, 1984 yılında Kadirli 1 No.lu Kadastro Mahkemesinde kadastro tespitine itiraz edilmiş ve itiraz üzerine anılan Mahkemece verilen karar Yargıtayca bozulmuştur. Dava, yerel Mahkeme aşamasında derdest durumdadır.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
10. Mahkemenin 20/7/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
11. Başvurucular, makul sürede yargılanma ve mülkiyet haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.
A. Kabul Edilebilirlik Yönünden
1. Başvurucu Dürdane Sarıaslan Yönünden
12.30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 46. maddesine göre Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunulması için başvuruya konu edilen ve ihlale yol açtığı ileri sürülen kamusal eylem veya işlemden başvurucunun kişisel olarak ve doğrudan etkilenmiş olması gerekir (Onur Doğanay, B. No: 2013/1977, 9/1/2014, §§ 42-45).
13.Somut olayda başvurucunun uzun sürmesi nedeniyle şikâyet ettiği davada taraf sıfatının bulunmadığı, dolayısıyla başvurucunun ihlale neden olduğunu ileri sürdüğü kamusal işlem veya eylemden kişisel olarak etkilenmediği anlaşılmaktadır.
14.Açıklanan nedenlerle başvurunun başvurucu Dürdane Sarıaslan yönünden diğer kabul edilebilirlik koşulları bakımından incelenmeksizin kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.
2.Başvurucular Funda Gülseren, Cengiz Sarıaslan, Tahir Sarıaslan, Baki Sarıaslan, Birtan Sarıaslan, Ali Yalçın, Mürüvet Durna, Mustafa Yalçın, Arzum Çakır ve Hatice Bahargülü Yönünden
15. 6216 sayılı Kanun'un 51. maddesi şöyledir:
"Bireysel başvuru hakkını açıkça kötüye kullandığı tespit edilen başvurucular aleyhine, yargılama giderlerinin dışında, ayrıca ikibin Türk Lirasından fazla olmamak üzere disiplin para cezasına hükmedilebilir."
16.Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 83. maddesi şöyledir:
“Başvurucunun istismar edici, yanıltıcı ve benzeri nitelikteki davranışlarıyla bireysel başvuru hakkını açıkça kötüye kullandığının tespit edilmesi hâlinde başvuru reddedilir ve yargılama giderleri dışında, ilgilinin ikibin Türk Lirasından fazla olmamak üzere disiplin para cezasıyla cezalandırılmasına karar verilir.”
17. İlgili düzenlemeler vasıtasıyla genel hukuk teorisinde bir kamu düzeni kuralı olarak ele alınan ve genel olarak bir hakkın açıkça öngörüldüğü amaç dışında ve başkalarını zarara sokacak şekilde kullanılmasının hukuk düzenince himaye edilmeyeceğini ifade eden hakkın kötüye kullanılmasının bireysel başvuru alanında özel olarak ele alındığı görülmektedir. Bu bağlamda bireysel başvuru usulünün amacına açıkça aykırı olan ve Anayasa Mahkemesinin başvuruyu gereği gibi değerlendirmesini engelleyen davranışların başvuru hakkının kötüye kullanılması olarak değerlendirilmesi mümkündür (Mehmet Güven Ulusoy [GK], B. No: 2013/1013, 2/7/2015, § 31; S.Ö., B. No: 2013/7087, 18/9/2014, § 28).
18. Bu kapsamda özellikle Mahkemeyi yanıltmak amacıyla gerçek olmayan maddi vakıalara dayanılması veya bu nitelikte bilgi ve belge sunulması, başvurunun değerlendirilmesi noktasında esaslı olan bir unsur hakkında bilgi verilmemesi, başvurunun değerlendirilmesi sürecinde vuku bulan ve söz konusu değerlendirmeyi etkileyecek nitelikte yeni ve önemli gelişmeler hakkında Mahkemenin bilgilendirilmemesi suretiyle başvuru hakkında doğru bir kanaat oluşturulmasının engellenmesi, medeni ve meşru eleştiri sınırları saklı kalmak kaydıyla bireysel başvuru amacıyla bağdaşmayacak surette hakaret, tehdit veya tahrik edici bir üslup kullanılması ile söz konusu başvuru yolu kapsamında ihlalin tespiti ile ihlal ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin amaçla bağdaşmayacak surette içeriksiz bir başvuruda bulunulması durumunda başvuru hakkının kötüye kullanıldığı kabul edilebilecektir (Mehmet Güven Ulusoy, § 32; S.Ö., § 29).
19. Somut olayda başvurucular Funda Gülseren, Cengiz Sarıaslan, Tahir Sarıaslan, Baki Sarıaslan, Birtan Sarıaslan, Ali Yalçın, Mürüvet Durna, Mustafa Yalçın, Arzum Çakır ve Hatice Bahargülü'nün şikâyet konusu davayla ilgili olarak Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonuna başvuruda bulunduğu ve anılan Komisyonun 21/11/2013 tarihinde verdiği kararla söz konusu başvurucuların makul sürede yargılanma haklarının ihlal edilmesi nedeniyle başvurucular lehine, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) uzun yargılama konusundaki yerleşik içtihadını da gözönüne alarak değişen miktarlardamanevi tazminata hükmettiği tespit edilmiştir.
20.Anılan başvurucuların bireysel başvuruda makul süreyi aşması nedeniyle şikâyet konusu yaptıkları davaya ilişkin olarak daha önce ihlali giderim imkânı sağlayan bir yola başvurdukları ve lehlerine hakkaniyet ölçüsünde manevi tazminata hükmedildiği, şikâyet konusu yargılama süreci derdest olmasına rağmen başvurunun değerlendirilmesi noktasında esaslı bir unsur olan söz konusu durum hakkında ise Mahkemenin bilgilendirilmediği anlaşıldığından başvurucular tarafından başvuru hakkının kötüye kullanıldığı kabul edilmelidir.
21. Açıklanan nedenlerle bireysel başvurunun değerlendirilmesi noktasında esaslı bir unsur hakkında Mahkeme bilgilendirilmeksizin yapılan bireysel başvurunun başvuru hakkının kötüye kullanımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.
22. Bu durumda başvurucular Funda Gülseren, Cengiz Sarıaslan, Tahir Sarıaslan, Baki Sarıaslan, Birtan Sarıaslan, Ali Yalçın, Mürüvet Durna, Mustafa Yalçın, Arzum Çakır ve Hatice Bahargülü aleyhine, Anayasa Mahkemesini yanıltıcı nitelikte başvuru yapmaları nedeniyle 6216 sayılı Kanun'un 51. maddesi ve İçtüzük’ün 83. maddesi uyarınca takdiren 250 TL disiplin para cezasına hükmedilmesi gerekir.
3. Diğer Başvurucular Yönünden
23. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.
B. Esas Yönünden
24. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılamanın süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak davanın ikame edildiği tarih; sürenin sona erdiği tarih olarak -çoğu zaman icra aşamasını da kapsayacak şekilde- yargılamanın sona erdiği, yargılaması devam eden davalar yönünden ise Anayasa Mahkemesinin makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetiyle ilgili kararını verdiği tarih esas alınır (Güher Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2/7/2013, §§ 50, 52).
25. Başvuruya konu dava, başvurucuların murislerinden intikalle takip etmekte oldukları bir uyuşmazlık olup bu yönüyle makul süre değerlendirmesi bakımından dikkate alınacak sürenin başlangıç anı, mirasçının yargılamaya katıldığı an değil somut olayda muris açısından değerlendirmeye esas alınan sürenin başlangıç anıdır (Gülseren Gürdal ve diğerleri, B. No: 2013/1115, 5/12/2013, § 51).
26. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılama süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken yargılamanın karmaşıklığı ve kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususlar dikkate alınır (Güher Ergun ve diğerleri, §§ 41-45).
27. Anılan ilkeler ve Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında somut olayda yaklaşık 45 yıllık yargılama süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir.
28. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.
29. Başvurucular, uzun süren yargılama nedeniyle taşınmazlarını kullanamadıklarınıbelirterek Anayasa’nın 35. maddesinde tanımlanan mülkiyet haklarının da ihlal edildiğini iddia etmişlerse de başvurucuların, makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiği yönünde yukarıda yer verilen tespitler ışığında başvuru hakkını kötüye kullandıkları tespit edilen başvurucular yönünden ise Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonunun makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ve hakkaniyete göre manevi tazminata hükmedilmesine karar verdiği gözönüne alınarak mülkiyet haklarının ihlal edildiği yönündeki iddialarının ayrıca değerlendirilmesine gerek görülmemiştir.
C. 6216 Sayılı Kanun'un 50. Maddesi Yönünden
30. 6216 sayılı Kanun’un 50. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:
“Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilir…”
31. Başvurucular, manevi tazminat talebinde bulunmuşlardır.
32. Somut olayda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.
33. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında başvuruculara -başvurucular murisinin tüm mirasçılarının sayısı da dikkate alınarak- karara ekli tabloda gösterilen miktarlarda manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.
34. Dosyadaki belgelerden tespit edilen 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucular Ahmet Sarıaslan, Ahmet Yağbasan, Arife Oğlakkaya, Barış Sarıdoğan, DurduSarıaslan, Elif Yüce, Ercan Sarıkodal, Erfail Sarıaslan, Fehmi Sarıkodal, Ferhan Güngör, GürselSarıaslan, MehmetSarıaslan, Mehmet Yağbasan, Mukaddes Hazar, MustafaSarıaslan (1 Numaralı), Muzaffer Alkan, Muzaffer Duyan, Nurdan Salkın, Nurgül Sarıaslan, Perhan Kulan, Saim Alkan, Seher Akarca, Selçuk Sarıaslan, Selim Sarıaslan, Seyfi Sarıaslan, Sudi Gönen, Şerife Dağlıoğlu, Türkan Sarıaslan, Vezir Duyan, Yusuf Çağlar Sarıdoğan, Zöhre Alıcı, Zeliha Sevim Sarıaslan, Mustafa Sarıaslan (16 Numaralı), Şerife Sarıdoğan, Bayram Sarıaslan, Duran Sarıaslan ve Seyhan Sarıaslan'a müştereken ödenmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. 1. Başvurucular Funda Gülseren, Cengiz Sarıaslan, Tahir Sarıaslan, Baki Sarıaslan, Birtan Sarıaslan, Ali Yalçın, Mürüvet Durna, Mustafa Yalçın, Arzum Çakır ve Hatice Bahargülü yönünden başvurunun başvuru hakkının kötüye kullanımı nedeniyle REDDİNE,
2. Başvurucular Funda Gülseren, Cengiz Sarıaslan, Tahir Sarıaslan, Baki Sarıaslan, Birtan Sarıaslan, Ali Yalçın, Mürüvet Durna, Mustafa Yalçın, Arzum Çakır ve Hatice Bahargülü'nün, 6216 sayılı Kanun'un 51. maddesi ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 83. maddesi uyarınca 250 TL disiplin para cezasıyla CEZALANDIRILMASINA,
B. 1. Başvurunun başvurucu Dürdane Sarıaslan yönünden kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
2. Diğer başvurucular yönünden makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
C. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,
D. Başvuruculara karara ekli tabloda gösterilen miktarlarda manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,
E. 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucular Ahmet Sarıaslan, Ahmet Yağbasan, Arife Oğlakkaya, Barış Sarıdoğan, DurduSarıaslan, Elif Yüce, Ercan Sarıkodal, Erfail Sarıaslan, Fehmi Sarıkodal, Ferhan Güngör, GürselSarıaslan, MehmetSarıaslan, Mehmet Yağbasan, Mukaddes Hazar, MustafaSarıaslan (1 Numaralı), Muzaffer Alkan, Muzaffer Duyan, Nurdan Salkın, Nurgül Sarıaslan, Perhan Kulan, Saim Alkan, Seher Akarca, Selçuk Sarıaslan, Selim Sarıaslan, Seyfi Sarıaslan, Sudi Gönen, Şerife Dağlıoğlu, Türkan Sarıaslan, Vezir Duyan, Yusuf Çağlar Sarıdoğan, Zöhre Alıcı, Zeliha Sevim Sarıaslan, Mustafa Sarıaslan (16 Numaralı), Şerife Sarıdoğan, Bayram Sarıaslan, Duran Sarıaslan ve Seyhan Sarıaslan'a MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE,
F. Ödemenin, kararın tebliğini takiben başvurucunun Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,
G. Kararın bir örneğinin Kadirli 1. Kadastro Mahkemesine (E.2016/1) GÖNDERİLMESİNE,.
H. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 20/7/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
BAŞVURUCU
TAZMİNAT MİKTARI
Duran SARIASLAN
800 TL
Mukaddes HAZAR
1.560 TL
Zöhre ALICI
520 TL
Yusuf Çağlar SARIDOĞAN
260 TL
Barış SARIDOĞAN
Perhan KULAN
250 TL
Nurdan SALKIN
Ferhan GÜNGÖR
Türkan SARIASLAN
780 TL
Durdu SARIASLAN
Muzaffer DUYAN
400 TL
Vezir DUYAN
Nurgül SARIASLAN
Zeliha Sevim SARIASLAN
Sudi GÖNEN
Muzaffer ALKAN
Mustafa SARIASLAN
(1 Numaralı)
Bayram SARIASLAN
Gürsel SARIASLAN
Selçuk SARIASLAN
Mehmet SARIASLAN
Ahmet YAĞBASAN
Mehmet YAĞBASAN
Elif YÜCE
Şerife DAĞLIOĞLU
Erfail SARIASLAN
1.100 TL
Seyfi SARIASLAN
Arife OĞLAKKAYA
(16 Numaralı)
Ahmet SARIASLAN
Selim SARIASLAN
Ercan SARIKODAL
300 TL
Fehmi SARIKODAL
Seher AKARCA
Seyhan SARIASLAN
Saim ALKAN
Şerife SARIDOĞAN